Chính phủ vừa giao Bộ VH-TT-DL tiếp tục tiến hành lựa chọn Quốc hoa theo các hình thức thích hợp để đông đảo nhân dân lựa chọn và suy tôn. Nhiều “ứng viên” được đưa ra: sen hồng, lan, hoa lúa, đào, mai…, trong đó hoa sen được đông đảo nhân dân bầu chọn. Tuy nhiên hoa sen cũng là Quốc hoa của nhiều nước trên thế giới.
Hoa sen - Ảnh: M.NGUYỆT
Theo tiêu chí, Quốc hoa thể hiện được bản sắc văn hóa, cốt cách và tinh thần con người Việt Nam; được sử dụng làm hình tượng trong văn học, nghệ thuật (trong văn thơ, truyền thuyết, lễ hội, trong các công trình điêu khắc, hội họa, kiến trúc). Quốc hoa còn phải đẹp về hình thức và màu sắc, có hương thơm, có giá trị sử dụng cao, mang lại lợi ích trong đời sống, kinh tế - xã hội. Quan trọng hơn cả là loài hoa đó được đông đảo người dân yêu thích, sử dụng và tôn vinh.
Câu hỏi loài hoa nào sẽ trở thành biểu tượng cho hồn cốt dân tộc Việt Nam tuy đã được bàn luận nhiều nhưng đến nay vẫn chưa có câu trả lời chính xác. Theo giáo sư Ngô Đức Thịnh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa, lựa chọn Quốc hoa là một việc khó khăn. Đây là việc chung của quốc gia nên cần có sự đồng thuận của toàn dân.
Để đạt được sự đồng thuận, Quốc hoa phải là một loài hoa thật điển hình và được đông đảo nhân dân ưa chuộng. Tuy nhiên Việt Nam là một đất nước trải dài trên nhiều vĩ độ, địa hình, điều kiện tự nhiên khác nhau. Do vậy mỗi địa phương lại có một loài hoa đặc trưng cho địa phương ấy, thậm chí mỗi mùa có một loại hoa khác nhau.
Hoa sen được đông đảo nhân dân bầu chọn, song đây cũng là Quốc hoa của nhiều nước trên thế giới. Có ý kiến cho rằng nên chọn sen hồng để tránh trùng lặp với sen trắng là Quốc hoa của Ấn Độ. Dù vậy, giáo sư Ngô Đức Thịnh cho rằng nói đến Việt Nam, người ta thường nói đến hoa sen chứ không phải nói riêng đến sen hồng. Và các loại hoa khác cũng có cốt cách, phong cách, cái đẹp riêng của nó.
Theo Phó giáo sư - tiến sĩ ngôn ngữ học Phạm Văn Tình (Viện Từ điển và Bách khoa thư), Quốc hoa cũng là một phần làm nên bản sắc của một dân tộc, một đất nước. Ông cũng đồng tình với phương án chọn hoa sen là Quốc hoa của Việt Nam, bởi hoa sen gắn liền với nền văn hóa dân tộc từ xa xưa. Người dân Việt Nam ai ai cũng biết đến câu ca dao: “Hôm qua tát nước đầu đình/ Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen”. Trong tâm thức mỗi người Việt Nam, hoa sen thanh cao, đẹp đẽ và gần gũi. Đó là trong văn học dân gian, còn ở thời hiện đại, hoa sen gắn với Bác Hồ (Tháp Mười đẹp nhất bông sen/ Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ). Sen còn gắn với đạo Phật, là một hình ảnh thanh khiết vô nhiễm trong đời sống tâm linh của người Việt Nam, thích hợp để thể hiện tinh thần, cốt cách dân tộc. Vì vậy việc lựa chọn hoa sen là Quốc hoa thực sự hợp lý.
Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, sen hồng màu sắc không rực rỡ, thời gian trưng bày ngắn và chỉ nở theo mùa. Trong khi đó, hoa mai, hoa đào lại chỉ mang tính vùng miền khó có thể sử dụng làm Quốc hoa. Có ý kiến đề cử lan vì loài hoa này đáp ứng khá nhiều tiêu chí của Quốc hoa: đẹp về màu sắc, hương thơm, có giá trị kinh tế cao… Hoa lúa cũng đang nhận được nhiều ý kiến đề cử Quốc hoa vì Việt Nam hiện là nước xuất khẩu lúa gạo lớn trên thế giới. Nền văn hóa của người Việt gắn với văn minh lúa nước.
PGS, TS Nguyễn Thị Minh Thái cho rằng không nên chọn sen là Quốc hoa. Theo bà dù rất đẹp nhưng hoa sen mọc ở nhiều nơi trên thế giới. Quốc hoa phải đáp ứng tiêu chí khi được lựa chọn, người dân ai ai cũng thấy đây đúng là hình ảnh quốc gia, dân tộc mình. Vì vậy nên chọn hoa mai hoặc hoa đào.Mai, đào là hình ảnh gợi nhắc đến ngày tết, nhắc nhở người ta về nét văn hóa đặc trưng của dân tộc Việt Nam. Hơn nữa, hoa mai còn là hình ảnh tượng trưng cho cốt cách, khí tiết thanh khiết của người Việt Nam “Mai cốt cách, tuyết tinh thần” (Nguyễn Du) hay “Nhất sinh đê thủ bái mai hoa” (Cao Bá Quát). Vì vậy hoa mai hoặc hoa đào là ứng viên thích hợp nhất để trở thành Quốc hoa Việt Nam.
Y.LAN (tổng hợp)
