Bantoni Pompeo (1708-1787) là họa sĩ nổi tiếng người Italia theo trường phái Rococo và tân cổ điển (Neo-Classicism). Bantoni sinh ra tại TP Lucca, trong gia đình người thợ kim hoàn. Rất có thể, những bài học đầu tiên về nghề nghiệp của người cha đã có ảnh hưởng đến phong cách sáng tạo sau này của Batoni, đó là sự chính xác và lộng lẫy trong các chi tiết của tác phẩm. Bantoni học vẽ ở thủ đô Roma, tại xưởng họa của các họa sĩ nổi tiếng thời bấy giờ là Agostino Mazushi và Sebatiano Konca.

Thần Mặt Trăng và thần Ái Tình - tranh sơn dầu của Bantoni

 

Những tác phẩm đầu tay của Bantoni được họa sĩ sáng tác từ năm 1730, thể hiện rất rõ phong cách của trường phái Rococo, có đặc điểm là bố cục chặt chẽ, màu sắc tương phản rực rỡ và các hình thể nhân vật luôn trong tư thế động. Tuy nhiên, sau này khi nghiên cứu các tác phẩm của họa sĩ thiên tài thời Phục hưng là Raffaello Santi (1483-1520) và tư tưởng của trường phái tân Cổ điển, Bantoni đã thay đổi bút pháp và chủ đề của mình. Càng ngày họa sĩ càng quan tâm nhiều hơn đến các câu chuyện thần thoại và các sự tích trong kinh thánh đề cao tinh thần trách nhiệm, nghĩa vụ công dân của con người. Về bút pháp thể hiện, tư thế của các nhân vật trong tranh rất chuẩn xác và dứt khoát theo ý đồ của tác phẩm, còn chủ đề tư tưởng của tác phẩm cũng rõ ràng, khúc chiết hơn. Mặc dù thường lấy chủ đề trong các câu chuyện thần thoại và truyền thuyết, song các sáng tác của Bantoni vẫn mang hơi thở của đời sống hiện thực đất nước Italia thế kỷ XVIII thể hiện qua trang phục, vật dụng, cảnh vật…

Khuynh hướng hiện thực trong tác phẩm của Bantoni được thể hiện rõ nhất qua thể loại tranh chân dung. Trong đó họa sĩ đã phản ánh một cách chính xác hơi thở của đời sống đương đại. Những bức chân dung thành công của họa sĩ luôn được vẽ một cách cẩn trọng, nghiêm túc, thể hiện sâu sắc nội tâm của người mẫu thông qua nét mặt. Các nhân vật trong tranh của Bantoni thường là tầng lớp quý tộc, được thể hiện trên nền phong cảnh hoành tráng. Mặc dù tính cách nội tâm và tâm trạng tình cảm của từng người mẫu trong tranh có khác nhau, song các người mẫu đều có nét chung là mang dáng vẻ của tầng lớp quý tộc.

Tác phẩm Thần Mặt Trăng và thần Ái Tình được họa sĩ sáng tác năm 1761, lúc tài năng đã đến độ chín. Theo thần thoại La Mã, thần Mặt Trăng thường được thể hiện dưới hình thức một thiếu nữ xinh đẹp (giống như nhân vật chị Hằng trong thần thoại các nước châu Á), còn thần Ái Tình được thể hiện dưới hình thức một chú bé có cánh cầm cung tên. Khi mũi tên của thần Ái Tình bắn trúng ai thì người đó coi như đã sa vào đường tình ái như một sự sắp đặt của số phận. Bức tranh diễn tả thần Mặt Trăng đang định bẻ cây cung của thần Tình Ái như muốn ngăn ngừa trò đùa của chú bé tinh nghịch.

Với tài năng bẩm sinh cùng khả năng tiếp thu những tinh hoa của các bậc thầy đi trước, lúc nào họa sĩ cũng có đơn đặt hàng trang trí cho các nhà thờ dựa theo huyền thoại trong kinh thánh. Và với danh tiếng của một họa sĩ chân dung tài năng, Bantoni luôn được giới quyền quý ghé đến xưởng họa của ông để đặt vẽ chân dung. Nghệ thuật của Bantoni không mâu thuẫn với thị hiếu của xã hội đương thời và được xã hội thừa nhận, vì vậy mà cuộc đời của ông nhìn chung là khá suôn sẻ và thành đạt. Bantoni là người tiên phong trong thể loại chân dung hoành tráng theo phong cách Tân cổ điển và mở đầu cho trường phái Cổ điển (Classicism) bắt đầu từ thế kỷ XVIII tại các nước châu Âu.

LÊ VÂN