Sau gần 20 năm gửi đơn đến cơ quan chức năng của tỉnh khiếu nại việc UBND xã Hòa Vinh (nay là thị trấn Hòa Vinh), huyện Đông Hòa thu hồi đất của tộc họ không đúng quy định pháp luật nhưng không được giải quyết thấu đáo, ông Nguyễn Hữu Thoại (SN 1964) ở khu phố 2, thị trấn Hòa Vinh cho biết sẽ đại diện tộc họ mình khởi kiện UBND thị trấn Hòa Vinh ra tòa.

Theo đơn của ông Thoại, sau nhiều lần trao đổi với người trong tộc họ về việc di dời mồ mả để giao 1.840m2 đất cho HTX nông nghiệp xây dựng trụ sở nhưng không được chấp nhận, tháng 3/1987, UBND xã Hòa Vinh ngang nhiên cưỡng chế và dời mồ mả, hoa màu để thu hồi diện tích đất này.

Cho rằng xã vượt thẩm quyền?

Ông Nguyễn Hữu Thoại cho biết: Nguồn gốc đất của tộc họ tôi hiện ở khu phố 2, thị trấn Hòa Vinh có từ lâu đời. Năm 1938, mảnh đất này được Sở Địa chính tỉnh Phú Yên thuộc chính phủ Đại Nam Trung kỳ cấp giấy chứng nhận, do cha tôi là ông Nguyễn Hữu Tấn quản lý, trồng hoa màu. Đến năm 1983, mảnh đất này được Hội đồng đăng ký ruộng đất xã Hòa Vinh cấp giấy chứng nhận “đơn xin đăng ký sử dụng đất”, do chú ruột tôi là ông Nguyễn Hữu Ích đứng tên. Giấy xác nhận này ghi: Hội đồng đăng ký ruộng đất sẽ xem xét và đề nghị UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận quyền đã sử dụng ruộng đất sau khi làm đầy đủ thủ tục và hợp pháp. Do chú tôi mắc bệnh, qua đời đột ngột nên việc hoàn tất các thủ tục để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng mảnh đất này phải dừng lại. Đến tháng 3/1987 thì UBND xã Hòa Vinh tổ chức cưỡng chế, di dời mồ mả của tộc họ, thu hồi đất, san ủi mặt bằng và giao cho HTX Nông nghiệp Hòa Vinh xây dựng trụ sở. Việc cưỡng chế, thu hồi đất, xã không gửi một quyết định nào cho người đại diện tộc họ tôi biết.

Ông Thoại cho rằng, việc UBND xã Hòa Vinh thu hồi đất của tộc họ ông là vượt thẩm quyền, cố ý làm trái quy định pháp luật, gây thiệt hại về quyền lợi và lợi ích hợp pháp của tộc họ ông. Vì theo Quyết định 201, ngày 1/7/1980 của Hội đồng Chính phủ về việc thống nhất quản lý ruộng đất và tăng cường công tác quản lý ruộng đất trong cả nước, quy định cấp nào có quyền giao đất thì cấp đó có thẩm quyền thu hồi đất. Trường hợp cần thiết thì có thể trưng dụng đất. Trong trường hợp cần thiết, cấp có thẩm quyền có thể ủy nhiệm cho cơ quan quản lý ruộng đất thực hiện việc thu hồi đất sử dụng trái pháp luật. Và theo Luật Đất đai năm 1987, UBND huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh quyết định giao đất cho HTX, tập đoàn sản xuất và cá nhân sử dụng lâu dài vào mục đích sản xuất nông - lâm nghiệp. Do đó, việc UBND xã Hòa Vinh thu hồi đất của tộc họ ông để giao cho HTX Nông nghiệp Hòa Vinh là vượt quá thẩm quyền, trái quy định pháp luật!?

Liên tục gửi đơn khiếu nại

Sau khi thu hồi 1.840m² đất của tộc họ ông Thoại, HTX Nông nghiệp Hòa Vinh không xây dựng trụ sở của HTX như dự kiến ban đầu, mà cho một số người thuê làm cơ sở sản xuất gạch ngói, xưởng gỗ, trạm trộn bê tông… Thấy vậy, năm 2001, nhiều người trong tộc họ ông Thoại gửi đơn khiếu nại đến các cơ quan chức năng của tỉnh, yêu cầu xem xét trả lại đất.

Ông Nguyễn Hữu Thoại bức xúc: “Chúng tôi gửi đơn đến nhiều cấp có thẩm quyền yêu cầu UBND thị trấn Hòa Vinh trả lại đất, hoặc bồi thường đất cho tộc họ, nhưng họ cứ “đá” qua, “đá” lại, không chịu giải quyết. Như năm 2016, tôi đại diện tộc họ gửi đơn đến UBND huyện thì ngày 11/5/2016 UBND huyện Đông Hòa có công văn trả lời vấn đề này thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND thị trấn Hòa Vinh. Ngày 13/6/2016, UBND thị trấn Hòa Vinh có công văn trả lời nội dung khiếu nại: “Căn cứ hồ sơ địa chính của UBND xã Hòa Vinh, diện tích đất ông Nguyễn Hữu Thoại yêu cầu trả lại do HTX Nông nghiệp Hòa Vinh sử dụng, loại đất xây dựng. Căn cứ khoản 5, Điều 26, Luật Đất đai năm 2013, quy định: Nhà nước không thừa nhận việc đòi lại đất đã giao theo quy định của Nhà nước cho người khác sử dụng trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Vì vậy, việc khiếu nại đề nghị trả lại đất của ông Nguyễn Hữu Thoại là không đúng theo quy định của pháp luật”.

