Cùng với màu xanh của những rẫy mía, cà phê, cao su, nhiều ngọn đồi ở các xã Sơn Định, Sơn Long, Sơn Xuân (huyện Sơn Hòa), An Xuân, An Nghiệp (huyện Tuy An) đã được trồng keo tai tượng, keo lá tràm, bạch đàn. Một trong những người đi tiên phong trong việc ươm mầm xanh cho rừng là anh Nguyễn Hữu Nghị.
Anh Nguyễn Hữu Nghị tại vườn ươm keo lá tràm ở xã Sơn Long.
BÁN XE HỌC NGHỀ ƯƠM CÂY
Đầu năm 2001, trong một lần lên Sơn Long thăm người thân, thấy vùng đất này khá màu mỡ, anh Nguyễn Hữu Nghị (quê ở Phù Cát, Bình Định) quyết định vào đây lập nghiệp. Lúc đầu, kiếm sống bằng dịch vụ xát gạo và vận chuyển nông sản bằng xe bục bịch. Đến cuối năm 2002, giá cả nông sản bấp bênh, nhiều nông dân chặt bỏ cả rẫy cà phê; anh Nghị tính chuyển nghề. Lúc này, nhiều hộ gia đình ở Sơn Long chạy ngược chạy xuôi tìm mua giống cây từ các tỉnh khác về trồng rừng. Giá cây giống khá cao, vận chuyển khó khăn và chất lượng ít đảm bảo. Anh Nghị thầm nghĩ, nếu có một vườn ươm cây bán cho người dân thì hay biết mấy! Thế là anh bắt tay vào việc trồng cây. Những ngày đầu, anh gặp nhiều khó khăn vì không biết kỹ thuật, cũng chưa có kinh nghiệm về ươm cây. Anh quyết định bán máy xát gạo và xe bục bịch, khăn gói ra Công ty Lâm nghiệp Quy Nhơn học hỏi kỹ thuật.
Được hỏi về bước đầu vận dụng kiến thức khoa học sau mấy tháng học nghề, anh Nghị vui vẻ kể: “Đầu mùa mưa năm 2003, tôi ươm thí điểm 200.000 cây keo lá tràm, bạch đàn. Keo lá tràm cho kết quả tốt, bạch đàn ít hiệu quả hơn, thường bị đen rễ và chậm phát triển. Mặt dù không đạt được hiệu quả như mong muốn nhưng tôi rất mừng”.
Những năm sau đó, mỗi mùa anh Nghị ươm trên 500.000 cây, chủ yếu keo lá tràm và bạch đàn. Thật mừng, năm nào vườn ươm của anh cũng cho kết quả rất tốt. Năm 2007, anh mở thêm hai vườn ươm tại xã Xuân Phước và xã Xuân Lãnh (huyện Đồng Xuân), mỗi vườn ươm gần 600.000 cây trong một mùa trồng rừng. Năm 2009, anh chỉ ươm tại Sơn Long 300.000 cây. Anh cho biết: “Tôi ươm ít lại vì diện tích trồng rừng ở đây và các địa phương lân cận đã giảm. Sang năm, tôi sẽ chọn những địa phương có diện tích đất trống còn nhiều để đặt vườn ươm”.
GÓP PHẦN PHỦ XANH ĐỒI TRỌC
Cây giống của anh Nghị được nhiều người trồng rừng ưa thích vì anh luôn tuân thủ các quy trình kỹ thuật khi ươm, cây con đảm bảo chất lượng. Anh cho biết: “Các công đoạn như làm đất, che chắn vườn ươm... phải chuẩn bị từ tháng 4. Chọn đất thích hợp, sàn chọn đất mịn và xử lý kỹ thuật, trộn phân bón với tỉ lệ thích hợp, sau đó cho vào túi ni lon. Hạt giống cũng phải qua xử lý”.
Khoảng đầu tháng 6 âm lịch, anh tiếp tục thuê công cho hạt đã ủ nảy mầm vào túi ni lon. Thời gian đầu, cây non có khả năng bị nấm, khô lá, bị côn trùng cắn nên người trồng phải chăm sóc kỹ. Khi thời tiết chuyển từ mưa sang nắng và ngược lại, người trồng phải phun thuốc phòng bệnh. Trước khi xuất vườn khoảng một tháng, phải đảo cây (cho cây lớn sang một bên, cây nhỏ sang một bên) để cây nhỏ không bị rập, tiện trong việc chăm sóc, cây phát triển đồng đều. Trong thời gian này, người trồng cũng phải cắt rễ những cây đã châm xuống đất, đảm bảo tỉ lệ sống khi trồng.
Hiện nay, anh Nghị bán từ 300 đến 350 đồng/cây con. Anh sẵn sàng hỗ trợ cây giống và bán nợ cho những người đang gặp khó khăn về vốn. Cây con do anh Nghị ươm khỏe, tỉ lệ sống cao, phát triển mạnh, kháng bệnh tốt nên nhiều người trong và ngoài tỉnh đến đăng ký mua. Vườn ươm của anh không năm nào cung cấp đủ cây con cho nông dân. Anh quan niệm: “Ươm cây vừa mang tính kinh tế vừa góp phần phủ xanh đồi trọc”.
Ông Phan Văn Toàn, Chủ tịch Hội Nông dân xã Sơn Long cho biết: Cả xã đã trồng trên 100 ha rừng. Anh Nghị là một trong những người tiên phong cung cấp cây giống cho nông dân trồng rừng. Nhiều nông dân đã mạnh dạn chuyển đổi một số diện tích đất nông nghiệp kém chất lượng để phát triển rừng trồng bền vững.
TẤN TRỰC - VĂN KHUÊ
