Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, tôi có dịp ở gần đồng chí Trần Suyền nhiều năm nên có nhiều kỷ niệm sâu sắc.
QUAN TÂM CÁN BỘ
Đồng chí Trần Suyền
Năm 1959, đoàn cán bộ Phú Yên đầu tiên về Dì Dư (bí danh của tỉnh) có 34 đồng chí, hiện nay còn 11 đồng chí. Các đồng chí đều đặt bí danh: Lê Xuân Mai (Sáu Lục), Cao Kỳ Trí (Ba Diệu), Huỳnh Là (Hai Văn), Nguyễn Tần (Năm Séo), Biện Lý Quơn (Quang), Nguyễn Hương (Chín Chĩ).v.v… Riêng tôi vẫn gọi: Nguyễn Chu.
Đồng chí Trần Suyền quan tâm đến cán bộ, nói với tôi: “Đồng chí Nguyễn Chu phải đặt bí danh. Nếu không địch sẽ khủng bố gia đình đồng chí ở thôn Mỹ Lệ”.
Tôi suy nghĩ, quê mình ở phía nam sông Đà Rằng, vì thế mới lấy bí danh là
CẨN THẬN, SÂU SÁT,
Tôi được phân công làm cán bộ nghiên cứu ở Văn phòng Tỉnh ủy như các đồng chí Nguyễn Thăng (Thái Long), Nguyễn Áo, Cao Văn Hoạch, Vũ Tâm Tư v.v…
Mỗi khi thảo công văn hoặc làm báo cáo, thông qua anh Sáu Râu (bí danh anh Trần Suyền), anh góp ý rồi viết lại. Viết rồi thông qua lần thứ hai. Anh nhắc phải chú ý dấu chấm, dấu phẩy kỹ càng rồi mới đem đánh máy.
Lúc bấy giờ ở văn phòng chưa có người đánh máy (sau này có đồng chí Nguyễn Thị Hường, Nguyễn Thị Hảo…) nên tôi kiêm đánh máy luôn. Anh Sáu dặn phải chú ý đánh dấu cho rõ, kẻo dưới xã biểu sai. Anh nhắc tôi, trong kháng chiến chống Pháp, tỉnh gửi công văn phát huy: “… Phu nu dung cam hang hai…” (phụ nữ dũng cảm hàng hai…). Không dấu, dưới xã đọc là: “… Phụ nữ đứng cắm hăng hái…”. Hoặc trong mùa đông binh sĩ, tỉnh chỉ thị: … “Mua toi non…” (mua tơi nón). Không dấu, dưới xã đọc là: “… mua tỏi non…”
ĐỨC TÍNH BÌNH TĨNH
Trường Đảng tỉnh Phú Yên mở từ năm 1961. Có những đồng chí học khóa đầu như: Nguyễn Thị Miển, Nguyễn Thị Lưa… Năm 1963, tôi là ủy viên Ban tuyên huấn tỉnh, được phân công về trường. Đồng chí Tiên, Lê Hàm (Tám Trân) phụ trách Trường Đảng. Sau đồng chí Tám Trân về làm Chánh văn phòng Tỉnh ủy, tôi phụ trách Trường Đảng như các đồng chí Bùi Châu, Đặng Kiếm Ba, Mai Văn Minh, Đỗ Thơm (Đỗ Thu)…
Trường Đảng dời nhiều địa điểm: Đồng Xuân, Hòa Trinh, Hòa Nghĩa (xã Sơn Định, Sơn Hòa), Suối Phẩn (Hòa Mỹ Tây (Tuy Hòa) v.v... Các giảng viên Trường Đảng chịu trách nhiệm giảng các bài lý luận: Đường lối cách mạng miền
Còn những bài về nghị quyết Tỉnh ủy và những chuyên đề khác thì trường mời các đồng chí Bí thư, Phó Bí thư Tỉnh ủy hoặc ủy viên Ban thường vụ Tỉnh ủy tới giảng.
Năm 1968, sau cuộc tấn công và nổi dậy xuân Mậu Thân, Trường Đảng tỉnh chiêu sinh lớp cán bộ huyện gần 100 học viên. Trong thời gian đồng chí Trần Suyền, Bí thư Tỉnh ủy Phú Yên tới giảng Nghị quyết Tỉnh ủy, thì bất thình lình địch càn ở Hòn Đát (xã Sơn Định, Sơn Hòa), cách thung lũng Hòa Nghĩa (trên nhà thờ Bác Hồ hiện nay) 2km đường chim bay. Nhiều học viên không an tâm, lo sợ. Đồng chí Trần Suyền chỉ thị cho tôi triệu tập cán bộ giảng viên, công nhân viên, học viên họp. Đồng chí nói: “Các đồng chí bình tĩnh. Tôi sẽ phân công đồng chí bảo vệ, các đồng chí trinh sát nắm tình hình địch. Có tình hình gì tôi thông báo sau”. Đồng chí còn nhắc nhở: “Chị nuôi nấu cơm sớm để khoảng 4 giờ thì ăn cơm sáng và mỗi người mang theo một vắt cơm trưa tạm lánh ra rừng. Chiều tối về”.
Cứ mỗi tối, đồng chí Trần Suyền thông báo tình hình cho toàn trường. Địch chỉ càn xung quanh Hòn Đát, bị bộ đội ta đánh. Sau 5 ngày, địch rút chạy. Học viên tiếp tục học.
Chính đức tính bình tĩnh của đồng chí Trần Suyền đã làm cho cán bộ giảng viên công nhân viên và học viên trường Đảng ngày ấy yên tâm giảng dạy, học tập.
NGUYỄN CHU (
(Nguyên cán bộ nghiên cứu Văn phòng Tỉnh ủy Phú Yên)
