Tôi trở về quê vào một ngày nắng thu ươm vàng rắc đầy ngõ. Bầy sẻ lích chích trên tàu cau như hân hoan chào đón kẻ xa quê bấy lâu về thăm nhà. Tạt qua bên hông nhà, nơi khu chợ cóc đang tụ họp, mua ít quà cho gia đình. Chợ quê hiền hòa yên bình như thuở xưa. Chỗ kia là dăm ba mớ rau muống, mồng tơi, rau dền, rau đay… bày biện ngăn nắp. Chỗ khác thì trưng đủ đầy các loại quả ngọt thơm. Tôi để ý tới một rổ quả vàng rực, tròn lẳn nằm ngoan bên chiếc rổ tre của một cụ già. Càng đến gần hương thơm càng lan tỏa, đánh thức khứu giác của tôi gợi nhớ về xa xưa. Hương thị! Phải rồi, chính là hương thị. Bao ký ức xa lắc lơ bỗng ùa về…
Ngày trước ở quê tôi trồng rất nhiều cây thị. Nhà tôi không ngoại lệ, cây thị hiện diện bên hông nhà như một niềm tự hào của chị em tôi ngày ấy. Tuổi thơ chẳng thể nào quên được, vào mỗi dịp hè, khi hoa thị bắt đầu chi chít nở những bông trắng xóa. Mỗi đợt gió thổi, hoa rụng thành từng vạt xuống nền đất. Hai chị em lấy kim chỉ của mẹ và ngồi tỉ mẩn xâu thành những chuỗi dài đeo vào cổ, rồi í ới gọi lũ bạn sang chơi trò cô dâu, chú rể. Vòng hoa đội lên đầu làm vương miện, “cô dâu” e lệ bước bên “chú rể”, miệng cười ngoác vì thích thú.
Khi thị bắt đầu lấp ló những đèn xanh đèn vàng, mọi người càng quấn quýt hơn bên cây thị. Trẻ con lẫn người lớn ngồi hàn huyên đủ thứ chuyện trên trời.
Thị chín, nội tôi dùng vợt khều quả vào sọt rồi mang chợ bán, thắp hương ngày rằm, mùng một. Mỗi lần nội khều thị thì chị em tôi lại nghểnh cao cái cổ lên vòm lá xanh men theo chiếc vợt nhìn từng quả rơi tuột vào giỏ một cách thèm thuồng, rồi lại cười giòn tan mỗi khi thị không nằm trong giỏ mà lại rơi bộp vào đầu hai chị em. Một thúng thị nhiều là vậy nhưng số tiền thu về chẳng được là bao. Thế nhưng, mỗi phiên chợ về, nội đều có quà cho cả hai anh em. Lúc là chiếc kẹo bột, khi thì kẹo chanh giòn tan.
Chơi dưới đất chán, hai chị em trèo lên cái chạc to nhất của cây thị mà vắt vẻo nằm, không quên niệm câu thần chú trong truyện Tấm Cám: “Thị ơi, thị rơi bị bà. Bà không ăn, bà chỉ để ngửi thôi”. Nội đi ngang, lắc đầu cười. Hai chị em lại cười khanh khách. Ba tôi không muốn có cây thị trong vườn. Ba bảo, nó thơm thật nhưng thu hút nhiều côn trùng, muỗi bọ. Mỗi lần thấy tay chân ai nổi hạt mẩn đỏ là ba lại xin nội đốn thị. Nội chẳng nói, chẳng rằng. Mẹ hiểu nội, thuyết phục ba không đả động tới đốn thị nữa. Từ độ đó, nội vui lắm. Nội quét dọn mảnh vườn sau nhà, rác cỏ. Tôi biết nội làm vậy để chứng minh cho ba thấy, cây thị không phải là nguyên nhân khiến muỗi bọ nhiều.
Cứ thế, tuổi thơ hai chị em tôi yên bình lớn lên bên nội, bên cây thị thân thương. Ngày nội tôi lâm bệnh nặng, nội gọi con cháu lại gần và dặn dò. Thật bất ngờ khi hai chị em tôi tới, nội dúi vào tay một túi vải. Nội bảo đấy là số tiền mà nội dành dụm được trong các mùa bán thị. Nội muốn chúng tôi lớn lên, sống thật có ích với số tiền của nội. Tôi xúc động không nói nên lời. Trút hơi thở cuối cùng, nội cũng chỉ có một mong ước nhỏ nhoi, mỗi lần giỗ nội hãy đặt lên bàn thờ một vài trái thị.
Tiễn nội đi, phía sau vườn hương thị cứ thoảng đưa, thoảng đưa…
VĂN QUYỀN
