Khi năm 2007 sắp sửa khép lại thì tin vui đến với Triệu Lam Châu: Đĩa nhạc Gánh nước ban mai  của nhà thơ được Ủy ban toàn quốc các Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam trao giải C. Nhiều người biết ông “tơ tưởng” đến âm nhạc đã lâu song vẫn bất ngờ trước tin vui này. Hóa ra thi sĩ người Tày - thầy giáo dạy môn Địa chất công trình - đa tài và “đa mang” hơn người ta vẫn tưởng...

Nhà thơ Triệu Lam Châu - Ảnh: MINH NGUYỆT

* Xin chúc mừng nhà thơ! Nhưng phải chăng “nàng thơ” không còn sức cuốn hút nên ông chuyển sang sáng tác ca khúc?

- Xin cảm ơn bạn. Tôi viết ca khúc không phải vì không còn yêu thơ. Đối với tôi, thơ vẫn là máu thịt. Chẳng qua là cảm xúc âm nhạc tuôn trào, nên hai năm nay tôi sáng tác được nhiều bài hát tâm đắc. Mỗi bài hát của tôi là một tứ  thơ. Nói như nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu: Thơ mà có thêm đôi cánh của âm nhạc thì sẽ bay cao.

* Thế thì với ông, thơ như vợ, còn âm nhạc như… người tình?

- Cách so sánh này rất thú vị mà tôi chưa nghĩ đến (bật cười).

* Cách đây mấy năm, ông đã bỏ tiền để làm CD Cao Bằng yêu dấu, bây giờ tiếp tục ra mắt CD Gánh nước ban mai, cũng bằng tiền túi của mình. Chi phí làm một đĩa nhạc hẳn phải cao hơn số tiền xuất bản một tập thơ?

- Cao hơn rất nhiều. Tôi được sự hỗ trợ của bạn bè, và có ít tiền tiết kiệm từ những giải thưởng của Phú Yên và của Trung ương trao, từ việc viết khảo sát địa chất cho các công ty TNHH trong tỉnh. Tôi là dân khảo sát địa chất, tôi dùng khoản thu về khoa học để chi cho nghệ thuật (cười). Đĩa nhạc Cao Bằng yêu dấu được các đội văn nghệ ở quê tôi đón nhận, nhiều bài hát được chọn đi thi diễn khiến tôi rất vui. Tôi ra đĩa nhạc Gánh nước ban mai cũng là để tặng bạn bè, đáp lại tình cảm đó.

* Vì sao ông chọn cái tên Gánh nước ban mai?

- Tên của đĩa nhạc này liên quan đến một tập quán ở miền núi quê tôi. Các cô dâu mới về nhà chồng bao giờ cũng dậy sớm nhất nhà để đi gánh nước, sau đó về nấu bữa sáng cho cả gia đình ăn rồi đi lên nương. Bà tôi, mẹ tôi, vợ tôi đã từng đi gánh nước ban mai.

* Nhưng ông rời quê khá lâu rồi. Giờ đây, có khi nước sạch đã về đến bản, và các nàng dâu có lẽ không còn vất vả gánh nước vào buổi tinh mơ.

- Nước sạch chỉ về đến thị trấn và những vùng quanh thị trấn thôi. Ở những bản làng xa xôi, cuộc sống còn vất vả, và người ta vẫn còn đi gánh nước…

* Ông đến với âm nhạc từ bao giờ?

- Từ lâu lắm rồi, hồi tôi còn học cấp hai. Nhà không có ai đi theo con đường âm nhạc. Bố tôi hay làm thơ bằng tiếng Tày, tôi được thừa hưởng gien của ông. Còn âm nhạc thì tôi tự nghiên cứu, học hỏi. Hồi đó, bố tôi có một cái radio. Chủ nhật bố về nhà, mang radio về. Lúc đó Đài tiếng nói VN dạy xướng âm và tôi say sưa học. Rất may mắn là ở trường cấp hai có thầy Dương Sách và thầy Long Chính Biểu kéo đàn violon rất hay. Ở trường cấp ba, thầy giáo Đỗ Huy Quang chơi vĩ cầm cũng rất hay. Tôi được các thầy chỉ dạy nên biết kéo đàn vĩ cầm từ năm 15 tuổi. Năm 1968, tôi viết bài hát đầu tiên. Đi học ở Lêningrat, tôi viết những bài hát về sinh viên và được bạn bè hát vang. Vui lắm!

* Trong sáng tác ca khúc, có vẻ ông coi trọng cái tứ và ca từ. Còn giai điệu thì sao?

- Có tứ thơ rồi, giai điệu sẽ tự đến. Có những bài hát tôi viết khoảng hai giờ là hoàn chỉnh. Sau một thời gian thai nghén đến chín muồi, lời và nhạc song hành xuất hiện.

* Cảm xúc của ông như thế nào, sau khi hoàn tất một tác phẩm âm nhạc?

- Rất hạnh phúc. Có những bài viết xong, tôi say sưa hát đi hát lại, rất hứng khởi. Nhưng rồi nhìn đồng hồ, thấy đã nửa đêm. Tôi tự nhủ: Mai còn làm việc, nên giờ phải theo lý trí mà đi ngủ thôi!

* Sau Gánh nước ban mai, ông có dự định gì về âm nhạc?

- Mong muốn thì nhiều nhưng lực bất tòng tâm. Trong tay tôi hiện có hơn trăm bài hát về quê hương đất nước, nhưng để ra CD thì không biết khi nào, vì còn phải có kinh phí. Tôi nghĩ bây giờ trời cho cảm hứng thì mình cố gắng viết ra tác phẩm đã.

* Xin cảm ơn ông! 

LÂM VY (thực hiện)