Trào lưu chăm cây cảnh lạ đã hạ nhiệt, nay nhiều người chuyển sang nuôi các loài động vật lạ.
Không khó để bắt gặp những loài sinh vật lạ bày bán trên vỉa hè hoặc trong các cửa hàng thú cảnh. Hay trên các website cá nhân, mạng xã hội facebook, sinh vật lạ được quảng cáo, chào bán vô cùng phong phú, khiến cư dân mạng say mê. Thậm chí có nơi còn tổ chức những buổi giao lưu về loài bò sát, chim, cá... lạ để trao đổi kinh nghiệm cũng như “chào hàng”.
Có thể kể một vài loài đang được giới trẻ ưa chuộng: sâu đá, bọ cạp đen, ếch pacman, cua ma cà rồng, siêu sâu... Thậm chí có nhiều loài như cáo sa mạc, tép ong đỏ, khỉ đuôi sóc, rồng Úc, sóc bay Úc, giông Axolotl... với giá từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng/cá thể, nhưng nhiều người vẫn chi tiền để mua cho bằng được. Nhiều người nuôi vì đam mê, vì thích độc, lạ nhưng lại không am hiểu về đặc tính sinh học cũng như nguồn gốc nên rất có thể tiềm ẩn nguy cơ bệnh tật. Hơn nữa, từ một thú chơi vui có thể phá hủy môi trường sống.
Trong quá khứ, chúng ta từng biết đến nhiều sinh vật du nhập về Việt Nam và phá hoại môi trường sống, như: ốc bươu vàng có nguồn gốc từ Trung Quốc đã du nhập vào Việt Nam những năm 80 của thế kỷ trước, để lại những hệ quả nặng nề đối với nông dân. Hồi đó, người ta cũng nghĩ đơn giản nuôi loài này để làm cảnh vì trứng của chúng có màu đỏ óng ánh đẹp mắt. Đến khi các nhà khoa học phát hiện ra đây là loài phá hoại mùa màng thì đã quá muộn màng. Dù bà con nông dân ra sức tiêu diệt nhưng chúng sinh sôi rất nhanh, không thể nào diệt tận gốc.
Tương tự, cá dọn bể cũng có nguồn gốc từ Nam Mỹ, được du nhập vào Việt Nam qua đường kinh doanh cá cảnh (chủ yếu nhập từ Hồng Kông và Singapore) để bây giờ người dân đồng bằng sông Cửu Long phải khốn đốn vì chúng triệt hạ những loài khác. Cá dọn bể dễ thích nghi với môi trường sông nước, có thể tiếp cận loài cá khác hút nhớt, làm các loài cá khác giảm khả năng phát triển. Nguy hiểm hơn do cá thích nghi mạnh nên chúng lấn át sinh vật bản địa, tạo ra sự mất cân bằng sinh thái. Sau thời gian phát tán ra tự nhiên, hiện cá dọn bể đang trở thành loài có nguy cơ xâm hại các loài cá khác ở cùng một môi trường sống. Ngoài ra có thể kể loài cá chim trắng, cá rô phi vằn, rùa tai đỏ, cây mai dương, cây ngũ sắc, bọ cánh cứng hại dừa... đã từng nhập vào Việt Nam đều nằm trong danh sách loài xâm lấn cần tiêu diệt.
Không thể phủ nhận các sinh vật ngoại lai cũng có đóng góp đối với đa dạng sinh học ở Việt Nam. Thậm chí, một số giống ngoại lai được nhập khẩu như bắp, táo, thanh long, cừu… đã mang đến lợi ích kinh tế nhất định. Tuy nhiên, cũng không ít với các sinh vật ngoại lai xâm hại là mối đe dọa lớn đối với môi trường và sản xuất nông nghiệp.
Hiện nay, các sinh vật ngoại lai nhập vào Việt Nam chủ yếu bằng đường tiểu ngạch, nhập lậu nên các cơ quan chức năng khó kiểm soát và xử phạt. Vì vậy bà con nông dân và những người đam mê nuôi thú cảnh nên thận trọng khi chọn mua những cây, con này. Hãy lấy bài học về ốc bươu vàng nhắc nhở chúng ta không dễ dãi khi tiếp nhận những loài sinh vật ngoại lai.
NGUYỄN THANH VŨ
