Vốn có “máu” nghệ sĩ, cùng với khả năng cảm thụ tiết tấu tốt, ông Bùi A-Nít (SN 1952), Phó chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật huyện Đông Hòa luôn say mê và am hiểu các làn điệu dân ca cổ truyền. Ông đóng góp những kịch bản sân khấu phục vụ công tác tuyên truyền, góp phần phát triển phong trào văn nghệ địa phương.
Ông Bùi A-Nít - Ảnh: CTV
Năm 1983, ông A-Nít lần đầu tiên viết kịch bản vọng cổ Tâm sự anh chàng đông con tuyên truyền cho ngành Dân số tại Đại hội đại biểu Hội Nông dân huyện Tuy Hòa (cũ), nhận được nhiều lời tán dương và khích lệ. Kỷ niệm đáng nhớ này chính là động lực giúp ông duy trì việc viết kịch bản ngày càng hay, phục vụ cho các hội diễn địa phương.
Đam mê làn điệu cổ nên từ nhỏ A-Nít đã tìm nghe băng đĩa do các nghệ sĩ nổi tiếng hát. Rồi khi còn học phổ thông, A-Nít trở thành cây văn nghệ của trường, lúc ấy đã tập tò viết lời vọng cổ rồi hát cho các bạn nghe. Thói quen nghe băng đĩa nhạc dân ca vẫn là một phần trong sinh hoạt tinh thần của A-Nít. Những năm kháng chiến chống Mỹ, A-Nít bị địch bắt giam ở các trại giam Phú Yên và Khánh Hòa. Ở đây, các chiến sĩ cách mạng là bạn tù đã hát cho nhau nghe các làn điệu cải lương, vọng cổ, dân ca Khu 5, đặc biệt là bài chòi. A-Nít hát theo và dần dần các làn điệu ngấm vào người. Với vốn kiến thức về lịch sử, văn hóa, xã hội cùng tinh thần cầu tiến, A-Nít luôn học hỏi để kỹ năng viết ngày càng tiến bộ.
Ông chia sẻ: “Mỗi làn điệu khi được sử dụng trong viết kịch bản cần phải lột tả sắc nét tính chất và hành động của nhân vật, sự việc nói đến. Chẳng hạn như khi muốn ca ngợi sự vật, sự việc thì dùng làn điệu xuân nữ, hò quảng; lên án ai đó, điều gì đó thì sử dụng làn điệu cổ bản; miêu tả sự giận dữ thì sử dụng làn điệu xàng xê… Ngoài ra còn các điệu hò, điệu lý tùy vào hoàn cảnh khác nhau mà sử dụng linh hoạt”. Tiếp mạch cảm xúc, A-Nít khoan khoái cất lên câu vọng cổ:
“Nếu một mai ai có dịp ngang qua ngã tư Cây Bảng xin hãy dừng chân, mời ghé lại thăm quê hương cách mạng Đông Hòa/ Người và đất quê tôi nghĩa tình đậm đà/ Qua hai cuộc trường chinh đầy khốc liệt/ Không một ngày vắng bão đạn mưa bom/ Người dân lành luôn lạt muối, đói cơm/ Dẫu gian nan nhưng một dạ kiên cường/ Đoàn kết một lòng theo Đảng đấu tranh/ Góp sức diệt thù cho nước nhà thống nhất”… (trích bài vọng cổ Đông Hòa quê tôi).
Tình yêu quê hương đất nước, ca ngợi người lính trong cuộc trường chinh kháng chiến là những đề tài mà A-Nít say mê sáng tác. Thế nhưng các tiểu phẩm kịch viết theo đơn đặt hàng của các ngành lại là thế mạnh của ông. Cho đến nay, A-Nít có trên 30 tiểu phẩm kịch hay phục vụ cho các hoạt động tuyên truyền ở các lĩnh vực: Dân số - KHHGĐ, an toàn giao thông, bảo vệ môi trường, bảo hiểm xã hội, thương binh xã hội…
Ngoài viết kịch bản, A-Nít còn sáng tác thơ và viết tản văn cùng anh em trong giới văn sĩ Đông Hòa “trà dư tửu hậu”. Bà Võ Thị The, Phó trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Đông Hòa, Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật huyện Đông Hòa, nói: “Anh A-Nít luôn thể hiện lòng say mê với các hoạt động văn hóa - văn nghệ trên địa bàn huyện. Ngoài ra, từ các chủ đề tuyên truyền khô cứng của các khối, anh biến chúng trở nên mềm mại dễ đi vào lòng người bằng các làn điệu dân ca nhạc cổ. Tôi ghi nhận những cố gắng của anh trong vai trò là người quản lý hội, bởi anh luôn động viên anh em có năng khiếu tham gia các hoạt động phong trào văn nghệ, góp phần phát triển vững mạnh phong trào văn nghệ ở địa phương”.
Năm 2012, Bộ VH-TT-DL đã trao kỷ niệm chương Vì sự nghiệp văn hóa, ghi nhận nỗ lực và đóng góp của A-Nít trong phát triển phong trào văn hóa - văn nghệ huyện nhà.
DIỆU ANH
