Trước tình hình đế quốc Mỹ đổ quân ào ạt vào miền Nam cũng như vào Phú Yên, quán triệt Nghị quyết 12 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thường vụ Tỉnh ủy Phú Yên chỉ đạo các địa phương và đơn vị tích cực chuẩn bị sẵn sàng, chủ động đánh phủ đầu quân Mỹ và quân chư hầu Nam Triều Tiên, đánh bại các cuộc hành quân càn quét của chúng. Thực hiện chỉ đạo của Thường trực Tỉnh ủy, Đại đội 377 đã lập công xuất sắc, đánh bại nhiều đợt phản công của địch ngay từ những trận đầu xuất quân trên đất Phú Yên.
4g sáng ngày 1/1/1966, hai tiểu đoàn Nam Triều Tiên thuộc Lữ đoàn “Rồng Xanh” cùng với 3 tiểu đoàn quân ngụy mở cuộc hành quân vào 2 xã Hòa Xuân, Hòa Hiệp. Đây là cuộc càn có tính chất chuẩn bị chiến trường, bàn đạp cho cuộc hành quân Van - bua - ren. Hai cánh quân Nam Triều Tiên từ đường số 1 triển khai đội hình lặng lẽ tiến vào hóc Ông Thơm (thung lũng Hảo Sơn), xã Hòa Xuân (Đông Hòa). Địch định đánh bất ngờ khi bộ đội ta còn ngủ. Đây là địa bàn thuộc vùng trú quân của Ban chỉ huy Trung đoàn 10, Đại đội Đặc công 25 và Đại đội 377 bộ đội địa phương Tuy Hòa 1. Nhưng đại đội đặc công và hầu hết cán bộ cơ quan, trung đội cảnh vệ đi hoạt động, chỉ còn Đại đội 377 và 8 đồng chí cảnh vệ. Mặc dù quân địch đông hơn ta nhiều lần nhưng cán bộ, chiến sĩ Đại đội 377 vẫn quyết tâm đánh phủ đầu bọn lính đánh thuê Nam Triều Tiên. Dựa vào ưu thế địa hình trên cao và gộp đá, chiến sĩ ta bình tĩnh chờ cho chúng đến gần, trong tầm ném lựu đạn mới nổ súng, tung lựu đạn. Bọn địch ở dưới chân núi trống trải lại bị ta đánh bất ngờ, mãnh liệt nên chống trả yếu ớt. Khoảng 2 đại đội địch phía sau bị sương mù che mắt nên không chi viện được. Gần 100 tên lính Nam Triều Tiên chết, bị thương nằm ngổn ngang trước trận địa. Những tên còn sống sót, bỏ chạy thục mạng về phía sau. Chớp thời cơ, quân ta liền xung phong thu được 2 khẩu đại liên, 9 khẩu tiểu liên AR15, hai súng chống tăng M72.
Cùng lúc đó, cánh quân dù ngụy tiến vào phía đông hóc Ông Thơm cũng bị 8 chiến sĩ cảnh vệ chặn đánh quyết liệt, tiêu diệt, trong đó có tên thiếu tá chỉ huy. Số còn lại hoảng sợ vội vã rút chạy về phía sau.
Lữ đoàn “Rồng Xanh” Nam Triều Tiên trận đầu xuất quân trên đất Phú Yên bị ta tiêu diệt một đại đội nên chúng rất cay cú. Không thể tính hết bao nhiêu lượt máy bay ném bom, bao nhiêu loạt pháo, địch đã bắn vào trận địa nhằm tiêu diệt Đại đội 377. Mỹ còn sử dụng cả đạn pháo hóa học để làm cho chiến sĩ ta chết ngạt dưới gộp đá. Chúng không thể ngờ, dù bom, đạn Mỹ đã phá trụi cây rừng, đá tảng vỡ tung, Đại đội 377 vẫn gan dạ, kiên cường không hề nao núng. Anh em dùng khăn áo nhúng nước để đối phó với đạn hóa học của Mỹ. Sau những trận dội bom, bắn pháo kéo dài hàng giờ, bọn lính Nam Triều Tiên đeo mặt nạ phòng độc bò vào kéo xác chết đồng bọn. Quân ta lại từ dưới các gộp đá “mọc” lên nổ súng, tung lựu đạn diệt thêm nhiều tên Nam Triều Tiên, thu 20 chiếc mặt nạ phòng độc, súng đại liên, trung liên và cả súng chống tăng M72 của địch.
Hai ngày sau, địch tăng cường sử dụng phi pháo để chi viện cho bộ binh Nam Triều Tiên đánh bật Đại đội 377 ra khỏi các gộp đá nhưng chúng cũng không làm gì được.
Chiến thắng tại thung lũng Hảo Sơn là chiến thắng đầu tiên đánh phủ đầu bọn lính đánh thuê Nam Triều Tiên của Đại đội 377- một đại đội địa phương huyện, diệt hơn một đại đội Nam Triều Tiên, mở ra những khả năng và niềm tin đánh thắng giặc Mỹ xâm lược và bọn chư hầu Nam Triều Tiên.
HÀ THU
(tổng hợp từ lời kể của các cựu chiến binh và một số tư liệu lịch sử
trong cuốn “Phú Yên 30 năm chiến tranh giải phóng)
