Tại các chợ truyền thống, dù ở quê hay thành phố, người ta thường bán những con cá đầy ắp trứng trong bụng, hoặc những con cá nhỏ xíu bằng ngón tay em bé được bắt lên từ sông hồ, đồng ruộng. Có lẽ nhiều người thấy hình ảnh này là bình thường, nhưng nếu suy xét kỹ thì đây là một sự lãng phí nguồn cá đồng không nhỏ.
Những con cá đang mang cả túi trứng trong mình, hay những chú cá con mới sinh ra được vài hôm chờ ngày trưởng thành đã bị con người tận diệt, nên khó mà sinh sôi nảy nở, phát triển trong tự nhiên. Do đó, cá đồng ngày càng khan hiếm, bị đẩy giá lên cao. Chẳng bù cho ngày xưa, cứ rải một tí cơm xuống sông hồ là thấy loại cá nổi lên mặt nước đớp mồi.
Hiện nay, để đủ lượng cá cung cấp cho người tiêu dùng, người ta nuôi cá tại các lồng bè bán tự nhiên... Nhưng nếu đem loại cá đồng nuôi và cá đồng tự nhiên lên bàn cân thì cá tự nhiên sẽ nhỉnh hơn rất nhiều về chất lượng: chắc thịt, thơm béo và giàu dinh dưỡng.
Được biết, ở nhiều nước trên thế giới, chính quyền quản lý nguồn lợi thủy hải sản rất chặt chẽ. Dù người đi câu hay đánh bắt đều phải có giấy phép hẳn hoi. Đánh bắt cá phải theo mùa, tránh mùa sinh sản, vì lúc ấy cá mẹ đẻ trứng với vô số con nhỏ sắp chào đời (một lượng cá tiêu chuẩn cung cấp thị trường trong tương lai). Khi bắt được cá đang mang trứng hay cá con thì phải thả về môi trường tự nhiên, nếu không sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật, thậm chí là ngồi tù.
Trong khi ở ta, Luật Thủy sản chưa có quy định rõ ràng về đánh bắt cá con, cá đang vào mùa sinh sản. Quốc hội cũng đã có nhiều cuộc bàn thảo chung quanh việc bảo tồn nguồn lợi thủy sản nhưng vẫn chưa ngã ngũ. Do đó, người ta vẫn tùy tiện, thoải mái giăng lưới, câu, đổ đáy, đặt vó… bắt những chú cá đang mang trứng, cá còn bé tí. Không ai có ý thức thả chúng về tự nhiên, mà có con nào là thu hoạch con nấy để mang ra chợ bán hoặc làm nước mắm, nấu ăn, cho gà vịt dùng, lãng phí hơn nữa là đổ bỏ trên cạn cho cá chết khô (vì quá nhỏ ăn không được).
Đã đến lúc Nhà nước nên có những quy định khắt khe hơn trong việc đánh bắt thủy sản. Chính quyền địa phương cần tuyên truyền cho người dân hiểu rõ tác hại của việc tận diệt cá con, cá đang mang trứng là như thế nào. Gia đình, nhà trường nên giáo dục cho trẻ em biết yêu thiên nhiên, biết cân bằng sinh thái, sống có trách nhiệm với hiện tại và tương lai. Có như thế nguồn cá đồng tự nhiên mới lại dồi dào, đầy ắp trên sông suối ao hồ.
NGUYỄN HOÀNG DUY
