Đầu xuân Canh Dần này, ở tuổi 73, nhà văn, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Trần Huiền Ân gởi đến bạn đọc tập sách Mây trắng Dinh Phoan (nhà xuất bản Văn học, Hà Nội).
Xem Mây trắng Dinh Phoan gồm 63 tạp bút, người đọc có thể nhận thấy các bài viết đan xen chủ yếu về hai đề tài. Một là những vùng đất, di tích lịch sử - văn hóa, phong cảnh mà tác giả đã đặt chân đến. Hai là những “mảng miếng” sinh hoạt quen thuộc của đời sống mà ông đã chiêm nghiệm trong già nửa kiếp nhân sinh của mình như bến sông, đội lân, tiếng trống trường, tiếng dạ, mùa mật ong, bát canh ngày mưa, nắng tháng chạp, áo tơi lá, mùa lụt, chuyện hớt tóc, đọc báo, vẽ panô, chuyện người xưa đi du lịch…Và khi đọc, độc giả ắt khó ngăn được nụ cười thích thú.
Viết về những vùng đất, di tích, thắng cảnh, tạp bút của Trần Huiền Ân có phong vị của bút ký du lịch với kiến văn uyên bác về thiên nhiên, văn học, con người… theo dòng lịch sử hòa quyện với những liên tưởng đầy xúc cảm. Đến Phát Diệm, ông bâng khuâng nhớ đến Uy Viễn tướng công Nguyễn Công Trứ với câu thơ bất hủ về cây thông (Kiếp sau xin chớ làm người/ Làm cây thông đứng giữa trời mà reo). Về đất tổ Hùng Vương, ông tự hào vì “Một ngàn năm trước, bốn ngàn năm trước… đứng ở đây vẫn là ngọn núi ấy, dòng sông ấy, Tổ tiên để lại cho con cháu”.
Chạm vào những dung dị đời thường quanh ta, ngòi bút của Trần Huiền Ân không kém phần tinh tế. Miêu tả nắng tháng chạp, ông thấy “Ở thôn quê Phú Yên, nắng tháng chạp có màu xanh của lá chuối trong vườn đợi chờ gói bánh tét”. Nghe tiếng dạ, ông phát hiện “Tiếng dạ bình thường có nghĩa là đã nghe, đang chờ sai bảo. Tiếng dạ hơi cao như ẩn trong đó một dấu hỏi, có nghĩa là chưa nghe rõ, xin nói lại. Tiếng dạ trầm xuống có nghĩa là đã hiểu, đã nghe, xin làm theo”. Ai chưa tin, xin thử lắng nghe nào! Còn chuyện đọc báo đã có từ lẩu từ lâu, đâu có gì đáng nói, nhưng qua cách thể hiện của ông trong tập tạp bút này, lại bật lên nhiều thông tin ý vị, bất ngờ. Té ra, vòng đời của một tờ báo thật đáng nể vì hữu dụng nhiều mặt cho con người.
Ai đó từng nói: Muốn yêu, phải hiểu. Để hiểu, phải tiếp xúc, phải gần gũi. Vì thế, xin mời các bạn hãy đọc Mây trắng Dinh Phoan để yêu hơn quê mình Phú Yên và rộng ra là người Việt, quê Việt thân thương với nhiều cung bậc, sắc màu tình cảm theo cách tiếp nhận đích thực của từng người vậy…
BÔNG LAU
