Minh họa: HƯNG DŨNG

Tưởng đâu mình đã đến độ tuổi chẳng còn vấn vương gì đến tết nhất nữa, vậy mà sáng nay khi vừa thức dậy đã chao lòng vì một mùi hương quen thuộc. Tôi vội hít một hơi thật sâu vào lồng ngực và cảm nhận đích thị rằng đó là mùi tết. Không giải thích được. Không cắt nghĩa được. Chỉ biết thế. Mùi tết! Có thể là mùi cơm nếp ủ men nồng nồng từ đâu đó trên những nóc nhà hàng xóm quyện nhau về, cũng có thể là mùi ngai ngái của mưa dầm gió bấc, mùi sương trong vắt, mùi cỏ cây mùa xuân, mùi của quần áo, chăn màn mới giặt sạch sẽ và được phơi đủ nắng. Mùi thơm dịu nhẹ của nước bồ kết thoang thoảng tỏa ra từ tóc mẹ, tóc chị. Tôi ngỡ ngàng nhìn qua cửa sổ. Những khóm hoa vạn thọ mẹ mua từ chợ đem về trồng hôm nào giờ đã nở hoa vàng cả một góc sân. Hương tỏa thơm lừng, lẫn trong sương xuân dìu dịu, lẫn trong mái ngói nâu trầm.

Mùi của tết! Tôi lững thững bước ra ngoài, những giọt sương mỏng tang nhón chân vào sợi gió lãng đãng một mùi hương mong manh lạnh. Chao ôi trong cái hương ấy chợt nhớ ngôi nhà tranh thuở thiếu thời, nhớ mùi của mưa rỉ qua khe dột, nhỏ xuống nền đất giữa đêm đen. Rồi bỗng dậy lên mùi cơm rượu nồng nàn. “Rượu của mình!”. Nội ngồi bật dậy, xách cây đèn dầu cùng tôi chạy đến chái bếp để săm soi mẻ cơm rượu mới ủ. Nhớ làm sao cảnh bà cháu ngồi chồm hổm hít hà nhìn thứ nước sóng sánh vàng óng ngọt ngào chảy ra từ hạt nếp, cái dẻo thơm bừng lên một mùi nồng nồng dễ chịu. Nội đã đi xa, chỗ này chỉ còn lại mẹ ngồi. Mùi tết còn vấn vương đâu đây trong bàn tay của mẹ, ngai ngái chua chua của gạo nếp ngâm để gói bánh chưng, bánh tét. Mùi của mẹ có vị cay nồng, ngòn ngọt của hành kiệu ngâm dấm, mùi nắng phơi đu đủ, cà rốt, su hào làm dưa món. Mùi của gạo nếp đang rang trên bếp lửa, rồi sau đó sẽ được đưa vào cối giã thành bột để mẹ ngào với đường làm ra những chiếc bánh cốm đặc trưng. Tôi nhớ mãi những buổi tối lăng xăng ôm mùi hương yêu thương của mẹ chìm vào giấc ngủ mơ màng của đứa trẻ nhỏ trông chờ cho đêm mau qua, tết mau chạm cửa nhà mình.

Mùi của tết! Tôi nhớ mùi mồ hôi cha rải đều lên những nhúm hạt cải hăng hăng trên mảnh vườn nhà mình. Đất nồng dưới gót chân người. Tôi yêu bàn tay cha mông mốc mùi phân bò chắt chiu trên từng luống cải, yêu cái mùi ngai ngái rơm rạ của những mẻ lúa nước giai cắt vội cho có cái ăn ngày giáp tết. Tôi yêu cái mùi hăng hăng của những thanh củi sầu đông được cha chẻ đều phơi nắng cho mẹ nấu bánh chưng bánh tét, và yêu cái mùi đẫm nước của chiếc bánh mới vớt ướp đầy sự thèm khát của chị em chúng tôi. Ôi cái mùi lá chuối quyện với gạo nếp của chiếc bánh chưng con con cha gói riêng cho chị em tôi dậy lên mùi hạnh phúc.

Chao ôi, còn biết bao nhiêu thứ mùi của tết mà tôi chẳng bao giờ có cơ hội hít hà được nữa. Tôi hồi tưởng lại cảm giác ngượng ngùng khi trao cho nhau những tấm thiệp chúc xuân bên cành mai nhà em nở từng chùm vàng rực mỗi khi tết đến. Những khoảnh khắc vụt qua đó, mùi hương bồ kết từ mái tóc người thiếu nữ cứ lặng lẽ trong miền nhớ tinh nguyên. Tôi đã vô tình để mùi hương đó xa mãi mãi, và rồi chẳng bao giờ có thể chạm vào những khắc khoải dịu dàng đó…

Tôi ngửi trong gió thấy mùi áo mới của những người đi đường, mùi bánh chưng, bánh thuẫn, mùi rượu nếp, mùi giò chả, mùi mứt tết từ các quầy hàng bay tới. Tôi nghe cây cối bật lên một thứ mùi sinh sôi. Tôi thèm được hít hà mùi tết trong sự hân hoan, vui mừng như hoa nở trên mỗi khuôn mặt người...

ĐỖ NHẤT TRÍ