Hệ thống thủy nông Ðồng Cam là kênh nguồn dẫn nước chính tưới tiêu cho các cánh đồng ở 5 huyện, thành phố của tỉnh Phú Yên. Tuy nhiên, nhiều năm nay, hệ thống kênh mương này đang gánh chịu một lượng rác thải, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng không nhỏ đến việc đưa nước phục vụ cho đồng ruộng. Nghiêm trọng hơn, bờ kênh bị người dân lấn chiếm để xây dựng các công trình, gây ảnh hưởng đến an toàn kênh, cản trở dòng chảy…
Tại lù 3 Đông Mỹ (xã Hòa Vinh, huyện Đông Hòa), rác thải lấp kín cả kênh mương. - Ảnh: A.NGỌC
Hệ thống kênh mương thủy nông Đồng Cam gồm kênh chính nam và kênh chính bắc, dài hơn 200.000m và gần 800 cống tưới các loại, chảy qua hàng trăm khu dân cư nông thôn để đưa nước về phục vụ sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, hiện hệ thống kênh mương này đang chịu nhiều áp lực vì phần lớn rác thải sinh hoạt của đại đa số người dân nông thôn xả trực tiếp ra kênh, nhiều hộ dân còn ngang nhiên lấn chiếm bờ kênh xây dựng các công trình. Theo Công ty TNHH một thành viên Thủy nông Đồng Cam, gần như tất cả các kênh nhánh, kênh chính thuộc hệ thống thủy nông Đồng Cam qua khu dân cư, người dân công khai vứt rác, xả thải xuống lòng kênh, xây dựng công trình phụ phục vụ sinh hoạt hàng ngày trên đất chỉ giới của kênh... Công ty này đã lập hàng trăm biên bản vi phạm và yêu cầu chính quyền địa phương xử lý nghiêm để hạn chế việc lấn chiếm, xả thải trên kênh. Nhưng nhiều năm nay, những biên bản vi phạm lập ra rồi để đấy chứ chưa thể xử lý được, hệ thống kênh mương vẫn phải chịu cảnh rác thải ngập lòng kênh, bờ kênh thì bị lấn chiếm…
Tại hầu hết các cống tưới thuộc hệ thống kênh đều có vô số rác thải trôi đến và tấp lại, gây ảnh hưởng không nhỏ đến việc dẫn nước tưới tiêu cho các cánh đồng. Ông Lê Văn Thân, Trạm trưởng thủy nông kênh nam cho biết: “Để dòng chảy được thông suốt, trạm phải liên tục cho người vớt rác tại các cống tưới hay các cống qua đường vì lượng rác thải tập trung tại các điểm này. Nếu không, cống sẽ bị nghẹt, cản trở dòng chảy. Riêng tại lù 3 Đông Mỹ ở xã Hòa Vinh, huyện Đông Hòa và đoạn kênh từ K8+700 qua phường Phú Lâm, TP Tuy Hòa thuộc hệ thống kênh chính nam, khối lượng rác “tập kết” về rất lớn, mỗi tuần có khoảng 2-4m3 rác được vớt”. Hệ thống kênh chính bắc cũng đang nằm trong tình trạng báo động, lượng rác thải cũng không thua kém gì so với kênh chính nam, cộng với tình trạng lấn chiếm bờ kênh để xây dựng các công trình phụ khá phổ biến. Ông Đoàn Văn Thọ, Trạm trưởng thủy nông kênh bắc cho hay: “Không những xả rác thải, nhiều người còn ngang nhiên lấn chiếm bờ kênh để dựng chuồng bò, tường rào, cầu tạm, xây dựng các công trình phụ hay trồng rau, cỏ… ảnh hưởng đến an toàn kênh, cản trở dòng chảy. Trạm nhiều lần lập biên bản yêu cầu giải tỏa, nhưng chỉ được một thời gian, sau đó lại tiếp tục tái diễn”.
Ở nhiều vùng nông thôn hầu hết chưa có dịch vụ thu gom rác thải sinh hoạt nên phần lớn lượng rác sinh hoạt hằng ngày của bà con được xử lý bằng cách đốt hay vứt xuống kênh mương. Bà Nguyễn Thị Phương ở xã Hòa Trị (huyện Phú Hòa) nói: “Tôi thường dồn rác sinh hoạt của gia đình mỗi ngày vào bao nylông rồi vứt xuống mương trước nhà để nước cuốn đi”. Ngoài việc vứt rác xuống mương, tại nhiều vùng nông thôn, không ít gia đình xây dựng hẳn đường ống dẫn chất thải trực tiếp từ nhà vệ sinh ra mương, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Ông T.V.C cho hay: “Trước đây, gia đình tôi phải “đi vệ sinh” tận trong núi, từ lúc thấy nhiều hộ trong xóm xây nhà vệ sinh và nối ống dẫn thải ra mương tiện lợi, chi phí lại thấp hơn đào hầm nên tôi cũng làm theo”.
Ông Trần Tiến Anh, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Thủy nông Đồng Cam cho biết: “Theo Nghị định của Chính phủ về việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi, thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính thuộc về chính quyền địa phương nơi xảy ra vi phạm hoặc thanh tra chuyên ngành… Về phía công ty, khi phát hiện các hành vi vi phạm trên hệ thống kênh thuộc quyền quản lý thì cũng không được phép xử phạt mà chỉ có thể lập biên bản giao cho chính quyền địa phương xử lý. Tuy nhiên, trong thời gian qua, chính quyền các địa phương vẫn chưa thật sự quan tâm đến việc bảo vệ an toàn cho hệ thống kênh thủy nông Đồng
TUYẾT HƯƠNG
