Vật liệu xây không nung đang được Chính phủ, Bộ Xây dựng cũng như các ngành khuyến khích sử dụng trong xây dựng và quy định bắt buộc theo Thông tư số 09/2012/TT-BXD. Tuy nhiên, ở Phú Yên, việc triển khai vẫn còn vướng mắc nên sản xuất vật liệu xây không nung vẫn dậm chân tại chỗ.

Nhiều công trình xây dựng hiện nay vẫn dùng gạch nung truyền thống - Ảnh: H.NHƯ

ƯU ĐIỂM VƯỢT TRỘI

Vật liệu xây không nung bao gồm gạch xi măng cốt liệu (block xi măng), gạch nhẹ (gạch từ bê tông khí chưng áp, gạch từ bê tông bọt) và các loại gạch khác như đá chẻ, đá tổ ong, silicát. Gạch xi măng cốt liệu được tạo ra từ xi măng và một hoặc nhiều trong các cốt liệu như: mạt đá, cát vàng, cát đen, xỉ nhiệt điện, phế thải công nghiệp... Theo các nhà chuyên môn, gạch không nung nhẹ hơn so với gạch thông thường, cường độ chịu lực cao gấp 2-3 lần so với gạch đất sét nung truyền thống; khả năng cách nhiệt, cách âm và chống ẩm cũng cao hơn. Mặt khác, gạch không nung có kích thước lớn cộng với độ kết dính vữa tốt nên chi phí nhân công giảm, rút ngắn thời gian thi công; giảm được lượng vữa trát. Ông Lê Trọng Cường, Giám đốc Công ty Kiến trúc Delta cho biết: “Vật liệu không nung vẫn đang tìm chỗ đứng trên thị trường xây dựng hiện nay. Gạch xi măng sử dụng nguyên liệu chính là mạt đá, xi măng và cát (hoặc phế thải xây dựng) nên quá trình sản xuất gạch không gây ô nhiễm môi trường. Đặc biệt giá thành của sản phẩm gạch không cao. Ngoài yếu tố giá cả cạnh tranh, gạch không nung còn chinh phục các chủ đầu tư bởi chất lượng tốt, đảm bảo độ bền vững cho công trình. So với gạch nung, sản phẩm này có cường độ chịu nén cao hơn từ 50-150% (tùy chủng loại)”.

Theo Thông tư số 09/2012/BXD của Bộ Xây dựng quy định, bắt đầu từ 15/1/2013, các công trình được đầu tư bằng nguồn vốn Nhà nước phải sử dụng gạch không nung theo lộ trình: tại các đô thị loại 3 trở lên phải sử dụng 100% vật liệu xây không nung; tại các khu vực còn lại phải sử dụng tối thiểu 50% vật liệu xây không nung, sau năm 2015 phải sử dụng 100%; các công trình xây dựng từ 9 tầng trở lên, không phân biệt nguồn vốn, từ nay đến năm 2015 phải sử dụng tối thiểu 30% và sau năm 2015 phải sử dụng tối thiểu 50% vật liệu xây không nung loại nhẹ trong tổng số vật liệu xây (tính theo thể tích khối xây). Các công trình đã được cấp phép xây dựng hoặc được cấp có thẩm quyền phê duyệt dự án trước ngày thông tư này có hiệu lực thì thực hiện như giấy phép đã được cấp hoặc quyết định đã được phê duyệt; khuyến khích chủ đầu tư thay đổi thiết kế để sử dụng vật liệu không nung.

KHÓ TRIỂN KHAI

Hiện tỉ lệ sử dụng vật liệu không nung trong các công trình xây dựng (kể cả công trình Nhà nước hay tư nhân) ở Phú Yên rất ít. Điều này khiến thị trường gạch không nung khá ảm đạm. Các nhà sản xuất đều đứng trước nguy cơ lỗ do kinh phí khấu hao máy móc thiết bị cũng như nguồn vốn đầu tư. Ông Lê Hoàng Thông, Giám đốc Nhà máy sản xuất gạch Block Bích Hợp cho biết: “Khi Chính phủ có chủ trương khuyến khích thay thế gạch nung bằng vật liệu xây không nung thì chúng tôi đã đầu tư trang thiết bị, đào tạo nhân công, bắt tay vào sản xuất loại vật liệu nay. Đến nay, công ty đã đi vào hoạt động được 3 năm nhưng số lượng hàng bán ra lại chỉ có thể đếm trên đầu ngón tay. Tại xã Hòa An (Phú Hòa), Nhà máy sản xuất gạch Block Bích Hợp một ngày có thể sản xuất 100.000 viên các loại, trong một năm sản xuất được 26,9 triệu viên gạch các loại. Chúng tôi thường xuyên cải tiến mẫu mã, đa dạng về chủng loại nhưng do thói quen sử dụng gạch đất sét nung lâu nay của người dân nên gạch không nung tiêu thụ rất chậm. Vừa qua, khi Thông tư số 09/2012/BXD của Bộ Xây dựng ra đời, chúng tôi hy vọng tình hình sẽ được cải thiện hơn nhưng đến nay thì mọi việc vẫn dậm chân tại chỗ khiến doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn”.

Theo Sở Xây dựng Phú Yên, trên địa bàn tỉnh hiện có 3 cơ sở sản xuất vật liệu xây không nung có đăng ký sản xuất kinh doanh. Nếu thực hiện theo Thông tư 09, sản lượng gạch không nung của 3 cơ sở này chỉ có thể đáp ứng được khoảng 50% nhu cầu của thị trường. Đối với quy định bắt buộc sử dụng vật liệu xây không nung trong các công trình có vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước, hiện Phú Yên vẫn chưa có đơn giá về loại vật liệu này. Hơn nữa, năng lực tiếp cận nhà thầu của các đơn vị sản xuất còn thấp nên vẫn chưa thể tự xây dựng bảng định mức đơn giá cho các công trình. Mặt khác, tâm lý người dân vẫn chưa tích cực đón nhận vật liệu xây không nung do lâu nay đã quen sử dụng vật liệu truyền thống. Trước tình hình đó, Sở Xây dựng đã trình lên UBND tỉnh kiến nghị Bộ Xây dựng cho lùi thời hạn áp dụng Thông tư 09 ở Phú Yên thêm một thời gian nữa. Sở sẽ rà soát lại năng lực sản xuất của các đơn vị sản xuất; tham mưu UBND tỉnh xây dựng đơn giá cho loại vật liệu này trong các công trình có vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước; tăng cường tuyên truyền thay đổi ý thức người dân tiếp cận với vật liệu xây không nung để Phú Yên sớm có đủ các điều kiện để thực hiện thông tư trên.

HỒ NHƯ - ANH NGỌC