Raffaello Santi (1483-1520) là họa sĩ, kiến trúc sư và nhà điêu khắc người Ý, sinh và mất vào cùng một ngày xuân - ngày 6/4 ở Urbino. Với 37 năm trên cõi đời ngắn ngủi nhưng Raffaello đã đạt đến đỉnh cao của tài năng như những người đương thời đã đánh giá về ông. Lúc còn sống, cùng với học trò dạo chơi trên các đường phố của thành Roma, chàng thanh niên Raffaello đã được hàng đoàn người vây quanh trầm trồ thán phục bởi tài năng kiệt xuất. Gần 500 năm sau khi Raffaello qua đời, nhà phê bình mỹ thuật chuyên nghiên cứu về các thiên tài thời kỳ Phục hưng là Forjo Vazari đã viết về Raffaello Santi như sau: “...những con người được trời ban cho những tài năng hiếm hoi như Raffaello không phải là những người trần, có thể gọi họ là các vị thần ở trần thế”.
Bức tranh chân dung Joanna của họa sĩ thiên tài Raffaello
Raffaello Santi sinh ra trong một gia đình có truyền thống về hội họa, cha của ông là họa sĩ Jovani Santi. Khi còn nhỏ, Raffaello học vẽ với họa sĩ Peruzino và chỉ mới 17 tuổi, Raffaello đã được giới yêu thích hội họa ở thành Roma biết đến với tư cách là một họa sĩ tài năng. Từ năm 1504 đến 1508, Raffaello làm việc ở thành phố Florenxơ. Cuối năm 1508, theo lời mời của Đức Giáo hoàng Julii II, ông đã chuyển đến sống và làm việc ở Roma và cùng với họa sĩ thiên tài Michelangelo (1475-1564), trở thành những họa sĩ tài năng nhất thời bấy giờ làm việc trong lâu đài của Giáo hoàng Julius II (1463-1513) và người thừa kế là Giáo hoàng Leo X.
Raffaello đã để lại hàng chục bức chân dung và tất cả tác phẩm còn lưu giữ được đến ngày nay đều là những kiệt tác vô giá. Ông còn vẽ rất nhiều tranh bố cục khổ lớn có nhiều nhân vật với các đề tài về lịch sử cổ đại và tôn giáo. Raffaello đã phải mất gần 10 năm cùng với các học trò của mình vẽ hàng trăm mét vuông tranh tường trang trí cho các lâu đài, cung điện của Tòa thánh
Có một điều đặc biệt là đối với các bức tranh vẽ Đức mẹ Đồng trinh của mình, Raffaello không bao giờ cho phép các học trò được tham gia, mà luôn tự mình thực hiện. Có một truyền thuyết đã được lưu truyền từ hơn 500 năm trước về bức tranh Đức mẹ với cây thánh giá của Raffaello. Người ta kể rằng có một lần Raffaello nhìn thấy một phụ nữ nông dân bồng đứa con nhỏ đang bước trên bậc tam cấp nhà thờ, người họa sĩ vội vàng chạy về xưởng vẽ và nhanh chóng ghi lại hình ảnh mà ông vừa bắt gặp. Chính vì vậy mà tác phẩm mang hơi thở của đời sống trần thế, về một tình cảm vĩnh hằng luôn được con người quý trọng là tình mẫu tử. Trong số các tác phẩm vẽ về đề tài Đức mẹ Đồng trinh, tác phẩm Đức mẹ ở nhà thờ Sikstin là nổi tiếng nhất. Gơt - nhà thơ thiên tài người Đức - lần đầu được chiêm ngưỡng tác phẩm này đã phải sững sờ kinh ngạc, tác phẩm thể hiện độ chín của một tài năng xuất chúng. Trong đại chiến thế giới lần thứ hai, khi tấn công vào hang ổ của phát xít Đức, các chiến sĩ Xô Viết đã cứu được tác phẩm vô giá này khi họ phát hiện nó được giấu trong một đường hầm ẩm ướt. Tác phẩm được đưa về Liên Xô, được các nhà phục chế tài năng nhất của Nga phục chế lại, và sau khi trưng bày cho người dân Nga chiêm ngưỡng, tác phẩm đã được trả về cho bảo tàng Mỹ thuật Đrezđen của nước Đức. Ngày nay, những người yêu hội họa trên khắp thế giới vẫn thường đến đây để được chiêm ngưỡng kiệt tác này.
LÊ VÂN
