Nhồi máu não là căn bệnh nguy hiểm, xảy ra do thiếu sự cung cấp máu lên não, gây hoại tử một vùng não. Nếu không nhanh chóng đưa đến bệnh viện để điều trị tái tưới máu não kịp thời, bệnh nhân sẽ bị liệt, sống trong cảnh tàn phế.

Niềm vui của một bệnh nhân nhồi máu não, bị liệt nửa người, đã đi lại được sau hơn một tuần điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Phú Yên. Ảnh: YÊN LAN

Theo y văn, nhồi máu não là quá trình động mạch não bị hẹp hoặc tắc khiến lưu lượng tuần hoàn tại vùng não do động mạch đó phân bố giảm trầm trọng gây hoại tử; chức năng vùng não đó bị rối loạn và biểu hiện các triệu chứng về thần kinh tương ứng với vùng não bị tổn thương.

Có nguy cơ cao nhồi máu não thường là những người mắc các bệnh làm gia tăng khả năng hình thành huyết khối hoặc bệnh làm tổn thương lớp trong của động mạch não, như bệnh tim, bệnh mạch máu não, cao huyết áp, đái tháo đường, rối loạn đông máu… Thói quen hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, ít vận động, những người béo phì, thường bị căng thẳng, cholesterol cao… cũng dễ bị nhồi máu não, ngay cả khi tuổi còn trẻ.

Các nghiên cứu cho thấy nhồi máu não chiếm khoảng 80% đột quỵ, 20% còn lại là chảy máu não, chảy máu dưới màng nhện. Đặc biệt, nhồi máu não có thể chữa khỏi trong khi bệnh nhân xuất huyết não dễ tử vong hoặc tàn phế.

Theo BSCKII Nguyễn Thị Hồng Thủy, Phó Trưởng Khoa Nội Tim mạch - Lão học, Phó đội Đột quỵ (Bệnh viện Đa khoa Phú Yên), khi bị nhồi máu não, khu vực tổn thương được chia thành hai vùng: Vùng hoại tử ở trung tâm, tế bào không có khả năng hồi phục và vùng thiếu máu tranh tối tranh sáng. Nếu được điều trị tái tưới máu kịp thời, vùng tranh tối tranh sáng vẫn có cơ hội hồi phục. Hiện có hai phương pháp điều trị nhồi máu não là tiêm thuốc tiêu sợi huyết (thuốc làm tan cục máu đông gây hẹp/tắc dòng chảy trong lòng mạch máu não, gây ra nhồi máu não) và lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học để sớm tái thông mạch máu bị hẹp/tắc, cứu vùng tranh tối tranh sáng.

Bác sĩ Hồng Thủy nói: Trước kia, các trường hợp nhồi máu não nhập viện chỉ điều trị nội khoa, không giải quyết tận gốc vấn đề nên có những di chứng đáng tiếc. Giờ đây, đối với các ca nhồi máu não khởi phát trong vòng 4 giờ rưỡi trở lại, nếu không tắc mạch máu lớn, dùng thuốc tiêu sợi huyết thì tỉ lệ hồi phục, không để lại di chứng là cao. “Một ca liệt nửa người do nhồi máu não, không hẹp, tắc mạch máu lớn, nếu nhập viện trong thời gian vàng và được điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết, bệnh nhân có thể phục hồi trong vòng một giờ đồng hồ. Thời gian vàng để tiêm thuốc tiêu sợi huyết là < 4,5 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng”, bác sĩ Hồng Thủy cho biết.

Sau khi triển khai kỹ thuật điều trị nhồi máu não bằng thuốc tiêu sợi huyết, Bệnh viện Đa khoa Phú Yên đã điều trị thành công những trường hợp nhồi máu não, nhập viện trong thời gian vàng. Bác sĩ Ngô Hoàng Lê Vinh, thành viên Đội Đột quỵ (đơn nguyên Nội thần kinh - Nội tiết, Bệnh viện Đa khoa Phú Yên) cho biết: “Ca đầu tiên, kể từ khi khởi phát cơn nhồi máu não đến khi bơm thuốc tiêu sợi huyết là 4 giờ 15. Lúc đó bệnh nhân liệt nửa người, không còn khả năng nói. Sau mũi bơm nhanh, tình trạng liệt của bệnh nhân được cải thiện một phần. Sau vài ngày, não ổn định, tình trạng được cải thiện nhiều hơn. Sau một tuần, bệnh nhân bắt đầu đi lại được. Nếu nhập viện trễ, bệnh nhân có khả năng sống trong cảnh tàn phế”.

Theo bác sĩ Lê Vinh, để dự phòng nhồi máu não, phải loại bỏ những yếu tố nguy cơ như không hút thuốc lá, điều trị và kiểm soát tốt các bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, các bệnh tim mạch như rung nhĩ, bệnh van tim…, thường xuyên vận động thể lực phù hợp.

Một khi khởi phát cơn nhồi máu não với các triệu chứng: liệt mặt, méo mặt, đột ngột không đi lại được, không nhấc tay lên được, nói đớt, nói không còn logic, không nói được…, hãy nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất có điều trị nhồi máu não. Tại Phú Yên, Bệnh viện Đa khoa tỉnh là cơ sở y tế duy nhất điều trị nhồi máu não.

Bác sĩ Lê Vinh lưu ý: “Bà con không chích lể, không nặn máu, hãy nhanh chóng đưa bệnh nhân đến bệnh viện. Tốt nhất là cho bệnh nhân nằm trên băng ghế ô tô và đưa đến bệnh viện, không để giằng xóc mạnh, vào viện càng sớm càng tốt. Cũng không được xử trí huyết áp tại nhà”.

YÊN LAN