Hiện cả nước có 1.450 làng nghề, theo ước tính, trong vòng 10 năm qua, làng nghề ở nông thôn có tốc độ tăng trưởng nhanh, trung bình đạt khoảng 8%/năm tính theo giá trị đầu ra. Tuy nhiên, niềm vui cũng song hành với nỗi lo. Đó là nguy cơ ô nhiễm môi trường từ các làng nghề hiện nay...
Theo tính toán của các chuyên gia môi trường, thì cứ xay xát 100 tấn thóc sẽ phải giải quyết 10 nghìn tấn trấu. Nuôi 1 nghìn lấn lợn, tạo ra 10-22.000 tấn phân, 20-30.000 mét khối nước tiểu, 50-100.000 mét khối nước rửa chuồng trại. Sản xuất 1 nghìn tấn tinh bột sẽ tạo ra 3- 4.000 tấn cặn bã... Nhìn chung, phụ phế thải trong nghề chế biến lương thực thực phẩm là những chất hữu cơ dễ phân huỷ, gây ô nhiễm, tạo mùi khó chịu, nếu không được xử lý tốt. Ở các làng nghề sản xuất mặt hàng mây, tre đa, khi sấy nguyên liệu cần phải sử dụng hoá chất là bột lưu huỳnh. Khi lưu huỳnh được đốt cháy cho công việc thì cũng là lúc môi trường không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng. Với làng nghề công nghiệp, chất thải thường là bụi và khí độc, được thải ra trong quá trình phơi sấy, nấu chảy nguyên liệu, hoặc trong các khâu như tái chế chì, nhôm, đồng, kẽm...
Môi trường ô nhiễm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ người dân. Ở các làng nghề cơ khí, sản xuất vật liệu, do sử dụng lượng than lớn nên tỷ lệ người bị mắc bệnh về phổi, phế quản khá cao. Còn với làng nghề sử dụng nhiều hoá chất như vải sợi, mạ kim loại thì người dân hay mắc bệnh ung thư, tuổi thọ trung bình giảm. Các phụ phế trong chế biến lương thực thường kéo theo các bệnh ngoài da.
Nguyên nhân của hiện trạng ô nhiễm là do các làng nghề có mật độ dân cư đông đúc, nên thiếu mặt bằng sản xuất, các xưởng sản xuất thường xen lẫn với khu dân cư. Do hạn hẹp về mặt bằng, địa hình nên rất khó cho việc bố trí sử lý chất thải. Mặt khác, dưới áp lực của dân số, một số khâu trung gian điều tiết chất thải như ao hồ, sông ngòi bị san lấp làm diện tích ở. Số lượng ao hồ còn lại quá ít nên quá tải, dẫn đến nước thải ứ đọng, tràn cả ra khu dân cư, tình trạng này, khiến ô nhiễm không những không thuyên giảm mà ngày càng thêm trầm trọng. Bên cạnh đó, công nghệ và quy trình sản xuất thô sơ, lạc hậu cũng là nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm. Phần lớn sản xuất ở các làng nghề có quy mô hộ gia đình đơn lẻ nên vốn đầu tư nhỏ, với vốn nhỏ thì lao động thủ công là chính, thiếu những khâu công nghệ hiện đại, do đó chưa tận dụng được tối đa nguồn nguyên liệu trong sản xuất, một phần nguyên liệu dôi dư trở thành phế thải, từ đó mà gây ra ô nhiễm môi trường. Lợi trong mở rộng và phát triển làng nghề, ai cũng thấy, nhưng hại, tuy cũng đã thấy, nhưng còn thiếu người lo.
(Theo VOV)
