Làng chiếu Phú Tân tưởng chừng đi vào “dĩ vãng” do sản xuất chủ yếu bằng thủ công. Thế nhưng từ khi các hộ làm chiếu áp dụng cơ khí hóa, làng nghề đã được vực dậy; hàng trăm lao động được giải quyết việc làm, có mức thu nhập ổn định.
Dệt chiếu cói bằng máy, chiếu Phú Tân dày, đẹp, cạnh tranh được với các thị trường khác trong nước - Ảnh: A.BANG
Toàn xã An Cư, huyện Tuy An hiện có khoảng 25ha đất nông nghiệp trồng cói. Nếu trước kia có lúc người dân thu hoạch nhiều cói, làm không hết phải bán cho nơi khác thì hiện nguồn nguyên liệu này không đáp ứng đủ nhu cầu sản xuất của làng nghề. Tính riêng tổ hợp sản xuất chiếu bằng máy, mỗi tháng phải sử dụng gần 10 tấn cói nên lượng nguyên liệu ở cánh đồng Phú Tân không thể đáp ứng. Nhiều hộ sản xuất phải nhập cói từ khắp nơi như Phú Hiệp, Bình Định, TP Hồ Chí Minh với giá cao.
Bằng nguồn vốn của chương trình khuyến công, Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại Phú Yên (Sở Công thương) đã hỗ trợ một số người dân có tâm huyết với nghề truyền thống tiếp cận công nghệ dệt chiếu bằng máy của làng chiếu Định Yên (Đồng Tháp). Đầu năm 2010, gia đình bà Nguyễn Thị Kim Phương ở thôn Phú Tân 2 (xã An Cư, huyện Tuy An) mua 11 máy dệt chiếu, 3 máy may bìa và xây dựng tổ sản xuất chiếu hoạt động hiệu quả. Mỗi tháng tổ hợp này đã sản xuất ra 4.500 chiếc chiếu, sau khi trừ các chi phí, thu lợi nhuận gần 32 triệu đồng/tháng. Tổ hợp còn tạo việc làm ổn định cho 25 lao động của địa phương với mức lương 1,8-2,2 triệu đồng/tháng.
Bà Phương cho biết, ưu điểm của chiếu dệt máy là chiếu dày, chắc, đẹp, bền nên giá trị cao gấp đôi chiếu thường. Trước đây chiếu dệt tay chỉ bán được 50.000-60.000 đồng/cặp nhưng chiếu dệt máy bán được 130.000-160.000 đồng/cặp. Máy dệt chiếu có thể dệt được vài chục mẫu chiếu với nhiều hoa văn, kích thước khác nhau. Theo bà Phương, sở dĩ chiếu dệt máy giá cao hơn chiếu thường vì dệt một chiếc chiếu bằng tay chỉ tốn khoảng 2kg cói nhưng dệt máy tốn đến 6kg cói (do chiếu máy dệt rất chắc, dày). Loại chiếu này có thể sử dụng trên 2 năm nên nhiều người vẫn thích dùng chiếu dệt máy. Theo Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại Phú Yên, từ khi áp dụng cơ khí hóa, làng chiếu Phú Tân đã khôi phục lại mẫu chiếu hoa nổi truyền thống nổi tiếng, vốn đã bị lãng quên từ lâu khiến nhiều người tâm huyết với làng chiếu vô cùng phấn khởi.
Từ những kết quả đạt được của gia đình bà Phương, các hộ gia đình khác trong làng chiếu Phú Tân cũng mạnh dạn đầu tư mua máy dệt chiếu. Bây giờ, ghé thăm làng nghề dệt chiếu Phú Tân cảm nhận không khí làm việc khẩn trương, ít ai nghĩ làng nghề này từng có thời điểm chật vật, khó khăn và tưởng chừng đã bị mai một... Nhờ mô hình sản xuất chiếu dệt máy tập trung, chất lượng cao, chiếu Phú Tân đã cạnh tranh được với chiếu của các làng nghề khác, mở rộng thị trường tiêu thụ, giúp bà con làng nghề có thêm thu nhập. Đến nay, chiếu Phú Tân đã có mặt trên nhiều thị trường lớn như Khánh Hòa, Phan Thiết, Ninh Thuận, Bình Thuận…
Nhờ nguồn bao tiêu tại chỗ, bà con làng nghề không còn lo sợ tồn hàng hay bị ép giá như trước. Mô hình sản xuất chiếu bằng máy không chỉ đem lại việc làm ổn định cho các công nhân tại xưởng sản xuất chiếu mà còn góp phần tăng thu nhập, giải quyết việc làm cho bà con nông dân trồng cói ở cánh đồng Ba Biện - thôn Phú Tân 2, Đồng Dỡ, thôn Tân Long. Theo tính toán của nông dân xã An Cư, một sào lúa ở cánh đồng này, nếu năng suất ổn định thì mỗi năm cũng chỉ thu được khoảng 3,6 triệu đồng, trong khi trồng cói có thể thu khoảng 4,5 triệu đồng. Chưa kể trồng cói rất đơn giản, không tốn nhiều công chăm sóc, phân bón mà không phải lo đất bị nhiễm mặn.
AN NGUYÊN
