Sau bức tường rêu - Ảnh: KIM SA
Không hiểu giữa tất bật chợ đời có bao người thử một lần dừng bước đua chen, thử quỳ xuống, thử thu mình mà trông, mà ngắm sắc rêu xanh? Trong số ấy chắc là có Nguyễn Bính - Người Thơ. Ngày ông viết “Từ độ về đây sống rất nghèo/ Bạn bè chỉ có gió trăng theo/ Những thằng bất nghĩa xin đừng đến/ Hãy để thềm ta xanh sắc rêu”, không hiểu sao tôi cứ hình dung cái dáng khắc khổ của ông đang bó gối trước thềm, phong phanh áo bạc, gật gù ôm be rượu cạn mà thì thầm hư thực với rêu xanh. Liên tưởng, hình dung hơi phi lý, hẳn rồi; nhưng cái phi lý đôi khi cũng cần, tối cần để mà mang đóng bè cứu sinh cho những nhọc nhằn… có lý!
Trở lại cùng rêu xanh. Sở dĩ tôi hỏi “có bao người…” vì tôi đang mong tìm một sự đồng cảm, sẻ chia. Cái đồng cảm, sẻ chia chỉ tìm ra nơi những mảnh hồn duyên nợ tình cờ thấy, tình cờ nghe, tình cờ lạc lối rêu xanh. Hành trình lạc lối kia khởi đầu bằng cảm thức trước đền chùa miếu mạo, trước một mái nhà xưa võng hằn năm tháng hay đoạn cổ thành mờ in dấu rêu xanh. Những mảng tường rêu, những mái nhà rêu luôn ám ảnh tôi. Nó ám ảnh bằng thứ dung nhan hoang phế: buồn, rợn; nhưng hút hồn đến đi không đứt - như đứa trẻ sợ đi đêm mà vẫn thèm nghe… kể chuyện ma!
Tôi tình cờ quỳ xuống, tình cờ thu mình mà quan sát rêu xanh. Lạ lắm! Ai biết cách thu mình mà đối mặt cùng rêu sẽ thấy bát ngát hiện lên - một… cánh rừng nguyên sinh ken dày những thân cổ-thụ-rêu mướt xanh. Một rừng rậm nhiệt đới đích thực! Đến khi rêu trổ hoa còn diệu kỳ hơn nữa: vạt rừng phủ trắng hoa rêu chồi lên từ ngọn. Tiếc là màu trắng ấy phù du quá, chỉ độ hai ngày “hoa” rêu sẽ chín, ngả màu… đen để nhờ gió phát tán đi vô số bào tử rêu mà tiếp tục cuộc sinh sôi. Ừ, đúng là sắc xuân. Sắc xuân của đại ngàn rêu hiện trong màu xanh mươn mướt, trong màu trắng tinh khôi…
Nhưng chưa hết!
Cuộc hành trình cùng rêu sẽ kém phần… mơ mộng khi chỉ đề cập sắc xuân mà chưa nói đến sắc thu vàng hiển hiện khi tiết trời chuyển sang nắng ráo, hanh hao. Bắt đầu thiếu nước, bắt đầu nắng hanh là những vạt rêu sẽ ngả màu, khoác áo mùa thu. Vẫn còn ít màu xanh, nhưng sắc xanh kia đang hối hả ngả vàng; cái vàng trong họa phẩm “Thu vàng” của Lê-Vi-Tan thống soái, trùm ôm, ruộm chín! Một mùa thu phương Bắc hay mùa thu châu Âu đích thực. Và - hãy thử tưởng tượng - còn chen những vạt rêu đỏ thẫm in nét “Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san” trong Truyện Kiều của Nguyễn Du!
Thế đấy, có cần tìm đâu xa, ơi cái diệu kỳ của thiên nhiên, chỉ cần ta biết thu mình, đừng cho cái “ngã” che lấp mắt là ta sẽ thấy. Đó là mật ngữ, là khải thị mà Mẹ Thiên Nhiên muốn trao cho mọi kiếp phù sinh có thiện ý dừng bước, thiện ý lắng nghe…
Y NGUYÊN
