Thành cổ Quảng Trị là điểm dừng chân thu hút nhiều du khách trên hành trình xuyên Việt vì những câu chuyện huyền thoại và chứng tích bi tráng, nơi từng diễn ra trận đánh đẫm máu 81 ngày đêm năm 1972 giữa quân dân ta với Mỹ ngụy.
Dòng sông Thạch Hãn hôm nay hiền hòa, xanh ngát như bao bọc lấy thành cổ. Những lớp người trẻ tuổi khó ai có thể hình dung nơi đây một thời lửa đạn giữa mùa hè đỏ lửa năm 1972. Di tích nằm ngay trung tâm TX Quảng Trị. Thành cổ Quảng Trị đón du khách bằng một không gian đặc biệt: vừa u buồn trầm mặc, vừa hào hùng, lãng mạn và bi tráng.
Đến thăm Thành cổ, du khách sẽ cảm thấy như đang có một sợi dây vô hình kết nối hiện tại với quá khứ, hiểu thêm những nét đẹp trong tình cảm và đời sống tâm linh của người dân sống quanh thành. Trong 81 ngày đêm chiến đấu kiên cường hơn 14.000 cán bộ, chiến sĩ và đồng bào đã hy sinh với vô vàn câu chuyện về lòng dũng cảm, sự hy sinh quên mình của rất nhiều chiến sĩ tuổi đôi mươi.
Bên ngoài là vòng thành rêu phong, cổ kính. Thành cổ được vua Gia Long ra lệnh xây dựng từ những năm đầu thế kỷ 19. Theo sử liệu, ban đầu thành chỉ đắp bằng đất, sau được vua Minh Mạng cho xây lại với chức năng quân sự có 4 cửa ra vào, với 4 pháo đài, bao quanh là hệ thống hào thành sâu hơn 3m, rộng hơn 18m. Bên ngoài mỗi cửa đều có một chiếc cầu uốn cong bắc qua hào thành. Bên trong thành có hành cung được bảo vệ bởi hệ thống tường cao, dày, có nhà ở của các vị vua khi đi kinh lý qua hay dự lễ thăng chức của các quan.
Di tích Thành cổ hôm nay chỉ là một tượng đài như một nấm mồ khổng lồ mang tính biểu tượng. Bên cạnh tượng đài là hành trang người lính gồm nón, ba lô và một cây thiên mệnh hướng lên trời xuyên qua ba áng mây. Phía trên cây thiên mệnh có một ngọn nến và ánh hào quang, dưới tầng mây cuối cùng có gắn hình tượng chung là ba bát cơm tiễn người đã khuất. Ngoài vòng tròn gắn 81 tờ lịch, thể hiện 81 ngày đêm chiến đấu ác liệt của các chiến sĩ giải phóng quân.
Trong khuôn viên Thành cổ có tháp chuông lớn được đặt tại quảng trường nối liền Thành cổ và bờ sông Thạch Hãn thường xuyên vang lên những hồi chuông ngân dài với ý nghĩa siêu thoát. Góc phía Tây
Cùng với những địa danh như địa đạo Vịnh Mốc, nhà tù Lao Bảo, hàng rào điện tử McNamara, căn cứ Cồn Tiên, Dốc Miếu, Khe Sanh, sân bay Tà Cơn, Đường 9, cầu Hiền Lương... Thành cổ Quảng Trị là điểm đến thu hút đông đảo khách du lịch trong nước và quốc tế của tỉnh Quảng Trị.
Đến Thành cổ, thắp một nén hương ở mảnh đất thiêng liêng ấy, mỗi người sẽ cảm nhận giai điệu bi tráng của hành khúc “Hồn tử sĩ” vang lên với nhiều cung bậc cảm xúc.
QUỲNH MAI
