Báo Phú Yên ngày 15/5/2018 đăng bài “Triển khai dự án Mỏ cát vật liệu xây dựng thông thường suối Cây Đu (Sông Cầu): Lòng dân chưa yên” nêu vấn đề cần đạt sự đồng thuận giữa người dân và doanh nghiệp, điều cốt lõi là vừa lòng dân vừa bảo vệ quyền lợi chính đáng hợp pháp của doanh nghiệp trên cơ sở đối thoại dân chủ, công khai để tạo sự đồng thuận.
Sau khi Báo Phú Yên phát hành thực hiện văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh Phú Yên, ngày 25/5/2018, tại UBND xã Xuân Lâm, TX Sông Cầu, Sở TN-MT chủ trì, phối hợp với Sở NN-PTNT, UBND TX Sông Cầu, Ủy ban MTTQ tỉnh (có mời nhưng vắng), Ủy ban MTTQ TX Sông Cầu, UBND xã Xuân Lâm và Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt tổ chức buổi làm việc, đối thoại với các hộ dân thôn Bình Nông, xã Xuân Lâm.
Tại buổi đối thoại này có 8 ý kiến phản ánh của người dân thôn Bình Nông, về việc khai thác cát của Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt, gồm ý kiến của bà Bùi Thị Vinh, bà Trần Thị Như, bà Ngô Thị Cúc, bà Trương Thị Gái, bà Phạm Thị Hồng, ông Phạm Văn Hường, ông Nguyễn Văn Thơ và ông Phạm Văn Hoang.
Theo Báo cáo 50/BC-MTTQ-BTT ngày 12/4/2018 của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ xã Xuân Lâm cũng như ý kiến của các hộ dân tại buổi đối thoại ngày 25/5/2018 thì nội dung phản ánh tập trung vào những vấn đề sau: “Người dân cho rằng vị trí Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt đang khai thác có địa danh là Soi Điều không phải suối Cây Đu như giấy phép đã được UBND tỉnh cấp.
Việc khai thác cát của Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt có thể ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt, nơi sinh hoạt của người dân (tắm rửa, giặt giũ, vui chơi, giải trí) và về lâu dài có nguy cơ gây xói lở, ảnh hưởng đến đất canh tác, nhà cửa khu vực xung quanh dự án” Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương thăm dò, khai thác mỏ cát suối Cây Đu, thôn Bình Nông tại Thông báo 796/TB-UBND ngày 6/11/2015, với diện tích khu vực mỏ cát là 0,88ha. Theo đó, công ty được Sở TN-MT lựa chọn để cấp giấy phép thăm dò tại Thông báo 25/TB-STNMT ngày 25/1/2016.
Mỏ cát đã được UBND tỉnh cấp phép cho nhà đầu tư thăm dò (tại Giấy phép 37/GP-UBND ngày 16/8/2016) và phê duyệt trữ lượng (tại Quyết định 647/QĐ-UBND ngày 29/3/2017). Trên cơ sở đó, công ty được Sở TN-MT xác nhận đăng ký kế hoạch bảo vệ môi trường (tại Giấy xác nhận 06/GXN-STNMT ngày 24/4/2017), phê duyệt phương án cải tạo, phục hồi môi trường (tại Quyết định 254/QĐ-STNMT ngày 21/7/2017); được UBND tỉnh chấp thuận đầu tư dự án (tại Quyết định 1085/QĐ-UBND ngày 31/5/2017 và Quyết định 1975/QĐ-UBND ngày 9/10/2017); cấp giấy phép khai thác khoáng sản (tại Giấy phép 54/GP-UBND ngày 1/11/2017). Trữ lượng khai thác theo giấy phép được cấp là 23.273m3 nguyên khai; công suất khai thác 10.000m3 nguyên khai/năm; thời gian khai thác 2 năm 7 tháng.
Đến nay, qua kiểm tra, rà soát thì cơ bản Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt đã thực hiện đầy đủ các nội dung giấy phép khai thác khoáng sản và đủ điều kiện để tiến hành khai thác theo quy định. Công ty đã tập trung thiết bị, máy móc vào khu vực khai thác; tuy nhiên, khi tiến hành khai thác (ngày 12/4/2018) thì bị người dân thôn Bình Nông phản đối, ngăn cản. Từ đó đến nay, công ty đã dừng khai thác.
Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt có ý kiến rằng: “Sau khi được UBND tỉnh cấp phép, công ty đã hoàn tất các thủ tục, yêu cầu trong giấy phép để tiến hành khai thác. Khi bị người dân cản trở, công ty đã dừng khai thác và phối hợp với chính quyền địa phương vận động các hộ dân. Lúc đầu có 72 hộ, qua vận động, hầu hết đều ủng hộ; chỉ còn 7 hộ không chấp thuận. Công ty tiếp tục cùng với địa phương, các đoàn kiểm tra vận động thì người dân đã chấp thuận. Tuy nhiên, đến ngày 12/4/2018, công ty triển khai thì hộ bà Bùi Thị Vinh tiếp tục kích động, lôi kéo người dân cản trở việc khai thác của công ty. Công ty đã dừng khai thác.
Về trách nhiệm, công ty tiếp tục vận động người dân. Công ty cũng cam kết thực hiện đúng nội dung giấy phép, chịu trách nhiệm bồi thường các thiệt hại nếu xảy ra trong quá trình khai thác. Ngoài ra, công ty cam kết sẽ hỗ trợ giúp đỡ các gia đình khó khăn trong khu vực, mua bảo hiểm đảm bảo an toàn về nguy cơ xói lở có thể xảy ra”.
Trên cơ sở các ý kiến của người dân cùng ý kiến của các cơ quan chức năng và doanh nghiệp, Sở TN-MT Phú Yên có ý kiến như sau:
“Dự án khai thác cát tại mỏ cát suối Cây Đu của Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt đã triển khai đầy đủ các thủ tục cần thiết để tiến hành khai thác theo quy định. Trong quá trình triển khai thực hiện dự án có xảy ra xung đột giữa người dân và doanh nghiệp; trong giai đoạn đầu, được sự tham gia tuyên truyền vận động của chính quyền địa phương cùng với công ty, cơ bản người dân đồng thuận. Tuy nhiên sau đó, người dân tiếp tục phản đối, ngăn cản công ty khai thác với các lý do đã nêu trên.
Liên quan đến ý kiến của người dân về việc khai thác cát của Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt có thể ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt và về lâu dài có nguy cơ xói lở, ảnh hưởng đến đất canh tác, nhà cửa của người dân, các sở, ngành, địa phương đã có ý kiến trong quá trình nhà đầu tư lập thủ tục triển khai dự án và Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt cũng cam kết các biện pháp bảo vệ môi trường theo kế hoạch bảo vệ môi trường đã được Sở TN-MT Phú Yên xác nhận tại Giấy xác nhận 06/GXN-STNMT ngày 24/4/2017. Nhà đầu tư tuân thủ theo đúng hồ sơ, phương án, thiết kế đã được phê duyệt thì cơ bản đảm bảo.
Tuy nhiên, đối với khai thác cát lòng sông (suối), hàng năm chịu ảnh hưởng, tác động của nhiều yếu tố như dòng chảy lũ, biến đổi khí hậu, thiên tai… Hơn nữa, khu vực dự án lòng sông hẹp, dòng chảy quanh co, uốn khúc nên nguy cơ dẫn đến xói lở bờ, biến đổi dòng chảy là có thể xảy ra. Để giảm bớt lo lắng cho người dân, nhà đầu tư cần tiếp cận, nghiên cứu các phương án, giải pháp cụ thể (nhất là các giải pháp mà các cơ sở, ngành và địa phương đã đề xuất tại buổi làm việc ngày 4/6/2018) và cam kết với người dân về trách nhiệm, nghĩa vụ của doanh nghiệp để đảm bảo an toàn, an dân trong quá trình triển khai thực hiện dự án.
