Nhiều năm sống với ngư dân miền Trung, tôi nghiệm rằng biển Đông luôn là “cánh đồng” gần gụi của dân đánh bắt xa bờ. Với nghề câu cá bò gù (cá ngừ đại dương), ước mơ no giàu luôn là điều thường trực. Họ gom góp hun đúc những con tàu lớn là để vươn khơi, chứ không thể nằm bờ để “lãi mẹ đẻ lãi con, gia đình thiếu đói”. Ngư dân xa bờ yêu trùng khơi như thương “con dợ” của mình, bởi đó là tất cả cuộc sống áo cơm, “có qua, có lại”. Họ là những người sống chết máu thịt nhất với biển Đông.
Theo lão ngư Phan Thuẩn ở TP Tuy Hòa, ngư trường truyền thống của dân bò gù Nam Trung Bộ là vùng Hoàng Sa - Trường Sa. Sóng dập bão dồn, cấp kỳ hiểm nguy, đối với dân đánh bắt xa bờ là chuyện thường ngày. Họ chỉ sợ câu không có cá, sản phẩm bị ép giá, lỗ tổn, nợ nần nheo nhóc. Ngoài ra, chẳng sợ gì cả!
Một ngư dân Sa Kỳ - Quảng Ngãi tỏ bày đã bị tàu Trung Quốc đâm phá tàu, cướp hải sản hai lần. Nợ nần trắng tay, dù rằng có sự bù đắp của chính quyền, bà con anh em. Nợ đánh bắt xa bờ thì chỉ có xa bờ bù đắp nổi, bởi đi gần bờ không thể đem lại lượng thu lớn được. Chạy gom đủ phí tổn thì lại ra khơi, chứ không thể để tàu mục sét!
Theo một bạn tàu bò gù Hoài Nhơn (Bình Định), chuyện “quốc gia đại sự” luôn là chủ đề được bàn luận trên tàu cá. Nhất là trong tình cảnh biển đảo của đất nước đang sóng gió bất kỳ, anh em bò gù đều ý thức rất rõ vai trò, vị trí của mình bởi sự có mặt thường xuyên trên biển Đông góp phần khẳng định chủ quyền đất nước. Lâu rồi, trong mỗi chuyến câu kéo dài hàng tháng, lá cờ đỏ sao vàng luôn được trân trọng cắm trên từng con tàu; đôi khi phải đem “sơ-cua” thêm một lá, bởi sóng gió trùng khơi dễ làm cờ bị rách, bạc màu.
Có thể hình ảnh, cái tình thiêng Tổ quốc còn mơ hồ với ai đó nhưng lại luôn gụi gần trong từng hơi thở của dân “lấy biển làm nhà”. Bởi thế lá cờ Việt Nam luôn được chăm chút trên con tàu đánh bắt xa bờ, không ai bắt buộc, như một niềm tin đá tảng. Không hề có một cuộc vận động, vậy mà đến bất cứ cảng cá nào cũng thấy đỏ chói cờ Tổ quốc trên mỗi đỉnh tàu. Hỏng chiếc này, thay chiếc khác, màu đỏ vàng cứ thế băng giữa nước xanh sóng trắng.
Một thuyền trưởng tàu bò gù tư lự: Làm ăn thì làm ăn nhưng những lúc gặp sự đụng chạm đến lợi ích quốc gia, tự nhiên ý thức dân tộc trong anh em ngư dân cứ chực bùng lên! Thí dụ, nhìn vào định vị, cả tàu biết ngay là vùng biển Việt Nam, thì không được “thằng” nào xớ rớ xâm phạm! Thường xuyên đối mặt tàu Trung Quốc nhưng chúng tôi chẳng ngán gì! Hình như cái “máu” giữ ngư trường, lãnh hải đã có trong mỗi ngư dân “lấy biển làm nhà”…
Trong những ngày này, dọc dài các làng biển miền Trung, lòng ai cũng uất giận hành động ngang ngược của Trung Quốc trên biển Đông. Thế nhưng trong từng gia đình, dòng họ, chòm xóm đã và đang gây dựng một lực lượng tàu đánh bắt xa bờ vô cùng mạnh mẽ. Nhiều ngư dân đánh bắt xa bờ đang mong mỏi có thêm sự đầu tư đúng “đô”, liên kết bài bản, thì công cuộc làm ăn “sống chết” với biển Đông sẽ băng băng tấn tới.
Nẻo đường nào trên biển Đông bây giờ cũng thấy cờ Việt Nam tung bay, giúp cộng đồng “cột mốc di động” thêm vững tin tay lái tay câu…
HÙNG PHIÊN
