Hội thi Câu lạc bộ (CLB) bài chòi TP Tuy Hòa năm 2023 vừa khép lại sau 2 ngày diễn ra sôi nổi. Những câu hô hát bài chòi được các diễn viên, nghệ nhân cất lên bằng cả tình yêu, niềm tự hào và trách nhiệm, đem đến cho khán giả nhiều cảm xúc.
Hội thi thu hút gần 100 nghệ nhân, diễn viên của 6 đội thi đến từ các CLB: Dân ca bài chòi phường Phú Lâm, Dân ca - Bài chòi phường 4, Bài chòi dân gian xã An Phú, Đàn hát dân ca phường 5, Dân ca - Nhạc cổ thuộc Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh và Bài chòi dân gian phường 9.
Ðậm đà câu hát
Trong những ngày diễn ra, hội thi CLB bài chòi TP Tuy Hòa năm 2023 thu hút nhiều người đến xem biểu diễn nghệ thuật bài chòi (NTBC) tại công viên Thanh thiếu niên. Khán giả đặc biệt thích thú với những câu thai dí dỏm của anh hiệu/chị hiệu: Năm xưa anh đến nơi đây/ Thấy cô Sáu Nhỏ bên đường nhảy dây/ Hôm nay anh trở về đây/ Vẫn cô Sáu Nhỏ nhảy dây bên đường...
Bên cạnh các tiết mục hô bài chòi thẻ: Vui xuân tết cổ truyền của dân tộc (CLB Bài chòi dân gian xã An Phú), Quê hương, cảnh sắc Tuy Hòa (CLB Đàn hát dân ca phường 5), Về sự tiến bộ phát triển của TP Tuy Hòa (CLB Bài chòi dân gian phường 9); các nghệ nhân, diễn viên còn thể hiện nhiều phần thi đặc sắc, lôi cuốn người xem qua những tiểu phẩm, ca cảnh với các làn điệu đặc trưng (xuân nữ, cổ bản, xàng xê, hồ quảng, điệu lý, điệu hò...). Có thể kể đến như tiểu phẩm Khúc hát dân ca bài chòi, đơn ca Trái bưởi trái dừa, tốp ca Tuy Hòa, thành phố dáng duyên (CLB Dân ca bài chòi phường Phú Lâm); đơn ca Nhớ ơn Bác Hồ, song ca Mẹ tiễn con lên đường, tam ca trích đoạn Thoại Khanh Châu Tuấn, tốp ca Làn điệu quê hương (CLB Dân ca - Bài chòi phường 4); đơn ca Chùa Bà, Núi Nhạn, búa liềm tung bay, song ca ca cảnh Lâm Sanh Xuân Nương, tốp ca Hội xây dựng nếp sống mới (CLB Dân ca - Nhạc cổ thuộc Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh).
Biểu diễn ca cảnh Lâm Sanh Xuân Nương, Nghệ nhân ưu tú Phan Thanh Kính (CLB Dân ca - Nhạc cổ thuộc Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh) kể rằng, tình tiết chính yếu câu chuyện Lâm Sanh Xuân Nương là mẹ chồng độc ác với nàng dâu. Khi cưới Xuân Nương về làm vợ con trai, mẹ Lâm Sanh không cho Lâm Sanh và Xuân Nương chung chăn gối bởi lẽ bà xem Xuân Nương như kẻ tôi đòi, đánh đập và đuổi ra chuồng trâu. Thương vợ, Lâm Sanh lén mẹ đi gặp Xuân Nương để an ủi, thở than... “Không chỉ mỗi bài ca cảnh mà các tiết mục trong chương trình tham gia hội thi lần này đều được anh em trong CLB chuẩn bị kỹ lưỡng. Hơn nữa, với vai trò là những người đi trước, chúng tôi luôn đau đáu nỗi niềm gìn giữ nét văn hóa truyền thống độc đáo của dân tộc, đặc biệt là NTBC dân gian. Chính vì vậy, hội thi còn là cơ hội để chúng tôi đưa những làn điệu bài chòi truyền thống đến công chúng, giúp các bạn trẻ tiếp cận và hiểu hơn về nét đẹp văn hóa cha ông ta đã sáng tạo, gìn giữ từ bao đời nay”, nghệ nhân Phan Thanh Kính bày tỏ.
Ngoài những nghệ nhân lớn tuổi giữ vai trò chủ chốt trong mỗi CLB, sự xuất hiện của những gương mặt trẻ trên sân khấu cũng tạo nhiều ấn tượng cho người xem. Đạt giải ươm mầm tài năng, thí sinh nhỏ tuổi nhất Nguyễn Khắc Hà Ka, thành viên CLB Đàn hát dân ca phường 5 chia sẻ: “Từ nhỏ, em đã được nghe mẹ và các chị hát bài chòi. Lâu dần, em yêu những làn điệu ấy từ lúc nào không hay nên thời gian qua, em không ngừng học hỏi, nỗ lực tập luyện để có ngày được hô hát bài chòi trên sân khấu, thỏa niềm đam mê cũng như mang đến những tiết mục ấn tượng, đậm dấu ấn truyền thống cho người xem”.
Chung một tấm lòng với di sản
Là món ăn tinh thần của người dân Nam Trung Bộ nói chung và Phú Yên nói riêng, tiếng hô, tiếng hát bài chòi, âm thanh mõ tre quen thuộc... đã trở thành nét văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, mang đến bầu không khí vui tươi, phấn khởi.
Ông Nguyễn Phụng Kỳ, nguyên Phó Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh, thành viên Ban Giám khảo hội thi CLB bài chòi TP Tuy Hòa cho biết: “Hầu hết tiết mục thể hiện được nét đặc trưng của NTBC. Các diễn viên, nghệ nhân đã thể hiện những câu hát bài chòi mượt mà, sâu lắng như tiếng lòng của người dân quê, góp phần truyền tải một cách tự nhiên, giản dị bản sắc văn hóa độc đáo của dải đất miền Trung đầy nắng gió đến với khán giả. Đặc biệt, hội thi lần này xuất hiện một số bạn trẻ có năng khiếu hô hát và sáng tạo trong phong cách biểu diễn; có khả năng kế tục sự nghiệp của lớp anh chị đi trước trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị của NTBC”.
Theo ông Nguyễn Công Thành, Phó Chủ tịch UBND TP Tuy Hòa, hội thi là một trong những hoạt động hưởng ứng tuần Văn hóa - Du lịch 2023, kỷ niệm Phú Yên 412 năm hình thành và phát triển (1611-2023), 48 năm ngày giải phóng Phú Yên (1/4/1975-1/4/2023) và ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2023). “Hội thi nhằm tôn vinh, phát huy giá trị NTBC Trung Bộ Việt Nam - di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị NTBC trên địa bàn thành phố nói riêng, Phú Yên nói chung. Đây cũng là dịp các nghệ nhân, diễn viên gặp gỡ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa trong thời kỳ hội nhập và phát triển”, ông Thành nói.
THIÊN LÝ
