Một giọng ca ngọt ngào, truyền cảm. Một trái tim rộng mở yêu thương. Một cuộc đời như bản nhạc có nhiều nốt trầm, dấu lặng. Và rồi khi hơi thở hóa thinh không, không chỉ đồng nghiệp, khán giả mà ngay cả những người chẳng mấy khi nghe chị hát vẫn rưng rưng nghĩ về những điều tốt đẹp mà chị đã làm, trên cuộc đời này.

Chân dung ca sĩ Phi Nhung qua nét vẽ của nhà báo Huỳnh Dũng Nhân

Đêm Giáng sinh cách đây gần 5 năm, tôi gặp ca sĩ Phi Nhung trong tiệc cưới khá đặc biệt của một người bạn, tại Tuy Hòa. Chị mặc chiếc áo dài màu đỏ, ngồi bên cánh gà sân khấu chờ đến lượt mình và chăm chú theo dõi hai con nuôi biểu diễn. Thế rồi người chị nghiêng lệch sang một bên, chị ngã sụp xuống.

Ê kíp vội vã đưa chị vào bên trong. Một ca sĩ trẻ đi cùng ba mẹ con Phi Nhung cho biết giọng ca Bông điên điển, Sông quê, Ru lại câu hò... đã kiệt sức vì lịch biểu diễn quá dày. Lúc đó, tôi chợt nhớ Phi Nhung vừa chia sẻ với báo chí rằng chị bận rộn “bay show” ở nước ngoài đến mức không có thời gian để ngủ và chỉ mong được ngủ đủ giấc.

Một nghệ sĩ làm việc cật lực và được khán giả yêu mến, vậy mà mỗi khi muốn mua thứ gì đó cho mình, chị đều “nâng lên đặt xuống”, cân nhắc đắn đo. Là bởi chị có một đàn con. Chị miệt mài “bay show” cũng là để kiếm tiền lo cho đàn con đó.

Ca sĩ Phạm Phi Nhung sinh năm 1970 tại TP Pleiku (Gia Lai). Như những đứa trẻ mang hai dòng máu mà dân địa phương gọi là Mỹ lai, cô bé Phi Nhung không biết mặt cha mình. Gia cảnh khó khăn, cô bé được che chở trong tình thương của ngoại. 8 tuổi, Phi Nhung được sống cùng mẹ, cha dượng và các em. Khi cô bé lên 10 thì mẹ qua đời do tai nạn giao thông. 10 tuổi, cánh chim mồ côi chỉ còn biết nương tựa vào ông bà ngoại đã già yếu. Cô bé bước vào cuộc mưu sinh. Phi Nhung vất vả từ nhỏ cho đến khi lớn lên, định cư ở nước ngoài.

Trên đất khách quê người, bà mẹ đơn thân cặm cụi làm việc để trang trải cuộc sống, nuôi con gái Wendy và dành dụm tiền gửi về cho các em ở quê nhà. Đến khi gặp Trizzie Phương Trinh - một ca sĩ gốc Việt nổi tiếng ở nước ngoài - và được hết lòng giúp đỡ, cuộc đời Phi Nhung sang trang mới. Sau 2 năm học hát, ban ngày bán CD, ban đêm làm ở nhà hàng kiếm tiền nuôi con, Phi Nhung chạm đến ước mơ từ thuở nhỏ của mình: trở thành ca sĩ. Chị nhanh chóng nổi tiếng, ra CD liên tục, được mệnh danh là “Nữ hoàng băng đĩa” trong giai đoạn 1994-1998.

Năm 2002, Phi Nhung được phép trở về Việt Nam biểu diễn, 3 năm sau chị trở thành ca sĩ độc quyền của Trung tâm Băng nhạc Rạng Đông. Khán giả yêu thích tiếng hát như đã gạn lắng hết bao khổ đau, trắc trở, còn lại những ngọt ngào, tha thiết với cuộc đời. Năm 2018, Phi Nhung được tôn vinh tại Giải Mai Vàng do Báo Người Lao Động tổ chức, ở hạng mục Ca sĩ hát nhạc âm hưởng dân ca được yêu thích nhất.