Về địa danh khu vực khai thác, Sở TN-MT nhận thấy địa danh Soi Điều theo phản ánh của các hộ dân là tên gọi địa phương (tên của bãi bồi trên sông, suối). Suối Cây Đu theo giấy phép là tên gọi chung trong khai thác cát sỏi lòng sông (ví dụ như: mỏ cát sông Đà Rằng, xã Hòa Thành, huyện Đông Hòa; mỏ cát Suối Cối, xã Xuân Quang 1, huyện Đồng Xuân…).
Sở TN-MT thống nhất quan điểm với Sở Xây dựng Phú Yên về việc quản lý vị trí khai thác khoáng sản là quản lý theo tọa độ, diện tích; địa danh, tên gọi riêng không ảnh hưởng đến vị trí cấp phép; khu vực Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt khai thác là đúng theo tọa độ quy hoạch và giấy phép đã cấp. Tuy nhiên, để người dân an tâm về tên gọi, địa danh khu vực khai thác, các ngành chức năng của địa phương cần xem xét để điều chỉnh, tham mưu cấp có thẩm quyền điều chỉnh cho phù hợp.
Về ý kiến cho rằng vị trí khai thác cát của Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt là nơi sinh hoạt của người dân (tắm rửa, vui chơi, giải trí), Sở TN-MT nhận thấy, nhu cầu của người dân là chính đáng. Tuy nhiên, để phục vụ lợi ích, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương thì dự án khai thác cát của Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt tại mỏ cát suối Cây Đu cũng là rất cần thiết. Vì hiện nay, nhu cầu cát xây dựng để phục vụ các công trình, dự án trên địa bàn TX Sông Cầu là tương đối lớn nhưng theo quy hoạch khoáng sản đã được phê duyệt thì đối với cát xây dựng (cát sông, suối), địa phương chỉ có mỏ cát suối Cây Đu (mỏ cát đã cấp phép cho Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt) nên dự án triển khai góp phần tạo nguồn nguyên liệu cát xây dựng trên địa bàn là rất cần thiết.
Từ những cơ sở nêu trên, Sở TN-MT kiến nghị UBND tỉnh về việc tiếp tục thực hiện dự án khai thác cát xã Xuân Lâm (TX Sông Cầu). Ngày 15/7/2018, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Phú Yên Nguyễn Chí Hiến có Công văn 3759 UBND-ĐTXD chỉ đạo như sau:
“1. Giao UBND TX Sông Cầu kiểm tra lại địa danh của vị trí khai thác cát theo Giấy phép khai thác khoáng sản 54/GP-UBND ngày 1/11/2017 của UBND tỉnh, trường hợp chưa phù hợp với thực tế thì báo cáo UBND tỉnh (thông qua Sở Xây dựng Phú Yên) xem xét, quyết định.
2. Giao Sở TN-MT, Sở NN-PTNT tiếp tục phối hợp với các ngành chức năng của UBND TX Sông Cầu và UBND xã Xuân Lâm để tuyên truyền, vận động tạo sự đồng thuận giữa người dân và doanh nghiệp.
3. Giao Công an tỉnh xác minh, làm rõ các đối tượng kích động, lôi kéo người dân cản trở việc triển khai dự án.
4. Giao UBND TX Sông Cầu chỉ đạo, huy động các cơ quan chức năng cùng vào cuộc để tuyên truyền, vận động người dân, tạo điều kiện để dự án triển khai đúng quy định, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, bảo vệ quyền lợi và lợi ích chính đáng của tổ chức, cá nhân có liên quan theo quy định của pháp luật.
5. Yêu cầu Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt rút kinh nghiệm về những phát ngôn chưa đúng với người dân. Trước mắt, tạm dừng khai thác cát tại mỏ cát suối Cây Đu, thôn Bình Nông, xã Xuân Lâm. Tích cực phối hợp với chính quyền địa phương để tuyên truyền, vận động tạo sự đồng thuận; đồng thời có cam kết cụ thể với người dân về trách nhiệm, nghĩa vụ và các giải pháp thực hiện trong quá trình triển khai dự án. Khi nhận được sự đồng thuận của người dân, có báo cáo gửi UBND tỉnh (thông qua Sở TN-MT và UBND TX Sông Cầu) xem xét việc tiếp tục triển khai dự án”.
PHÒNG BẠN ĐỌC
