Hỏi: Gần đây tôi cảm thấy sút cân, mất ngủ, người nóng nảy khó chịu nên đi siêu âm, xét nghiệm máu. Kết quả cho thấy các chỉ số đều bình thường, bác sĩ chẩn đoán là rối loạn tiền mãn kinh (năm nay tôi đã 48 tuổi) và chỉ cho ít thuốc bổ, không cho thuốc điều trị. Vậy cho tôi hỏi: Các triệu chứng trên kéo dài bao lâu mới hết? Có cần dùng thêm thuốc gì tốt hơn không?
(Trần Thị Huyền Trang, xã Hòa Bình 1, huyện Tây Hòa)
Trả lời: Mãn kinh là tình trạng người phụ nữ chấm dứt vĩnh viễn kinh nguyệt và buồng trứng không hoạt động nữa. Trước đó là giai đoạn chuyển tiếp (tiền mãn kinh) với những dấu hiệu suy giảm hoạt động của buồng trứng. Đa số giai đoạn này kéo dài khoảng 4 năm và thường kèm theo hiện tượng kinh nguyệt không đều. Chỉ có khoảng 10% phụ nữ chấm dứt kinh nguyệt mà không hề có triệu chứng gì. Tuổi trung bình của mãn kinh là 51,3 và tuổi trung bình của tiền mãn kinh là 47,5 .
Những triệu chứng thường gặp trong giai đoạn này gồm:
- Rối loạn kinh nguyệt: thường xảy ra vào giai đoạn gần mãn kinh với chu kỳ kinh nguyệt không đều. Lượng kinh thường nhiều ở giai đoạn gần mãn kinh rồi ít dần khi chức năng buồng trứng suy giảm và cuối cùng là mất hẳn.
- Rối loạn vận mạch: thỉnh thoảng có cơn bốc nóng mặt, vã mồ hôi ban đêm, hồi hộp khó chịu. Các triệu chứng này kéo dài độ vài năm rồi tự hết, do cơ thể đã quen dần với tình trạng thiếu hụt oestrogen (một hóc môn sinh dục nữ). Tuy nhiên, cũng có người thấy những triệu chứng này nặng hơn sau mãn kinh.
- Tâm sinh lý thay đổi: dễ gắt gỏng, suy nhược thần kinh, mất ngủ, mất hứng thú trong quan hệ vợ chồng.
- Âm đạo khô teo gây đau khi giao hợp. Nhiễm trùng tiết niệu và són tiểu do niêm mạc đường tiết niệu cũng bị khô teo. Một số người đi tiểu nhiều lần, tiểu khó vì niệu đạo bị xơ cứng.
- Xương mất dần canxi và chất khoáng gây loãng xương
Những triệu chứng trên chủ yếu do sự thay đổi lượng hóc môn sinh dục trong máu. Do đó nếu các triệu chứng nghiêm trọng, có thể kiểm tra thêm hàm lượng hóc môn để xem xét dùng thuốc bổ sung, tuy nhiên phải được bác sỹ chuyên khoa chỉ định.
Trước mắt về ăn uống cần tránh những thức ăn không có lợi cho sức khỏe, nhất là các loại mỡ động vật, tránh ăn mặn quá hoặc ngọt quá. Nên ăn nhiều rau, quả tươi và các thức ăn chứa nhiều phytoestrogen như đậu hũ, sữa đậu nành, thức ăn chứa canxi như tôm, cua, cá, sữa không béo... Hạn chế các chất kích thích như rượu, bia, cà phê. Nên uống nhiều nước, uống một cốc nước mát trước các cơn bốc hỏa.
BS ĐOÀN VĂN HẢI
