Liên hoan phim tài liệu châu Âu - Việt Nam lần thứ 6 vừa khai mạc tại Hà Nội, đánh dấu tròn 5 năm sân chơi điện ảnh này được tổ chức tại Việt Nam. Trong 5 năm đó, hàng chục bộ phim của các đạo diễn tên tuổi qua nhiều thế hệ của cả châu Âu và Việt Nam đã được giới thiệu tới khán giả.
Liên hoan phim tài liệu châu Âu - Việt Nam do Mạng lưới các cơ quan văn hóa châu Âu (EUNIC), Hiệp hội các Viện văn hóa và Đại sứ quán châu Âu phối hợp cùng Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương tổ chức. Năm nay, các nhà làm phim tài liệu châu Âu mang tới liên hoan 8 phim tài liệu, ngoài ra còn có 9 phim tài liệu do Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương sản xuất mở màn các buổi chiếu. Đây là những bộ phim tài liệu mới, hứa hẹn sẽ tạo ra một cuộc đối thoại sôi động, thể hiện những phong cách làm phim đa dạng với đề tài phong phú, phản ánh muôn mặt đời sống xã hội.
Bên cạnh đó, liên hoan còn có Ngày phim trẻ Đông Nam Á (ngày 7/6 tại Hà Nội và 22/6 tại TP Hồ Chí Minh) sẽ giới thiệu tới đông đảo người xem 5 bộ phim tài liệu chọn lọc của các nhà làm phim trẻ Đông Nam Á đến từ Campuchia, Myanmar, Indonesia, Thái Lan và Việt Nam. Rất nhiều bộ phim tham gia liên hoan đã giành được nhiều giải thưởng danh giá dành cho phim tài liệu tại châu Âu và Đông Nam Á.
Một điều thú vị khác là tác phẩm của nhiều đạo diễn thuộc các thế hệ khác nhau được giới thiệu tại liên hoan phim năm nay, trong đó đạo diễn nhiều tuổi nhất là Nghệ sĩ nhân dân Nguyễn Thước với Cỏ xanh im lặng (thuộc thế hệ 5x), còn đạo diễn trẻ nhất là Trịnh Quang Tùng (sinh năm 1975) với Không thể vượt lên chính mình.
Khai thác đề tài gia đình, Phía sau màn bạc của đạo diễn Aung Nwai Htway (Myanmar) kể về chính cha mẹ mình, là hai biểu tượng của điện ảnh Myanmar thập kỷ 60. Những cảnh phim buồn hóa ra lại phản ánh chính hiện trạng cuộc hôn nhân của cha mẹ anh. Chắp ghép lại quá khứ từ những tấm áp phích, poster và những đoạn phim cũ, Aung Nwai Htway lần mò đi tìm cội nguồn của câu chuyện buồn này và mong tìm được câu trả lời chưa được giải đáp khi anh còn là một đứa trẻ.
Cũng liên quan đến gia đình, đạo diễn David Sieveking (Anh) giới thiệu bộ phim Xin đừng quên tôi, về quá trình gia đình anh chăm sóc mẹ đang mắc chứng bệnh mất trí nhớ. Phim được xây dựng một cách giản dị, chân thành và đầy yêu thương, lấy con người là trung tâm câu chuyện chứ không phải căn bệnh.
Đề tài gia đình nhưng ở tầm vóc xã hội, được chuyển tải thành một câu chuyện đầy chất nhân văn qua bộ phim Người giữ lửa của đạo diễn Việt Nam Phan Huyền Thư. Chị sử dụng hình ảnh người giữ lửa để khơi gợi nỗ lực của mỗi thành viên gia đình trong giữ gìn hạnh phúc, đặc biệt là nạn bạo hành gia đình đang trở thành vấn nạn xã hội.
Trong khi đó, Hai phía cuộc đời của hai đạo diễn Vương Khánh Luông - Hoàng Hà Lê đề cập đến một khía cạnh khác thuộc gia đình nhưng đang trở thành một đề tài nóng hổi được xã hội quan tâm, đó là hai thái cực hiếm muộn và bỏ con.
Chân dung nhân vật cũng là mảng đề tài được giới thiệu nhiều tại liên hoan phim tài liệu năm nay. Có chân dung những người nổi tiếng, nhưng cũng có chân dung những người hết sức bình dị. Qua cuộc sống của họ, rất nhiều vấn đề xã hội được phản ánh.
Các nhà làm phim Việt Nam giới thiệu hai nhân vật: Anh hùng Lao động Hồ Giáo trong Cỏ xanh im lặng của đạo diễn Nguyễn Thước và Triết gia Trần Đức Thảo trong bộ phim cùng tên của đạo diễn Đào Thanh Tùng.
Các nhà làm phim châu Âu đem đến những cuộc đời khác nhau thông qua cuộc sống của từng con người cụ thể: Boleslaw Matuszewski, nhiếp ảnh gia, nhà quay phim, đồng thời là một trong những nhà làm phim tài liệu đầu tiên áp dụng lý thuyết của nghệ thuật điện ảnh thời kỳ cuối thế kỷ XIX qua bộ phim Boleslaw Matuszewski, người tiên phong vô danh của ngành điện ảnh (Ba Lan). Ông ít được biết đến nhưng lại có nhiều đóng góp cho điện ảnh Ba Lan với những ý tưởng mới lạ và độc đáo. Hay Tzvetanka (phim Thụy Điển) về một phụ nữ có mong ước cháy bỏng trở thành diễn viên nhưng do những biến động của chính trị, xã hội mà cuộc đời bà thay đổi hoàn toàn. Câu chuyện sống động về cuộc đời bà cũng chính là câu chuyện về một đất nước. Điện ảnh Anh giới thiệu cuộc sống thành thị, xã hội đương đại thông qua Chiếc ti vi vẫn bật - câu chuyện của Joyce Vincent, một phụ nữ chết đơn độc trong căn hộ của mình và thi thể của cô chỉ được phát hiện sau đó ba năm.
Ban đầu chỉ là tuần phim với 5 nước tham gia, sau này phát triển thành liên hoan phim với số thành viên và số lượng phim ngày càng tăng, cùng với nhiều hoạt động phong phú liên quan đến nghề nghiệp, Liên hoan phim tài liệu châu Âu - Việt Nam đã thu hút hàng vạn lượt khán giả qua mỗi lần tổ chức. Điện ảnh tài liệu đang dần trở thành một “điểm hẹn” vào tháng 6 hằng năm đối với khán giả Việt, riêng điều đó đã đủ nói lên thành công của sự kiện điện ảnh này.
Liên hoan phim tài liệu châu Âu - Việt Nam lần thứ 6 diễn ra từ ngày 4 đến ngày 12/6 tại Hà Nội và từ ngày 21 đến ngày 29/6 tại TP Hồ Chí Minh.
YÊN LAN (tổng hợp)