Ngày 6/9/2016, UBND thị trấn Hòa Vinh tiếp tục có công văn, giải quyết đơn khiếu nại của ông Nguyễn Hữu Thoại, với nội dung: Ngày 29/8/2016, UBND thị trấn Hòa Vinh mời ông Nguyễn Hữu Thoại làm việc. Trong buổi làm việc, ông Nguyễn Hữu Thoại chỉ cung cấp giấy chứng nhận đơn xin đăng ký sử dụng đất ngày 30/8/1983 và trích lục năm 1938. Ngoài ra, ông Thoại không cung cấp giấy tờ gì khác, nên việc ông khiếu nại hành vi hành chính của UBND thị trấn Hòa Vinh là không có căn cứ.

Không đồng tình với nội dung trả lời của UBND thị trấn Hòa Vinh, ngày 13/4/2018, ông Nguyễn Hữu Thoại tiếp tục đại diện họ tộc gửi đơn khiếu nại đến UBND huyện Đông Hòa. Ngày 10/5, UBND huyện lại có công văn trả lời ông Thoại: “Trên cơ sở kết quả giải quyết khiếu nại của UBND thị trấn Hòa Vinh, UBND huyện sẽ lập phương án bồi thường, hỗ trợ theo quy định của pháp luật”. Và ngày 11/5, UBND thị trấn Hòa Vinh có công văn trả lời ông Thoại là đơn khiếu nại hành vi hành chính của UBND thị trấn của ông đã hết thời hiệu giải quyết, theo quy định tại Điều 9 của Luật Khiếu nại năm 2011.

Bức xúc trước nội dung trả lời này của UBND thị trấn Hòa Vinh, ông Nguyễn Hữu Thoại tiếp tục gửi đơn khiếu nại đến UBND huyện Đông Hòa. Lần này, UBND huyện cũng chuyển đơn của ông Thoại đến Chủ tịch UBND thị trấn Hòa Vinh để xem xét, thụ lý. Và ngày 27/6, UBND thị trấn Hòa Vinh có thông báo cho rằng ông Thoại khiếu nại năm 1987 UBND xã Hòa Vinh tổ chức cưỡng chế, thu hồi đất của họ tộc ông là không có cơ sở, vì ông không cung cấp được quyết định cưỡng chế, thu hồi của UBND xã lúc bấy giờ.

“Trước khi cưỡng chế, thu hồi 1.840m² đất vào năm 1987, UBND xã Hòa Vinh không gửi một quyết định nào liên quan đến việc này cho người đại diện tộc họ tôi, thì làm sao bây giờ chúng tôi lấy ra để chứng minh. Tại sao UBND thị trấn Hòa Vinh hiện nay không lục tìm lại hồ sơ lưu giữ liên quan đến vụ việc này vào năm 1987 để chứng minh việc làm của chính quyền địa phương thời điểm đó là đúng. Sao lại hỏi chúng tôi?”, ông Thoại truy vấn.

Ông Nguyễn Sanh (SN 1933), trưởng tộc họ Nguyễn của ông Nguyễn Hữu Thoại kể: Năm 1987, HTX Nông nghiệp Hòa Vinh tự cho người đến khu đất của tộc họ tôi di dời một số mồ mả đi nơi khác để lấy đất. Họ di dời không hết, bỏ lại nhiều mồ mả. Thấy vậy, con cháu trong tộc họ phải di dời những mồ mả còn sót lại đến nơi khác an táng!?

Khi được hỏi hiện UBND thị trấn Hòa Vinh còn lưu giữ những giấy tờ liên quan đến việc thu hồi 1.840m2 đất của tộc họ ông Thoại vào năm 1987 hay không, ông Nguyễn Văn Tỉnh, Chủ tịch UBND thị trấn Hòa Vinh bảo rằng không có. Thị trấn căn cứ vào hồ sơ địa chính của xã năm 1990 và năm 2002 để trả lời nội dung khiếu nại của ông Thoại.

Được biết, hiện mảnh đất mà ông Thoại đại diện tộc họ khiếu nại đang được một doanh nghiệp tiến hành san ủi để xây dựng Bến xe huyện Đông Hòa. Vậy có hay không việc UBND xã Hòa Vinh tổ chức cưỡng chế, thu hồi đất, hay tộc họ ông Thoại tự nguyện di dời mồ mả và giao đất cho xã? Thiết nghĩ, các cấp chính quyền và cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc làm rõ.

NGUYỄN QUANG