Đến Huế, du khách không nên bỏ qua chùa Thiên Mụ (còn được gọi là chùa Linh Mụ) nằm trên đồi Hà Khê, xã Hương Long, TP Huế. Chùa là một trong những kiến trúc tôn giáo cổ và đẹp nhất ở Huế.
Sân chùa đầy cỏ hoa trước tòa chánh điện Đại Hùng - Ảnh: T.QUỚI
Cách TP Huế khoảng 5km về phía tây, chùa Thiên Mụ hơn 400 năm tuổi nằm trên ngọn đồi phía bờ phải sông Hương. Nhìn tổng thể, vị trí này như một con rồng đang quay đầu lại. Cảnh vật nơi đây mang dáng dấp một làng quê thanh bình, yên ả. Những rẫy bắp, doi mì, khoai tạo nên những mảng xanh tự nhiên cùng dòng Hương lượn lờ trôi tạo nên bức tranh thủy mặc sống động.
Chùa Thiên Mụ không đơn thuần là chốn tâm linh mà còn là nơi vãn cảnh, từng được các triều vua xếp vào những cảnh đẹp xứ Huế. Đứng bên hàng rào thành chùa, nhìn về thượng nguồn, con sông Hương trông hùng vĩ nhưng thơ mộng. Đến đây, ta có cảm giác nhịp sống chậm đi, trong lòng tĩnh tại, những sân si đời thường cũng lắng lại bởi tiếng chuông mõ, kinh kệ...
Tên Thiên Mụ Tự bắt nguồn từ một huyền thoại. Chuyện kể rằng, từ xa xưa, ở đây là ngôi chùa của người Chăm, bị tàn phá qua thời gian. Đêm đêm, người dân địa phương thường thấy một bà già mặc áo đỏ, quần lục xuất hiện trên ngọn đồi nơi chùa tọa lạc ngày nay và nói: “Rồi sẽ có chân chúa đến lập chùa ở đây để tụ khí cho bền long mạch”. Sau khi vào trấn Thuận Hóa, chúa Nguyễn Hoàng một lần đi dạo tìm thế cuộc, nghe kể chuyện ông đã cho xây chùa vào năm 1601 và đặt tên là Thiên Mụ Tự. Người Huế gọi “mụ” là bà, có nghĩa là ngôi chùa bà lão nhà trời.
Năm 1665, chúa Nguyễn Phúc Tần cho trùng tu. Năm 1710, chúa Nguyễn Phúc Chu cho đúc quả đại hồng chung cao 2,5m nặng 3.285kg, và năm 1715, chúa lại cho xây dựng tấm bia cao 2,58m đặt trên lưng con rùa bằng cẩm thạch. Các vua triều Nguyễn sau này hàng năm đều cho trùng tu chùa.
Năm 1862, dưới thời vua Tự Đức, để cầu mong có con nối dõi, nhà vua sợ chữ “Thiên” phạm đến trời nên cho đổi từ “Thiên Mụ” thành “Linh Mụ” (Bà linh thiêng). Mãi đến năm 1869, vua mới cho dùng lại tên Thiên Mụ như trước. Bởi vậy, trong dân gian người ta vẫn dùng cả hai tên khi nhắc đến chùa này.
Qua thời gian, chùa Thiên Mụ bị thiên nhiên và chiến tranh tàn phá nặng nề. Nhưng ở vùng đất Thần Kinh này, đạo Phật được xem là quốc giáo, nên chùa được trùng tu, tôn tạo liên tục. Bên bờ dòng Hương thơ mộng, chùa Thiên Mụ với kiến trúc cổ kính đã góp phần điểm tô cho bức tranh thiên nhiên nơi đây càng thêm thi vị. Bước chân vào không gian này, du khách sẽ cảm giác thư thái, tĩnh tâm. Một tiếng chuông đồng trong vắt, một âm thanh trầm ấm nơi mõ gỗ đưa du khách lạc vào giữa không gian Phật pháp.
QUỲNH MAI
