Tai biến mạch máu não là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ ba sau bệnh tim và ung thư tại các nước phát triển.
Có nhiều nguyên nhân gây ra tai biến mạch máu não nhưng có đến khoảng 20% là do hẹp động mạch cảnh. Tuy nhiên, căn bệnh này rất khó phát hiện (nhiều trường hợp mắc bệnh không có triệu chứng gì) và bệnh nhân chỉ được biết khi đi khám tổng quát hoặc khám vì một bệnh lý khác.
Bệnh nhân đang được khám kiểm tra động mạch cảnh
Bác sĩ Bertrand Marchand, Trưởng khoa Phẫu thuật tổng quát Bệnh viện FV cho hay, động mạch cảnh hẹp là do có các mảng xơ vữa bám trên thành động mạch.
Đường truyền máu tắc nghẽn
Các mảng xơ vữa này được hình thành và phát triển do các yếu tố như thuốc lá; không vận động thể lực; rượu, bia; bệnh tiểu đường; rối loạn mỡ trong máu; cao huyết áp…
Tại chỗ động mạch cảnh bị hẹp các mảng xơ vữa có thể tự vỡ ra, tạo thành các mảnh nhỏ gây tắc tại chỗ, hoặc trôi theo dòng máu đến lấp một nhánh động mạch nào đó trong não. Hậu quả là thiếu máu nuôi não, tổ chức não vùng tương ứng bị chết, gây ra các triệu chứng yếu, liệt chân tay...
Máu không thông: chân tay yếu, mắt mờ...
Về triệu chứng, nếu không biểu hiện gì đặc biệt thì gọi là hẹp động mạch cảnh không triệu chứng, bệnh chỉ được phát hiện khi khám tổng quát hoặc khám vì một bệnh lý khác.
Nếu hẹp động mạch cảnh có triệu chứng là biểu hiện của thiếu máu não hay nặng hơn là tai biến mạch máu não với các dấu hiệu yếu hoặc liệt chân tay; mờ hoặc mù một mắt: thường thoáng qua (vài giây, vài phút, vài giờ) sau đó thấy lại bình thường; rối loạn giọng nói: khó nói hoặc không nói được. Các triệu chứng này thường xảy ra đột ngột. Có bệnh nhân chỉ bị một triệu chứng, ngược lại có bệnh nhân bị nhiều triệu chứng cùng lúc.
Phòng bệnh vẫn hơn...
Cũng theo Bác sĩ Bertrand Marchand, việc chữa trị bệnh hẹp động mạch cảnh có thể là bằng thuốc, bằng phẫu thuật hoặc nong động mạch cảnh và đặt giá đỡ (stent).
Hiện tại không có thuốc làm giảm tình trạng hẹp động mạch cảnh mà chỉ có thuốc phòng tai biến mạch máu não, thông dụng nhất là Aspirin.
Phương pháp an toàn, phổ biến nhất hiện nay được áp dụng cho bệnh nhân bị hẹp động mạch cảnh là phẫu thuật lấy bỏ lớp nội mạc động mạch tại vùng bị hẹp động mạch cảnh.
Tuy nhiên, phẫu thuật chỉ đặt ra khi có hẹp động mạch cảnh nặng (hẹp hơn 70%). Còn phương pháp nong động mạch cảnh và đặt giá đỡ (stent) thì đã được áp dụng ở các nước, nhưng tai biến do phương pháp này gây ra là vấn đề còn đang bàn cãi nên hiện phương pháp này chưa phổ biến.
Để phòng ngừa căn bệnh nói trên, những bệnh nhân có triệu chứng thiếu máu não thoáng qua, hoặc triệu chứng tai biến mạch máu não; lớn tuổi (trên 50 tuổi) và mắc các bệnh lý về tim (bệnh mạch vành), cao huyết áp, bệnh lý động mạch, tiểu đường, rối loạn mỡ máu, béo phì… nên đi khám để phát hiện bệnh hẹp động mạch cảnh.
Những bệnh nhân đã hoặc có nguy cơ mắc bệnh hẹp động mạch cảnh nên ngưng hút thuốc lá, giảm rượu bia, giảm ăn dầu mỡ, điều trị tốt tiểu đường, cao huyết áp và rối loạn mỡ trong máu… vì đây là các yếu tố nguy cơ cao gây ra bệnh hẹp động mạch cảnh.
Theo VNN
