Trưng bày “Dĩa sứ thời Nguyễn của Nhà sưu tập Đoàn Phước Thuận, Trần Đắc Lực” (Phú Yên) diễn ra trong dịp Kỷ niệm 20 năm ngày Quần thể Di tích Cố đô Huế được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới, 10 năm Nhã nhạc Cung đình Huế được UNESCO vinh danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại, và kỷ niệm 90 năm thành lập Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế là một hoạt động hết sức có ý nghĩa. Đợt trưng bày kéo dài 1 tháng, từ 18/9 đến 17/10/2013. Đây là một trong những hoạt động chính thức, mở màn cho chuỗi hoạt động của lễ kỷ niệm.
Ông Đoàn Phước Thuận (thứ hai từ phải sang) Chủ tịch Câu lạc bộ UNESCO nghiên cứu sưu tầm cổ vật Phú Yên giới thiệu với các vị lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên - Huế về từng cổ vật tham gia triển lãm - Ảnh: P.THANH
Nhiều năm qua, hoạt động bảo tồn di sản văn hóa ở Huế đã được sự quan tâm của cộng đồng không chỉ ở trong phạm vi Thừa Thiên Huế mà còn rộng khắp cả nước, không chỉ trong nước mà còn ở ngoài nước. Đó là một dấu hiệu đáng mừng cho di sản văn hóa Việt Nam nói chung.
Đặc biệt, trong lĩnh vực bảo tàng, hoạt động hiến tặng cổ vật, phối hợp trưng bày của nhiều cá nhân đối với Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế đã có nhiều khởi sắc mới. Trong không gian của một bảo tàng có 90 năm tuổi, du khách hào hứng thưởng lãm bộ sưu tập dĩa sứ thời Nguyễn của nhà sưu tập Đoàn Phước Thuận và Trần Đắc Lực đến từ TP Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên.
Đoàn Phước Thuận là một võ sư Vovinam nổi tiếng ở Phú Yên. Từ nghiệp võ, anh tình cờ đi lạc sang thú chơi cổ ngoạn và trở thành một người sưu tầm đồ sứ thời Nguyễn khá nổi tiếng. Vừa sưu tầm, vừa học hỏi, anh đã tích cóp cho mình gần một ngàn món cổ vật gốm sứ các loại phong phú về số lượng, đặc sắc về kiểu dáng và đa dạng về hiệu đề. Trong bộ sưu tập của anh có đủ các dòng đồ sứ ký kiểu: ngự dụng, quan dụng và dân dụng, có dòng đồ Nội phủ - Khánh xuân thời Lê - Trịnh, có những chiếc tô đề thơ của chúa Nguyễn Phúc Chu, những chiếc dĩa trà đề thơ Nôm thời Tây Sơn. Riêng dòng đồ sứ ký kiểu thời Nguyễn, Đoàn Phước Thuận có đủ các hiệu đề từ đời Gia Long đến đời Khải Định với các đề tài trang trí: tứ linh, hoa điểu, thảo mộc, phong cảnh nhân vật... Vào năm 2009, một phần của bộ sưu tập đồ sứ ký kiểu thời Nguyễn của Đoàn Phước Thuận đã được đưa đi trưng bày tại Festival Nghề truyền thống Huế.
Đoàn Phước Thuận cũng là một nhà sưu tập từng hai lần hiến tặng cổ vật cho Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế: một lần là bộ đồ trà hiệu đề “Nội phủ” (hiện đang được trưng bày trong bảo tàng); một lần khác là 4 sắc phong thời Nguyễn.
Khác với Đoàn Phước Thuận, Trần Đắc Lực là một giám đốc doanh nghiệp. Là doanh nhân nhưng anh rất say mê sưu tầm cổ vật, nhất là những cổ vật thuộc dòng gốm Quảng Đức. Bộ sưu tập gốm Quảng Đức của Trần Đắc Lực đã được đưa đi trưng bày tại Festival Nghề truyền thống Huế năm 2009. Đặc biệt, Trần Đắc Lực là người rất say mê sưu tầm các bộ đồ trà và đồ uống rượu bằng gốm sứ. Trong sưu tập của anh có hơn 20 bộ đồ trà hoàn hảo.
Đồ sứ thời Nguyễn nói chung cũng như đồ sứ ký kiểu nói riêng, mà nhiều người vẫn thường gọi là đồ sứ men lam, hay đồ lam Huế, luôn có sức thu hút đặc biệt với giới chơi cổ ngoạn ở Việt Nam. Trong đợt trưng bày tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế lần này, với những điều kiện khách quan nhất định, các nhà sưu tập đến từ Phú Yên đã mang đến giới thiệu 31 chiếc dĩa sứ thuộc dòng men lam thời Nguyễn. Một số dĩa trà là đồ sứ ký kiểu có thể kể đến như “Dĩa trà vẽ hoa mẫu đơn” do Đặng Huy Trứ ký kiểu dưới thời Tự Đức vào năm 1868; “Dĩa trà vẽ cảnh núi Thúy Vân và tháp Điều Ngự ở Huế” ký kiểu dưới triều Tự Đức; “Dĩa trà vẽ Bồ đề đạt ma quy Tây” ký kiểu dưới triều Tự Đức; “Dĩa trà vẽ tích Sơn Tinh, Thủy Tinh” ký kiểu dưới triều Tự Đức... Bên cạnh đó là nhóm dĩa sứ do Trung Quốc sản xuất dùng tại Việt Nam vào cuối thế kỷ 18 đến thế kỷ 19.
Sưu tập cổ vật được giới thiệu lần này hy vọng sẽ mang đến cho công chúng thưởng ngoạn một cái nhìn tổng quan hơn về thú uống trà của người xưa, từ cung đình đến dân gian, mà ở đây tuy chỉ là dĩa trà nhưng cũng khái quát được phần nào về thú tiêu khiển của người xưa. Các hoa văn, họa tiết, các phong cảnh, câu thơ được vẽ trang trí trên dĩa thể hiện những nhận thức thẩm mỹ của một giai đoạn lịch sử. Nhân dịp này, được sự ủy nhiệm của ông Đoàn Phước Thuận (Chủ tịch Câu lạc bộ UNESCO nghiên cứu sưu tầm cổ vật Phú Yên), nhà báo Phan Thanh Bình - Ủy viên Thường vụ Hội Khoa học lịch sử Phú Yên đã tặng Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế một chi tiết cổ vật để hoàn chỉnh cổ vật bộ đồ trà hiệu đề “Nội phủ” mà ông Đoàn Phước Thuận đã hiến tặng cho Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế năm 2013.
PHAN THANH
