Viện Hải dương học nằm kề cảng Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa), được người Pháp thành lập từ năm 1923. Đây không chỉ là một trong những cơ sở nghiên cứu chuyên ngành sớm nhất Việt Nam, mà còn là nơi có bộ sưu tầm các hiện vật về cuộc sống biển lớn nhất Đông Nam Á.
Du khách tham quan phòng trưng bày mẫu vật tại Viện Hải dương học. - Ảnh: V.AN
Đến thăm Viện Hải dương học, du khách như lạc vào một đại dương rực rỡ sắc màu với vô vàn loài sinh vật quý hiếm. Bước vào “cổng đại dương”, du khách sẽ gặp ngay gian trưng bày sinh vật trong bể nuôi ngoài trời. Tại đây, bạn có thể hình dung tổng thể về sự phong phú, đa dạng của các loài cá, trong đó có rất nhiều loài độc đáo như cá kẽm sọc, cá bò đuôi gai, cá hoàng đế, cá chình, cá thia... Đặc biệt, du khách sẽ được tận mắt ngắm nhìn cá mao tiên - loài cá đặc trưng của vùng nhiệt đới với màu sắc nâu đỏ, vàng và con sam - xuất hiện khoảng 400 triệu năm trước, được xem là hóa thạch sống trên trái đất. Những loài cá lớn như cá mập vây đen, cá đuối, cá nhám beo, các loài rùa biển như vích, đồi mồi, tráng bông… được tập hợp trong khu trưng bày riêng.
Dạo bước qua phòng trưng bày sinh vật trong bể kính, du khách không khỏi ngạc nhiên thích thú khi chứng kiến sự cộng sinh của “đôi bạn vàng” hải quỳ và cá khoang cổ. Hải quỳ có những xúc tu chứa các túi thích ti bào rất độc, có thể làm tê liệt kẻ thù. Loài sinh vật biển duy nhất có khả năng chống lại độc tố của hải quỳ là cá khoang cổ. Chúng được hải quỳ che chở và bù lại, thường mang về những thức ăn ngon cho bạn mình. Ngoài ra, du khách còn được chiêm ngưỡng những sinh vật biển màu sắc rực rỡ, hình thù đa dạng như san hô sừng dạng quạt, sao biển, huệ biển, cầu gai, hải sâm, tôm hùm, cá bò Picasso, cá mặt quỷ, cá thiên thần, cá thia xanh biếc, tôm bác sĩ…
Khu trưng bày mẫu vật của Viện Hải dương học lưu giữ trên 20.000 mẫu vật của hơn 4.000 loài sinh vật biển và động, thực vật trong các ao, hồ nước ngọt ở biển Đông, vịnh Thái Lan và biển hồ Campuchia. Các mẫu vật tùy theo lớp, loài được trưng bày ở từng khu vực khác nhau trong bể kính, để trần hoặc ngâm trong những bình formol theo từng cá thể, có ghi tên khoa học và tên thường dùng của chúng để người xem tiện tham khảo. Tại gian trưng bày mẫu vật lớn, du khách bỗng thấy mình nhỏ bé khi đối diện với bộ xương cá voi lưng gù dài 18m, cao 3m, nặng tới 10 tấn được khai quật tại đồng bằng sông Hồng dưới độ sâu 1,2m và cách biển 4km theo đường chim bay. Ở đây còn trưng bày bộ xương nàng tiên cá (bò biển Dugong dugon) khai quật tháng 11/1997 tại bãi Lò Vôi (Côn Đảo), loài này đang bị nguy cơ tuyệt chủng.
Sau khi mê mải với hàng ngàn loài sinh vật dưới đại dương, du khách sẽ đến với khu trưng bày những vật dụng gắn liền với đời sống của người dân vùng biển như lưới cá, lờ, nơm cá, thùng làm mắm…; xem mô hình lễ cầu ngư, đua thuyền, chài lưới… Du khách cũng có thể hình dung độ sâu của đáy biển, sự đa dạng sinh học và nguồn lợi từ biển qua sa bàn “Địa hình thềm lục địa Việt
Nhằm giúp du khách trong và ngoài nước, đặc biệt là thế hệ trẻ, hiểu hơn về hai quần đảo thiêng liêng của Tổ quốc, Viện Hải dương học Nha Trang đã khánh thành phòng trưng bày tài nguyên biển Hoàng Sa - Trường Sa. Tại đây trưng bày hàng chục nhóm mẫu vật các loài thủy hải sản được khai thác từ Hoàng Sa, Trường Sa như các mẫu ốc, san hô cứng dạng nấm, san hô gai, các bể cá sống, các mẫu cá khổng lồ… Ngoài ra còn có các văn bản quản lý Hoàng Sa của chính quyền sau năm 1945, bản đồ Biển Đông do người Hà Lan vẽ năm 1754…
VIỆT AN
