Ngoài 80 tuổi, tác giả Em ơi, Hà Nội phố mới xuất bản tập thơ đầu tay mang tên mình Phan Vũ thơ (NXB Văn học). Thuộc hàng lão làng của giới cầm bút, tại sao có sự muộn màng này? Nhưng điều đáng nói bây giờ là Phan Vũ đã “chán” thơ và đang mê cầm cọ.

LÀM THƠ VÌ “NGHỊCH CHỮ”

Nhắc đến Phan Vũ, nhiều người nghĩ ngay đến tiểu trường ca Em ơi, Hà Nội phố. Bài thơ này ra đời vào năm 1972 giữa những trận bom B52 rải thảm xuống thủ đô. Em ơi, Hà Nội phố sau này còn lan tỏa rộng hơn trên giai điệu của nhạc sĩ Phú Quang. Giữa những tháng ngày bom đạn, bão lửa đó, rất nhiều văn nghệ sĩ sáng tác phục vụ chiến trường thì Em ơi, Hà Nội phố gần như lạc nhịp trong dàn đồng ca. Nhưng chính vì sự “lạc nhịp” này mới thật là Phan Vũ với điệp khúc “Ta còn em…”. Ông cho biết: “Em ơi, Hà Nội phố thể hiện sự khắc khoải, hoang mang của tôi khi tình yêu Hà Nội đang đứng trước những tàn phá khủng khiếp mà nhiều thứ có thể bị mất đi. Ta còn em là còn Hà Nội của quá khứ hòa trộn vào hiện tại lúc đó…”. Từ ngày Em ơi, Hà Nội phố ra đời đến nay đã có rất nhiều dị bản. Những dị bản truyền miệng đã đành, in trên sách báo cũng rất nhiều dị bản. Ngay cả bản in trong tập Phan Vũ thơ cũng là một dị bản do Phan Vũ chép lại theo trí nhớ, và đó là “dị bản chính thức”.

Trong tập Phan Vũ thơ, gần như mỗi bài thơ đều gắn liền với một sự kiện nào đó trong đời tác giả. “Tôi không làm thơ theo kiểu tưởng tượng vịnh lá, tả hoa… Tôi chỉ viết ra giấy khi có những sự việc ám ảnh ray rứt hay chấn động đời mình” - nhà thơ tâm sự. Phan Vũ cười xuề xòa khi nói chuyện với tôi, rằng ông không hiểu tại sao nhiều người gọi ông là nhà thơ. Với Phan Vũ, làm thơ là một trò nghịch ngợm chữ.

Nếu không có ông Lê Quân, Giám đốc Công ty JOTON Media, một người hâm mộ Phan Vũ thuyết phục in thơ thì có lẽ tập thơ đầu tay của ông đã không ra đời. Bản thảo Phan Vũ thơ hoàn thành khi ông đang đi Pháp dự triển lãm tranh nên chưa được tận tay chăm sóc cho vừa ý. Vậy nhưng, Phan Vũ vẫn xuề xòa đầy nét tinh nghịch hồn nhiên: “Ngày xưa, anh Lê Quân đang tuổi học trò xem tôi là thần tượng. Giờ ngược lại, tôi xem anh Quân như thần tượng của mình”.

Nhà thơ Phan Vũ tại xưởng vẽ

 

NGHỊCH MÀU THÌ VẼ TRANH

Hết hứng thú với chữ nghĩa, Phan Vũ bắt đầu làm phim với vai trò biên kịch kiêm đạo diễn. Nhưng làm phim một thời gian ông cũng đâm ra ngán vì cảm thấy chưa thật vui. Để rồi bây giờ ông bị màu sắc của hội họa hút hồn vào. Phan Vũ đến với hội họa hoàn toàn do tự học. Lúc trẻ, ông bị mê hoặc bởi tranh của các danh họa cùng những câu chuyện xung quanh. Và những gì đã đọc bấy lâu cứ tự nhiên thấm vào người ông lúc nào không hay. Lúc mới tập tành vẽ, Phan Vũ được một số họa sĩ lớp trẻ chỉ cho ông cách căng bố, pha màu cùng những tiểu tiết lặt vặt khác. Ông càng vẽ càng say mê sáng tạo, đến độ sau vài tháng “vào nghề”, một nhóm họa sĩ đến nhà ông chơi, xem tranh xong họ bảo: “Triển lãm được đấy!”. Hiện tại, Phan Vũ rất tâm đắc vẽ tranh, dường như thế giới trắng toát khoảng một mét vuông lại là thế giới tự do nhất ở chặng cuối đường đời của ông.

Hôm đến thăm Phan Vũ tại nhà vợ ông (nhà báo Diễm Chi) trong một con hẻm ở quận 9 TP Hồ Chí Minh, căn phòng nhỏ ông bày la liệt đủ thứ “đồ chơi” tranh. Trông “xưởng vẽ” của ông bừa bộn như của một họa sĩ trung niên đang hồi sung mãn. Hỏi mới biết, khoảng tháng 11 này Phan Vũ sẽ tham gia triển lãm cùng với hai người bạn. Do vậy, ông phải thức dậy từ lúc 4 giờ sáng và vẽ đến khi nào mỏi tay. Phan Vũ nói ông đang chạy đua với thời gian, mặc dù xem chuyện vẽ cũng chỉ là một trò chơi. “Phải tranh thủ thôi, tranh thủ chơi đến cùng, tôi biết thời gian của mình còn ít lắm!” - ông nói trong tiếng gió khe khẽ thổi ngoài sân.

“Chơi” nhiều trò, nhưng Phan Vũ vẫn coi trọng “trò thơ” nhất. Mỗi lúc làm thơ ông rất cẩn thận từng câu chữ. Tập thơ ông ấp ủ lâu nay lại có đề tài khá quen thuộc, đó là quê hương. Phan Vũ kể, ông sinh ra ở Hà Nội, nhiều người lầm ông là “Hà Nội chánh tông”. Nhưng không phải vậy, bố ông là người Đà Nẵng có máu giang hồ nên phiêu bạt ra Hà Nội, rồi ông ra đời ở đó. Ông chỉ biết quê nhà, họ hàng tổ tiên qua lời kể của người bác. Ông rất muốn về lại Đà Nẵng tìm rõ cội nguồn của mình.

TRẠC TUYỀN