Đã bốn mươi mùa xuân trôi qua... vậy mà trong lời kể của ông Phạm Ưng, nguyên Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh uỷ Phú Yên, người đã hai lần tham gia đánh vào thị xã Tuy Hòa trong xuân Mậu Thân, tưởng như sự kiện vừa mới xảy ra…

Ông Phạm Ưng - Ảnh: K.C

Năm 1967, Tiểu đoàn 85 cùng với Đại đội đặc công 202 tổ chức đánh Hòn Bứa (huyện Đồng Xuân), và trực chiến cánh Bắc của tỉnh. Đến cuối năm, được lệnh trên, Tiểu đoàn 85 hành quân băng rừng, lội suối, bất kể ngày đêm để chuyển về phía tây (huyện Sơn Hòa), tìm mọi cách tiếp cận thị xã Tuy Hòa vào những ngày đầu xuân 1968 với mục tiêu quyết thắng, giành thắng lợi.

8 giờ sáng mùng 1 Tết Mậu Thân năm 1968, Tiểu đoàn 85 hành quân từ Dốc Mít (phía tây thị xã Tuy Hòa) tìm đường vào thị xã. Từ xa, nhìn lên bầu trời hướng thị xã, đã nghe bom rơi đạn nổ vang trời. Tiểu đoàn tiếp tục hành quân và trụ tại dốc Ông Nao (Cẩm Tú, Hòa Kiến). Ngay hôm đó, nhận được lệnh trên, tiểu đoàn bằng mọi giá phải vào thị xã ngay lập tức, thế nhưng, không thực hiện được. Lúc đó địch án ngữ tứ phía, tiểu đoàn phải di chuyển ra hướng bắc, đến Hang Hổ, xã An Chấn (huyện Tuy An). 5 giờ chiều mùng 4 tết, tiểu đoàn tìm đường từ Hoà Trị về thị xã, đột kích vào sân bay của địch, triển khai đánh Trại Bò. Mùng 5 Tết, Ban chỉ huy tiểu đoàn chủ trương tổ chức phòng ngự đánh địch ban ngày. Tiểu đoàn  chia thành 3 mũi tiến công đánh cả ngày tại trung tâm thị xã. Một mũi đánh đại đội bảo an của ngụy, một mũi đánh chiếm Nhà Đèn, còn một mũi ý định sẽ đánh xuống chợ và Tỉnh đường, Ty Cảnh sát. Thế nhưng, khi tiến đến Nhà Đèn, lực lượng ta bị địch chặn đánh quyết liệt. Riêng đường Trần Hưng Đạo, tiểu đoàn đã làm chủ toàn bộ. Địch bắn bừa bãi xuống phố Trần Hưng Đạo làm nhiều đồng chí bị thương. Địch dùng loa phóng thanh ra lệnh cho đồng bào rời bỏ nhà cửa để “tách cá khỏi nước” hòng thả bom tiêu diệt lực lượng quân giải phóng. Phần lớn đồng bào đã ở lại cùng bộ đội. Lần đầu tiên, Tiểu đoàn 85 đánh địch trong phố thị, được bà con giúp đỡ. Nhờ thế, cán bộ chiến sĩ có thêm sức mạnh, niềm tin, đã bình tĩnh, chiến đấu linh hoạt, các đợt tấn công của bộ binh địch từ các hướng đến khu phố Trần Hưng Đạo đều bị tiểu đoàn phản kích đánh lui và diệt hàng chục tên.

Đợt hai, vào ngày 4/3, quân ta vào thị xã lần thứ ba (Tiểu đoàn 85 là lần thứ hai) mục tiêu là đánh Trung đoàn bộ 47 và Tỉnh đường. Lúc này có nhiều đơn vị phối hợp cùng với tiểu đoàn như Đại đội đặc công 202, Trung đoàn Ngô Quyền… Ngay trong chiều 3/3, tiểu đoàn men theo bờ biển từ An Chấn và đến sáng ngày 4/3 ập đánh vào Trung đoàn 47 của địch… Đợt này, mặc dù yếu tố bất ngờ đã không còn, nhưng ta tiếp tục đưa chiến tranh vào đô thị, và tiêu diệt được nhiều địch.

Tiến công địch.  - Ảnh: ĐOÀN CÔNG TÍNH

Năm nay đã bước sang tuổi lục tuần nhưng trông người lính quân y năm xưa vẫn còn rắn chắc và mạnh mẽ. Dù đã nghỉ hưu nhưng ông Phạm Ưng vẫn còn nhiều tâm huyết, mặn mà với sự nghiệp xây dựng và đổi mới  tỉnh nhà.

Nhớ về chiến dịch mùa xuân Mậu Thân năm 1968, ông Phạm Ưng không quên tình cảm của những người dân dành cho bộ đội, cho cách mạng. Qua hai lần Tiểu đoàn 85 tiếp cận tấn công vào thị xã Tuy Hòa, bà con nhiệt tình giúp đỡ, cưu mang chia sẻ từng miếng cơm, manh áo thuốc men, vật dụng cho chiến sĩ. Nhiều nhà đã săn sóc cho thương binh tận tình, tìm cách để cho bộ đội cải trang thoát ra khỏi thị xã trở về, căn cứ. Ông nói: Nếu không có dân, chiến sĩ ta khó lòng vượt qua khó khăn khi rút khỏi thị xã.

Hiện nay, người thương binh 2/4 Phạm Ưng yên ổn với cuộc sống bình dị trong ngôi nhà trên đường Lý Thường Kiệt, phường 7 (TP Tuy Hòa). Những người con của ông đều đã trưởng thành. Ngày ngày,  ngoài việc chăm sóc cháu, ông bà cùng nhau trồng cây cối và an hưởng tuổi già.

KIM CHI