Đó là câu cuối bài thơ “Cuộc chia ly màu đỏ” của nhà thơ liệt sĩ Nguyễn Mỹ - một trong 100 bài thơ hay nhất thế kỷ XX sống mãi cùng năm tháng trong lòng bạn đọc yêu thơ nhiều thế hệ.
Câu thơ ấy được Đài truyền hình Việt
Thời ấy, cả miền Bắc nôn nao những cuộc chia ly bi tráng tiễn người ra trận. Chứng kiến những giây phút thiêng liêng cảm động của người chị dâu tiễn anh trai - nhạc sĩ Nhật Lai vào chiến trường năm 1962 - và các đôi lứa yêu nhau phải tạm xa nhau không hẹn ngày về một thời lửa đạn, Nguyễn Mỹ đã tạc vào thơ những cuộc chia ly thời chống Mỹ với những vẻ đẹp tâm hồn lung linh của kẻ ở người đi bằng bút pháp trữ tình lãng mạn cách mạng làm lay động lòng người. Bởi chính tác giả cũng trở thành nhân vật. Năm 1968 anh trở về
Nhiều bài thơ về đề tài tiễn người ra trận của những tác giả cùng thời đã chìm vào lãng quên sau khi hoàn thành nhiệm vụ cổ động vinh quang. Còn “Cuộc chia ly màu đỏ” thì “Như không hề có cuộc chia ly” vẫn “Trên dốc cao vẫy gọi đoàn người” bởi những giá trị thơ ca đích thực. Hình tượng cuộc chia ly trong thơ đan xen giữa chi tiết thực và siêu thực. Nước mắt chảy là thực, “Chảy trên bình minh đang hé giữa làn môi” là siêu thực, là khát vọng làm ấm lòng người ra đi, chia ly mà không nhuốm chất bi, vẫn khát khao ngày đoàn tụ khi nghiệp lớn giải phóng dân tộc hoàn thành. Những giọt nước mắt “long lanh nóng bỏng, sáng ngời” lung linh trong tia nắng “rạng đông bừng trên nét mặt” như bừng lên sinh khí quanh “Cây si xanh gọi họ đến ngồi. Trong bóng rợp của mình, nói tới ngày mai”.
“Khi Tổ quốc cần, họ biết sống xa nhau” chính là sợi chỉ đỏ xuyên suốt chủ đề tư tưởng của tác phẩm và “Cái màu đỏ như cái màu đỏ ấy” mãi mãi đi theo bước chân người lính cho đến ngày toàn thắng.
Kỷ niệm 33 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc, PYCT trân trọng giới thiệu ba bài thơ của Nguyễn Mỹ như ba nén hương lòng tưởng nhớ một người con tài hoa của quê hương, đất nước đã vĩnh viễn ngã xuống cho Tổ quốc quyết sinh và để nói rằng thơ ca đích thực trường tồn cùng năm tháng.
Cuộc chia ly màu đỏ
Đó là cuộc chia ly chói ngời sắc đỏ
Tươi như cánh nhạn lai hồng
Trưa một ngày sắp ngả sang đông
Thu, bỗng nắng vàng lên rực rỡ
Tôi nhìn thấy một cô áo đỏ
Tiễn đưa chồng trong nắng vườn hoa
Chồng của cô sắp sửa đi xa
Cùng đi với nhiều đồng chí nữa
Chiếc áo đỏ rực như than lửa
Cháy không nguôi trước cảnh chia ly
Vườn cây xanh và chiếc nón trắng kia
Không giấu nổi tình yêu cô rực cháy
Không che được nước mắt cô đã chảy
Những giọt long lanh, nóng bỏng, sáng ngời
Chảy trên bình minh đang hé giữa làn môi
Và rạng đông đã bừng trên nét mặt
Một rạng đông với màu hồng ngọc
Cây si xanh gọi họ đến ngồi
Trong bóng rợp của mình, nói tới ngày mai
Ngày mai sẽ là ngày sum họp
Đã tỏa sáng. Những tâm hồn cao đẹp
Nắng vẫn còn ngời trên mắt lá si
Và người chồng ấy đã ra đi...
Cả vườn hoa đã ngập tràn nắng xế
Những cánh hoa đỏ vẫn còn rung nhè nhẹ
Gió nói tôi nghe những tiếng thì thào
“Khi Tổ quốc cần, họ biết sống xa nhau!”
Nhưng tôi biết cái màu đỏ ấy
Cái màu đỏ như cái màu đỏ ấy
Sẽ là bông hoa chuối đỏ tươi
Trên đỉnh dốc cao vẫy gọi đoàn người
Sẽ là ánh lửa hồng trên bếp
Một làng xa, giữa đêm gió rét...
Nghĩa là màu đỏ ấy theo đi
Như không hề có cuộc chia ly...
9/1964
Giấc mơ xanh
“Lẻ loi như cụm núi Sầm
Thản nhiên như mặt nước đầm Ô Loan”
(Ca dao Phú Yên)
Giấc mơ xanh còn xanh mãi của tôi
Là Ô Loan đầm nước trong ngời
Tôi như con sóng nhoài trên biển
Mẹ gọi về đây nghỉ chút thôi
Mẹ đặt đầu tôi trên lưỡi cát
Chắn ngang biển lớn đến tìm tôi
Ru tôi mẹ hát bài dương liễu
Rắc ước mơ vào trong sóng khơi
Cha già như bóng núi trầm ngâm
Như dáng trầm tư cụm núi Sầm
Rêu xanh như thể chưa hề chứa
Dáng dấp đời xuân ngọn sóng thầm
Giấc mơ xanh còn xanh mãi của tôi
Là Ô Loan, đầm mẹ sáng ngời
Con đi, mẹ nhé, triều đang gọi
Nâng giấc mơ lên tới đỉnh trời.
1966
(Viết tại xưởng phấn Nguyễn Diên bên hồ Trúc Bạch - Hà Nội)
Tuy An
Núi Ông lom khom, núi Bà đội nón
Hòn Chiêng hòn Trống chiều sớm ngân nga
Ôi Tuy An, núi với người chen chúc
Nhộn nhịp sắc màu mảnh đất vang ca...
Những thung vui sớm chiều nghe biển gọi
Núi khép vòng tay không muốn người đi
Người cưỡi núi thúc chồm ra tận biển
Hòn Yến đỏ ngời giữa sóng xanh say
Những làng xóm quây quần trong thung biếc
Sắn, mía, đậu, gai trèo ruộng bậc thang
Làng trên núi, giếng Tiên trên núi
Tiếng hát lô vần vụ những chim đàn
Đất Hòa Đa đen mà sinh bông trắng
Rừng cà phê chín đỏ đất An Xuân
Xoài Đá Trắng, hồ tiêu Trà Né
Cá mắm Tiên Châu, nếp Tượng đồng Trong
Đất vui quá! Đến sông còn bịn rịn
Sắp tới biển rồi còn mở tay ôm...
Biển vào Ô Loan nằm ngủ thiếp
Sò huyết sinh trong đáy giấc mơ xanh
Hãy nhớ về đầm Ô Loan bạn nhé!
Trời, đất tinh trong cho bạn thấy trái tim mình...
Ba Đà Rằng