Về xã An Dân (huyện Tuy An), ai cũng nghe những câu chuyện cảm động về bà mẹ Việt
Mẹ Việt
Nhà của mẹ ở thôn Long Uyên, xã An Dân. Bức ảnh của mẹ trong ngôi nhà nhỏ rất phúc hậu, đôi mắt u buồn xa xăm ẩn chứa nhiều nỗi niềm của một đời hy sinh mất mát.
Lấy chồng từ năm 25 tuổi, mẹ tảo tần nuôi chồng, con tham gia kháng chiến và bản thân mẹ cũng là một cán bộ rất gương mẫu hoạt động hợp pháp trong lòng địch.
Chồng và ba người con của mẹ đã từng là những cán bộ cách mạng trung kiên ở địa phương. Cả bốn người thân yêu trong cuộc đời mẹ đều chiến đấu dũng cảm và hy sinh trên mảnh đất quê hương.
Chồng mẹ là liệt sĩ Trần Yên, tham gia cách mạng năm 1948. Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ, chồng mẹ ở lại hoạt động hợp pháp trong lòng địch. Năm 1963, ông Trần Yên thoát ly lên căn cứ, được cách mạng phân công làm xã đội trưởng. Năm 1964, trong một trận đánh lớn tại Xuân Sơn, đoàn xe tăng 12 chiếc của Mỹ đi càn từ Mỹ Long lên Xuân Sơn. Khi địch rút quân, chúng lót lại một tiểu đội lính biệt kích nằm trong mía. Ông Trần Yên và một đồng đội ra nắm tình hình thì bị địch bắn chết. Địch điên cuồng dồn dân thôn Mỹ Long xuống thôn Phú Mỹ. Mẹ Cẩn đau xé lòng khi nhận tin chồng hy sinh.
Người con cả của mẹ là anh Trần Đình Chiến, tham gia du kích B vào năm 1966 (lúc anh mới 18 tuổi). Năm 1968, mẹ Thiều Thị Cẩn học nghị quyết tại Mỹ Long, mẹ đã hứa với mọi người sẽ cho các con tham gia cách mạng để đền nợ nước.
Năm 1968, anh Chiến bị thương, cấp trên cho ra Bắc điều trị nhưng anh xin ở lại chiến đấu bảo vệ quê hương, nhận nhiệm vụ Chính trị viên xã đội. Ngày 8/4/1970, anh Trần Đình Chiến hy sinh trong khi dẫn anh em du kích về diệt ác tại cơ sở. Chiều ngày 8/4/1970, bọn lính đi càn bất ngờ và phát hiện một gia đình cơ sở dọn cơm cho 7 người. Địch phục kích, bắn vào nhà. Chính trị viên xã đội Trần Đình Chiến ném lựu đạn làm bị thương một tên lính, giải vây cho một đồng đội và tiếp tục rút lựu đạn ném lần thứ hai thì bị trúng đạn, hy sinh. Địch đã cột xác kéo liệt sĩ Chiến đến trụ sở và kéo ra cầu Nhân Mỹ. Sáng hôm sau, bọn chúng mới cho thân nhân đưa về chôn cất.
Tên Đoàn trưởng xây dựng nông thôn ác ôn Hồ Hạnh nhiều lần dụ dỗ mời mẹ Cẩn về khu dồn dân nhưng mẹ vẫn ở lại bám trụ cơ sở.
Người con thứ hai của mẹ Cẩn là anh Trần Đình Trung, làm Chính trị viên xã đội, hy sinh vào ngày 20/11/1972.
Người con gái của mẹ Cẩn, liệt sĩ Trần Thị Tuyết Nhung, Chính trị viên xã đội, hy sinh vào ngày 2/4/1974 lúc vừa tròn 20 tuổi.
Một lần khóc chồng và ba lần tre già khóc măng non, mẹ Cẩn cạn khô nước mắt. Mẹ hoạt động trong 2 cuộc kháng chiến tại cơ sở, làm công tác phong trào, động viên bà con góp tiền, gạo, thuốc, ủng hộ cách mạng. Từ năm 1969-1972, mẹ Cẩn là Phó Chủ tịch xã, hoạt động hợp pháp trong lòng địch. Cuối năm 1972, do tên nội gián Lê Thị Thu nên mẹ bị lộ. Lúc này cán bộ của ta hy sinh rất nhiều, mẹ bị bắt đưa vào Ty Cảnh sát. Khoảng 12 giờ trưa, mẹ vượt ngục trốn theo đường xe lửa, chiều hôm đó trở lại cơ sở tại Bình Chính. 4 ngày sau, ông Nguyễn Cúc, Bí thư Huyện ủy Tuy An mời mẹ Cẩn lên phân công làm quyền Bí thư xã. Giữa năm 1973, mẹ Cẩn về huyện làm công tác thương binh. Năm 1978, sức già yếu, mẹ xin nghỉ công tác.
Cuộc chiến đã lùi xa gần 35 năm nhưng trong tâm khảm của mẹ Thiều Thị Cẩn, hình ảnh người chồng thân yêu và ba người con ruột luôn in sâu trong ký ức của mẹ. Mẹ sống với rất nhiều kỷ niệm của những người thân yêu nhất để lại. May thay mẹ vẫn còn lại người con út, niềm an ủi lớn lao của mẹ lúc tuổi già. Khuôn mặt mẹ vẫn hằn sâu nỗi niềm quá khứ và sự khốc liệt của chiến tranh.
PHƯƠNG VÂN