Sau khi trở về Việt Nam biểu diễn, Phi Nhung đã dùng những đồng tiền kiếm được từ việc ca hát để nuôi trẻ mồ côi. Ngoài con gái ruột Wendy đã trưởng thành, sống ở nước ngoài, Phi Nhung là mẹ của 23 đứa trẻ. Đó là lý do ngoài việc ca hát, chị còn mở nhà hàng chay, làm việc cật lực.

Tháng 7/2021, Phi Nhung đã có kế hoạch trở về Mỹ nhưng rồi quyết định ở lại, vì “Sài Gòn đang tổn thương như thế này, nhiều người còn khổ vì dịch, mình ở lại, có khi lại có ích. Khi mọi thứ ổn hơn, mình đi đâu cũng không áy náy”.

Tại tâm dịch TP Hồ Chí Minh, Phi Nhung cùng các nghệ sĩ nối dài những hành trình thiện nguyện: tặng gạo cho người nghèo, tham gia bếp ăn tình thương, mang đến cho người vô gia cư những suất ăn ấm tình đồng bào trong cơn hoạn nạn... Chị làm việc cho đến khi bị lây nhiễm bệnh.

Ngày 15/8, Phi Nhung được đưa đến Bệnh viện Gia An 115 để điều trị COVID-19. Bệnh diễn tiến nặng, ngày 26/8, Phi Nhung được chuyển sang Bệnh viện Chợ Rẫy. Người thân, đồng nghiệp, khán giả ái mộ đã cầu nguyện cho chị vượt qua thử thách này. Tuy nhiên COVID-19 biến chứng nặng, phổi chị đông đặc và hoại tử một phần.

Thêm vào đó, “cơn bão” cytokine làm cho Phi Nhung bị suy đa tạng. Mọi nỗ lực của bệnh viện như lọc máu liên tục, chạy tim phổi nhân tạo (ECMO) cũng không giữ được hơi thở cho Phi Nhung. Trưa 28/9, ở tuổi 51, giọng ca Bông điên điển, Đêm Gành Hào nghe điệu hoài lang, Áo mới Cà Mau, Ru lại câu hò… dừng bước đường trần, khép lại hành trình gần 20 năm nhiệt thành làm việc thiện nguyện.

Sự ra đi của ca sĩ Phi Nhung để lại bao thương tiếc, ngậm ngùi. Nhà báo Huỳnh Dũng Nhân (TP Hồ Chí Minh) chia sẻ rằng ông ít viết, vẽ về các ngôi sao, song ông muốn vẽ chân dung ca sĩ Phi Nhung để bày tỏ lòng ngưỡng mộ và thương tiếc.

“Cô đã vượt qua bao nhiêu nỗi buồn, khổ đau thân phận, và cô đã chiến thắng những nỗi đau riêng tư ấy để trở thành một ca sĩ được nhiều người mến mộ. Rồi cô đứng ra nhận nuôi tới hơn 20 đứa con, rồi đi làm từ thiện khắp nơi như để đền ơn cuộc đời đem lại may mắn cho cô, song lần đi làm từ thiện cuối cùng này cô đã không về nữa”, nhà báo Huỳnh Dũng Nhân ngậm ngùi chia sẻ. Nhà báo Nguyễn Hồng Lam (TP Hồ Chí Minh) viết trên facebook cá nhân: “Chị là bệnh nhân COVID mà mình theo dõi nhiều. Ngậm ngùi. Đã sống hết lòng, sống đẹp, không một lần nỡ oán giận chi ai, giờ hồng nhan đa truân bỏ quên câu hát... Mong Sông quê nơi chị về, lời ca nhân hậu sẽ bớt những tủi hờn”.

Trong suy nghĩ của Nghệ sĩ Nhân dân - Nhạc sĩ Cao Hữu Nhạc, ca sĩ Phi Nhung là một con người nhân hậu, một tâm hồn cao đẹp, một giọng hát ngọt ngào sâu nặng với quê hương. Nhạc sĩ tưởng nhớ Phi Nhung bằng những vần thơ:

Phù vân cõi mộng tử sinh

Thôi thì em cứ để tình thế gian

Còn em về với mây ngàn

Hoa thương yêu nở ngập tràn vườn ươm

Chắp tay trong kiếp vô thường

Em gieo nhân nghĩa đằm hương cõi người.

YÊN LAN