Tự bao giờ, Đêm thơ Nguyên tiêu đã trở thành một lễ hội truyền thống ở Phú Yên. Đó là một hội thơ rất độc đáo và khó có nơi nào sánh được. Nó có lý do để nảy sinh và tồn tại lâu dài trên đất Phú Yên vì đây là một trong những tỉnh có phong trào sáng tác văn nghệ rất mạnh ở miền Trung.

Náo nức trẩy hội thơ Nguyên tiêu – Ảnh: N.THẮNG

Kể từ khi hình thành vào năm 1980, đêm thơ đã được tổ chức ở một số địa điểm nhưng cuối cùng ban tổ chức chọn điểm lý tưởng nhất là sân tháp Nhạn. Một vị trí tuyệt vời, có thể nhìn bao quát khung cảnh Tuy Hòa, hội đủ các dạng địa hình: núi, sông, đồng, biển. Vẻ đẹp của đất trời hội tụ ở đây, dòng người trăm ngả hội tụ về đây làm nên một vẻ đẹp vừa trang trọng vừa lãng mạn của đêm trăng rằm đầu năm nơi tháp cổ. Chẳng nơi đâu có thể xây dựng một lễ hội thơ lý tưởng như ở nơi này.

Tiếng lành đồn xa, mỗi năm, đến hẹn lại lên, thi nhân bốn phương hội  tụ về. Từ Huế, Bình Định vào, từ Sài Gòn, Khánh Hòa ra, từ Tây Nguyên xuống... Năm 2003, Hội Nhà văn Việt Nam đã lấy đêm Nguyêu tiêu để làm Ngày Thơ Việt Nam. Từ đó, các tỉnh đều tổ chức hội thơ Nguyên tiêu nhưng nhiều văn nghệ sĩ các tỉnh lân cận vẫn thích đến Tuy Hòa hơn, vì nơi đây có “không gian thơ”. Có thể cảm nhận được lòng say mê của các văn nghệ sĩ trước tháp cổ qua các bài giới thiệu trong đêm thơ hoặc qua tập Thơ Nguyên tiêu Phú Yên do Hội Văn học nghệ thuật xuất bản hằng năm.

Ở miền Bắc, có rất nhiều lễ hội truyền thống tồn tại hàng nghìn năm, dù đi đâu, sống ở đâu, tới ngày hội làng, hội dân tộc, người ta vẫn nô nức kéo về. Phú Yên là vùng đất mới, ít lễ hội hơn, đặc biệt là vùng Tuy Hòa, cho nên hội thơ Nguyên tiêu ngay từ khi mới hình thành đã sớm thu hút sự chú ý của người yêu thơ. Đi chơi tết, ta cũng thường nghe câu hỏi xã giao là sắp tới có dự Đêm thơ Nguyên tiêu không? Tới rằm tháng giêng, người ta náo nức lên núi Nhạn, cả gia đình cùng đi, bạn bè rủ nhau đi, nhiều cặp trai gái hẹn hò gặp nhau trong đêm hội trăng rằm. Người ta tới nghe thơ cũng có, gặp gỡ chuyện trò riêng tư cũng nhiều. Nói chung đủ lý do, đông vui như hội.

Một số Việt kiều về Phú Yên ăn tết nấn ná sau rằm mới đi. Nhiều người từ Sài Gòn về ăn tết cũng đợi sau Nguyên tiêu mới vào, mặc dù có vô số công việc làm ăn đang chờ. Thậm chí có văn nghệ sĩ, vì công việc, đã vào Sài Gòn sớm nhưng tới rằm lại quay ra. Không phải để đọc thơ mà chỉ để đắm mình trong bầu không khí nên thơ ở quê nhà trong một đêm rằm rồi sáng mai tất bật đón xe trở vào, bon chen nơi đất khách. Lại có người, không có dịp về Phú Yên tham dự nên đã thiết kế một “không gian thơ Nguyên tiêu” trong quán cà phê của mình… Gọi là để quảng bá “đặc sản” Phú Yên và để thỏa lòng nhung nhớ quê hương.

Từ lâu, Đêm thơ Nguyên tiêu đã trở thành nỗi nhớ trong lòng rất nhiều người Phú Yên và thi hữu gần xa. 

TS PHẠM NGỌC HIỀN

     (TP Hồ Chí Minh)