Không được đầu tư khép kín, thiếu những hạng mục cần thiết nên sau hơn 5 năm đi vào hoạt động, cảng cá Tiên Châu (xã An Ninh Tây, huyện Tuy An) vẫn trong tình trạng đìu hiu, ít tàu thuyền cập bến. Khả năng cạnh tranh kém khiến việc kinh doanh tại đây không hiệu quả.
Cầu chính của cảng cá Tiên Châu cao hơn so với mạn cập tàu 2-3m gây khó khăn cho tàu khi cập cảng - Ảnh: L.HẢO
CẢNG CÁ ĐÌU HIU
Cảng cá Tiên Châu được đầu tư với tổng kinh phí hơn 30 tỉ đồng từ nguồn vốn biển Đông hải đảo và đi vào hoạt động từ tháng 7/2006. Cảng được xây dựng trên diện tích 37.000 m2 gồm bến cập tàu dài 80m, rộng 12m nối với hai cầu dẫn dài 40m, rộng 5m; luồng tàu dài 1,66km, rộng 30m, hai kè bảo vệ với tổng chiều dài 690m…
Theo thiết kế, mỗi năm, cảng cá Tiên Châu có thể tiếp nhận trên 300 tàu có công suất 33-500CV; lúc cao điểm có thể đồng thời tiếp nhận 15-20 tàu trọng tải tối đa 500 tấn. Tuy nhiên, trên thực tế, rất ít tàu của ngư dân cập cảng cá Tiên Châu, lượng thủy sản qua cảng chỉ khoảng 200 tấn/năm, bằng 3,3% công suất thiết kế. Sau hơn 5 năm đi vào khai thác, cảng cá hầu như không phát huy tác dụng, khu vực rộng hơn 3ha trở nên hoang vắng, cỏ mọc tứ bề. Mỗi năm, UBND huyện Tuy An phải bù lỗ 80-100 triệu đồng để duy trì hoạt động cảng cá Tiên Châu.
Lý giải về hiện tượng ngư dân không “mặn mà” với cảng cá, ông Trần Sáu, Trưởng ban quản lý cảng cá Tiên Châu cho biết: “Ngư dân đánh bắt xa bờ đem hải sản về cần có nơi sơ chế, chế biến trước khi bán cho thương lái. Thế nhưng, hiện kết cấu hạ tầng ở cảng cá chưa đáp ứng được nhu cầu của ngư dân nên họ không chọn cập cảng Tiên Châu, mà “lên hàng” tại cảng cá phường 6 hoặc các cơ sở thu mua hải sản tư nhân thuộc thôn Phú Hội, xã An Ninh Đông. Thêm vào đó, luồng lạch ra vào cảng bị cạn, khu vực từ cửa biển vào cảng dài hơn 1km thường xuyên bị bồi lấp. Năm 2009, dự án nạo vét cửa sông được triển khai nhưng sau đó dừng lại và phù sa lại tiếp tục bồi. Tàu có công suất 90CV trở lên thường bị mắc cạn khi triều xuống, phải chờ khoảng 5, 6 tiếng đồng hồ và lựa đúng lạch mới ra vào được”.
Theo ông Trần Bé, chủ tàu PY7606TS, cảng cá Tiên Châu được xây dựng ở vị trí không thuận lợi, nằm quá xa cửa biển. Cầu chính của cảng quá cao; mỗi lần cập cảng, mạn tàu thấp hơn bến 2-3m nên việc bốc dỡ cá, hay vận chuyển vật tư, nước đá, nước ngọt, dầu… xuống tàu rất khó khăn. Vì vậy, tàu về thường chọn cập vào bờ kè phía đông dài khoảng 100m, nhưng chỉ rộng 2m và thấp hơn mặt bằng cảng chính với lối đi bằng các bậc tam cấp nên cũng khó bốc dỡ lượng hải sản lớn khi tàu thuyền cập bến đông đúc. “Chúng tôi thường bán cá cho doanh nghiệp tư nhân ở các bến khác rồi thỉnh thoảng về cảng neo đậu vì gần nhà”, ông Trần Bé nói thêm.
CẦN TIẾP TỤC ĐẦU TƯ
Theo ông Trần Sáu, qua thời gian tiếp nhận, vận hành cảng cá, Ban quản lý nhận thấy tàu thuyền ra vào cảng thưa thớt; lý do chính là mặt bằng cảng chưa được đầu tư khép kín, còn thiếu các hạng mục như nhà phân loại hải sản, nhà dịch vụ, cửa hàng mua bán ngư lưới cụ, xưởng sơ chế, chế biến hải sản, xưởng sản xuất nước đá, hệ thống thông tin liên lạc… Do hạ tầng kỹ thuật chưa hoàn chỉnh, đồng thời luồng lạch bị bồi lấp khiến cảng cá Tiên Châu không được khai thác hết công suất, dẫn đến tình trạng lãng phí.
Ông Trương Tân ở thôn Tiên Châu, xã An Ninh Tây cho biết: Cảng cá không có nơi sơ chế hải sản. Tàu thuyền của ngư dân có đem cá về cảng thì cũng phải chuyển đi ngay. Ngư dân vào ra cảng cá cũng rất khó khăn, nhiều khi mắc cạn giữa dòng, phải chờ nước lớn mới ra khơi được.
Hiện Ban quản lý cảng cá Tiên Châu chỉ mới huy động được một nhà máy nước đá của tư nhân và một cây xăng của chi nhánh xăng dầu Phú Yên hoạt động trong phạm vi cảng cá, cung cấp hậu cần nghề cá cho ngư dân. Ông Trần Sáu, Trưởng ban quản lý cảng cá Tiên Châu cho biết: Đơn vị này đã trình UBND huyện Tuy An cho phép xây dựng hạng mục nhà phân loại và hệ thống thông tin liên lạc để đảm bảo việc đầu tư đồng bộ như dự án ban đầu được duyệt, tổng vốn trên 4,3 tỉ đồng từ nguồn vốn biển Đông hải đảo. “Nếu được đầu tư khép kín, Ban quản lý cảng cá Tiên Châu có thể nhận khoán, tự cân đối thu chi; đồng thời đáp ứng được phần lớn nhu cầu của ngư dân về bến bãi, môi trường và vệ sinh an toàn thực phẩm trong quá trình sơ chế, chế biến hải sản. Các cơ quan chức năng cũng cần có kế hoạch nạo vét thường xuyên để thông luồng lạch vào cảng”, ông Trần Sáu cho biết thêm.
Ông Phạm Thiên, chủ tàu PY93025, công suất 110CV chia sẻ: “Nếu cảng cá Tiên Châu đáp ứng được nhu cầu của ngư dân về dịch vụ hậu cần nghề cá cũng như đầu ra của sản phẩm thì chúng tôi sẵn sàng về neo đậu và bốc dỡ hải sản tại cảng, khỏi phải đi nơi khác”.
LÊ HẢO - HOÀI TRUNG
