Lại thêm một vụ muối mà diêm dân Sông Cầu phải đối mặt với nhiều khó khăn. Công lao động tăng cao, muối thành phẩm rớt giá… diêm dân đang phải đối mặt với túng thiếu, nợ nần và đã có không ít người bỏ nghề đi làm thuê trang trải cuộc sống.

 

Diêm  dân làng muối Tuyết Diêm cải tạo đồng để sản xuất lứa muối mới - Ảnh: T.HƯƠNG

 

MẤT MÙA

 

Ông Ngô Đồng Tâm, Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Phương:   Vụ mùa năm nay bà con làm muối bị thua lỗ nặng bởi năng suất giảm, giá muối thấp. Hiện cả xã có gần 21ha muối đang tạm “nghỉ” vì bà con lo ngại nếu tiếp tục đầu tư cải tạo ruộng mà gặp trời mưa sẽ lại mất thêm vốn.

Hiện đang là thời điểm thu hoạch chính của vụ muối, nhưng đi khắp hai làng muối chúng tôi chỉ thấy chung một cảnh diêm dân hì hục tháo nước, nạo vét bùn, cải tạo ruộng. Ông Nguyễn Văn Danh ở thôn Tuyết Diêm (xã Xuân Bình, TX Sông Cầu) giải thích: “Chưa năm nào muối lại mất mùa như năm nay. Từ đầu vụ đến giờ chúng tôi chỉ mới thu được 5 lứa muối với sản lượng rất thấp, trong khi đó công làm phải tăng lên gấp đôi để liên tục làm đồng sản xuất lại”. Từ sau tết, bà con bắt đầu vào vụ sản xuất. Tuy trời có nắng nhưng lại ít gió nên ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất muối. Một lứa muối từ khi phơi đến thu hoạch mất 3 ngày nếu trời có nhiều nắng và phải mất khoảng 5 ngày phơi nếu trời yếu nắng. Từ đầu tháng 6 trở đi bắt đầu xuất hiện những cơn mưa tiểu mãn vào cuối ngày, đối với diêm dân là những cơn mưa “phá vụ”. Tuy mưa không lớn và không kéo dài nhưng khi muối đang phơi chưa kết hạt thì coi như hỏng. Có nước ngọt vào thì muối khó kết tinh được, diêm dân phải xả ra và làm lại từ đầu.

 

Bà Võ Thị Hồng Phi, xã viên của HTX Sản xuất muối Tuyết Diêm, rầu rĩ: “Gia đình tôi làm nghề muối đã được 20 năm nhưng vụ này mất mùa nặng. Đến giờ vụ sản xuất đã gần kết thúc nhưng 5 ô muối (mỗi ô rộng 96m²) của cả gia đình chỉ mới thu được khoảng 3,5 tấn, chưa bằng 1/3 so với vụ trước”. Ông Nguyễn Hồng Hà, Chủ nhiệm HTX Sản xuất muối Tuyết Diêm, cho biết: “Chỉ còn hơn 2 tháng nữa là kết thúc vụ sản xuất muối của năm nay. Tuy nhiên, đến thời điểm này cả làng muối Tuyết Diêm chỉ mới thu hoạch được khoảng 3.000 tấn, sản lượng giảm 2/3 so với năm trước, các diêm dân đang đối mặt với nhiều khó khăn, bởi nghề làm muối là nguồn thu nhập chính của hầu hết các xã viên trong HTX”.

 

SỤT GIÁ

 

Theo quy luật “bù trừ” của thị trường, giá sản phẩm thường biến động theo năng suất thu hoạch của nông sản: được mùa mất giá, mất mùa được giá. Hạt muối của diêm dân Sông Cầu lâu nay vẫn luôn quay theo quỹ đạo của quy luật này. Còn vụ muối năm nay, diêm dân Sông Cầu lại phải gánh chịu cảnh vừa mất mùa, vừa rớt giá. Ông Lê Minh Tuấn, một diêm dân ở làng muối Trung Trinh, xã Xuân Phương cho hay: “Năm nay giá lao động tăng lên 100.000 đồng/ngày. Hơn chục ô muối của gia đình tôi khi vào vụ ngốn gần 10 triệu đồng cải tạo ruộng, đắp đê quai... Tính toán sát sao thì để có được lãi, mỗi ô muối phải cho thu hoạch từ 200-250kg/lứa và mỗi mùa phải thu được ít nhất 20 lứa muối. Đồng thời, giá muối phải đạt được 1.000 đồng/kg thì diêm dân mới có được lợi nhuận ổn định. Sản lượng muối thu hoạch từ đầu vụ đến nay chỉ đạt 1/3, giá muối lại hạ còn 600 đồng/kg trong khi mọi chi phí khác đều tăng lên gấp đôi, bà con làm muối chúng tôi lỗ nặng”. Theo nhiều diêm dân, nguyên nhân giá muối vẫn không tăng khi sản lượng muối thu hoạch giảm đáng kể như lúc này là vì thương lái không còn mặn mà với việc thu gom muối để trữ. Các thương lái cho rằng sắp tới nước ta sẽ cho nhập khẩu một lượng muối đáng kể. Mặc dù vẫn chưa biết thực hư thế nào về việc nhập khẩu muối nhưng lúc này người bị ảnh hưởng trực tiếp vẫn là các diêm dân.

 

KHÓ GIỮ CHÂN DIÊM DÂN

 

Sông Cầu là địa phương duy nhất ở Phú Yên có nghề làm muối truyền thống từ nhiều đời nay với hai làng muối Trung Trinh và Tuyết Diêm. Muối ở đây được nhiều người biết đến với vị mặn đậm đà được ưa chuộng tại các làng nghề muối mắm có tiếng của địa phương như Gành Đỏ, Hòa An… Tổng diện tích hai vùng muối chỉ chừng 180ha nhưng từ bao đời nay đã nuôi sống hơn 1.000 xã viên và gia đình họ. Nghề làm muối ở đây được truyền từ đời này sang đời khác, nhiều thế hệ trong gia đình thay nhau giữ nghề. Nhưng đứng trước nhiều khó khăn như hiện nay diêm dân khó lòng mà sống được với nghề này nữa và thực tế đã có không ít người đành bỏ ruộng để mưu sinh bằng nghề khác. Chị Nguyễn Thị Loan, thôn Tuyết Diêm, xã Xuân Bình cho biết: “Vì thu nhập từ nghề muối này quá bấp bênh, không đủ trang trải cho gia đình nên chồng tôi đã phải đi làm thuê bên ngoài. Tuy công việc có vất vả nhưng đổi lại thu nhập tương đối và ổn định hơn”. Còn bà Đỗ Thị Nhỏ, ở thôn Trung Trinh, xã Xuân Bình cho hay: “Mấy ô muối của cả nhà giờ chỉ có mình tôi làm. Các con đã chuyển sang làm việc khác cả rồi…”.

 

TUYẾT HƯƠNG