Tôi sinh ra từ làng và những ghi dấu tuổi thơ luôn ngập tràn những điều hết sức bình dị song lại gợi nhớ thương đến lạ kỳ. Ở nơi này, mỗi tháng năm gắn liền với những cung bậc sắc thái của cỏ cây hoa lá và mỗi một mùa trôi qua đều để lại những dư vị riêng trong ký ức của mỗi người.

Tháng năm quê đong đếm qua từng mùa vụ, từng đàn cò trắng thiên di và từng lặng im của những linh hồn tan vào đất sỏi. Tháng năm đầy sắc màu của những vật vốn dĩ bình thường và quá đỗi quen thân.

Sắc màu tháng năm nâu ẩm trong cái ngái nồng của rơm rạ cũ. Mùa gặt rơm phơi khắp lối thơm mùi nắng mới. Nhưng chỉ qua một mùa đông, khi ruộng ngoài đồng luống cày đã lật, gốc rạ an phận và lặng lẽ, an nhiên và kiêu hãnh trẫm mình trong đất. Để qua xuân, lớp đất quê phủ thêm một chút mỡ màu tươi tốt. Những chân rạ còn được dựng thành đống khoát lớp áo nâu xám, yên bình một góc vườn. Những chân rạ này là cả một thế giới đầy màu sắc của trẻ quê, là nơi ẩn náu ấm áp của những trò bịt mắt trốn tìm mà lũ trẻ đôi bận ngủ quên đến khi chiều muộn.

Tháng năm đôi khi mang màu vàng đất hoải hoang trong mùa đào khoai từ khoai tím. Đất quê mênh mông và mỗi một góc, mỗi một rẻo nào cũng được người nông dân nâng niu, trồng trọt theo kiểu mùa nào thức ấy. Trên những dòng khoai tươi màu đất bở, cả buổi chiều ngõ nhà ai cũng thơm hương khoai tím nấu tép tươi. Đất quê bao dung, người quê cần mẫn, món quê lại dân dã nhưng làm nhớ nhớ thương thương đến hết đời.

Tôi đi qua những tháng năm quê hương đầy ngọt dịu của sắc màu hoa thơm trái chín. Khi những triền hoa cải trời đổ bông bay theo gió, hoa bí hoa bầu ven sông đang thời viên mãn, lũ bướm ong cũng mê mải quên đường về. Hoa cải trời còn son rỗi tím đỏ mặn nồng, ráng kiêu sa cho đến lúc phai màu nhạt nắng vẫn quyến luyến bay thấp thoáng qua chiều. Sáng tươi trong, có cô con gái nhà ai theo đoàn rước dâu môi hồng áo đỏ, bất chợt gió đưa bông cải trời bay dịu vợi, chẳng biết sáng mai kia trông lại cố hương có còn gần như bàn tay nắm chùm hoa cải…

Sắc màu tháng năm còn xanh óng trong khu vườn tháng Chạp. Vườn rộng, quả nhiều với bao nhiêu là ổi sẻ ổi nếp, chuối xiêm chuối ngự… Tuổi thơ luôn có những ước mơ và sự bằng lòng rất riêng. Đối với tôi, khu vườn như một thế giới riêng chơi đùa không biết chán. Ở đó có trái mồng tươi đỏ chơi đồ hàng, có lũ giun và kiến để đám trẻ chúng tôi tha hồ chăn dắt và hơn hết có nhiều quả ngọt thay đổi mỗi mùa. Ở đó chúng tôi lớn lên bên những bài đồng dao cũ, bên những mùa các bà các mẹ cắt từng tàu lá chuối, rửa sạch bên thềm giếng đá để gói bánh chưng bánh tét khi cạn ngày năm cũ. Rồi tháng năm lại hắt màu vàng ươm lên từng quày chuối, ba ra buồng từng nải nhỏ, thành kính cúng gia tiên, lẩn khuất màu khói hương nghi ngút, cả gia đình ngồi lại kể chuyện năm rộng tháng dài…

Màu của tháng năm lại đượm nhớ đượm thương đến nao lòng trong những ngày cuối Chạp. Khi sắc nắng vàng yên ả chảy trên từng sắc xanh của mùa lộc biết, chảy lên những luống vạn thọ - loài hoa báo bình yên, báo ngày đoàn viên sum họp thì những chuyến tàu nơi xa cần mẫn mang những đứa con xa quê háo hức trở về.

NGUYÊN HẬU