Với tổng mức đầu tư 9.518 tỉ đồng, hầm đường bộ qua đèo Cả thuộc địa phận hai tỉnh Phú Yên – Khánh Hòa, dự khiến khởi công vào cuối năm nay, sẽ giải quyết những khó khăn, nguy hiểm trên đường qua đèo, tạo động lực phát triển cho khu vực Nam Trung bộ.

Qua đèo Cả – Ảnh: D.T.XUÂN

LÃNG MẠN QUA ĐÈO

Dự tưởng, cuối năm 2014...

Các bác tài xe tải, xe khách đường dài Bắc – Nam dậm mạnh chân ga, giữ tốc độ 80km/h, tay không cần quay vô-lăng khi cho xe đi xuyên qua đèo Cả. Trong đường hầm, điện sáng choang, cực kỳ an toàn với những camera tự động theo dõi cùng các thiết bị điện tử thông báo chỉ dẫn. Toàn tuyến đường hầm dài hơn 11km, đi qua hầm chính đèo Cả dài 5.450m và hầm qua đèo Cổ Mã dài 350m, vừa đưa vào hoạt động. Từ điểm đầu ở thôn Hảo Sơn, xã Hòa Xuân Nam, huyện Đông Hòa, tỉnh Phú Yên đến điểm cuối tại thôn Tây, xã Đại Lãnh, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa, con đường thẳng băng, rộng từ 11-12m, cho phép hai làn xe chạy với tốc độ cao. Trong đường hầm và trên đường dẫn, người ta có thể đi bộ trên những hành lang đường rộng 1m và phần lề 0,5m. Chạy song song đường hầm chính là một đường hầm lánh nạn rộng 4,7m và cao 3,8m. Nghe đâu, khi chọn phương án xây dựng, nhà đầu tư đã tính đến việc sử dụng đường hầm này khi đường cao tốc Bắc – Nam được xây dựng qua đây. Lúc bấy giờ, đường hầm lánh nạn này sẽ được đầu tư thêm để trở thành đường hầm chính thứ hai...

Năm 2014, con đường bộ qua Đèo chỉ phục vụ cho du lịch. Du khách qua đây nhớ nhà thơ Hữu Loan với bài thơ “Đèo Cả” nổi tiếng, trong đó có những câu:

“Đèo Cả! Đèo Cả!

Núi cao ngất,

Mây trời Ai Lao

Sầu đại dương,

Dặm về heo hút.

Đá Bia mù sương…”

Nhưng những ai qua đây cũng không thể không nhớ về nỗi ám ảnh vài năm trước đó…

20km quốc lộ 1A đi qua đèo Cả nằm giữa hai tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa được đánh giá là một cung đường nguy hiểm vì mặt đường hẹp, lại nhiều đèo dốc quanh co, nhiều đoạn cua cánh chỏ che khuất hoàn toàn tầm nhìn lái xe. Xe khách, xe tải qua đây đều phải “bò” một cách thận trọng. Các bác tài thường phải tập trung hết mọi giác quan, tay lái dù có trợ lực, họ cũng phải vặn mình, hết xoay trái rồi xoay phải nhiều vòng, tay cần số liên tục trả lùi số nhỏ... Khá nhiều vụ tai nạn giao thông đã xảy ra trên con đường đèo nguy hiểm này, trong đó từng có những vụ kinh hoàng khi những chiếc xe khách xấu số rơi xuống vực sâu hoặc nhào vào vách núi làm nhiều người thương vong. Đường hẹp nên chỉ cần một xe chết máy giữa đường là tình trạng ùn tắc giao thông xảy ra ngay, kéo dài nhiều giờ liền. Hầu như mùa mưa nào cũng có tình trạng đất đá trên núi sạt lở nằm chắn ngang đường đèo, hàng ngàn xe “đứng bánh” đến vài ngày…

DỰ ÁN HƠN 9.500 TỈ ĐỒNG

Lẽ ra, giấc mơ lãng mạn trên đây đã thành hiện thực sớm hơn. Dự án hầm đường bộ đèo Cả đã được Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) chuẩn bị đầu tư từ tháng 3/2001 và đã được Tổng Công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải (TEDI) lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi. Tuy vậy, dự án chưa thể triển khai vì vốn đầu tư lớn. Nhiều năm liền, Bộ GTVT đã giao cho PMU 85, rồi Cục Đường bộ Việt Nam làm việc với các nhà tài trợ tìm vốn ODA nhưng đều không có kết quả. Mãi đến tháng 10/2007, Bộ GTVT chủ trương đầu tư dự án theo hình thức BOT và đầu tháng 2/2008, lãnh đạo hai tỉnh Phú Yên – Khánh Hòa thống nhất giới thiệu Công ty cổ phần BOT cầu Phú Mỹ (sau này kết hợp với một số công ty khác thành lập liên danh nhà thầu) để cấp thẩm quyền chỉ định làm chủ đầu tư công trình. Các bước chuẩn bị để triển khai dự án được nhà đầu tư xúc tiến ngay sau đó để hồ sơ dự án được trình lên Thủ tướng Chính phủ cho chủ trương. Và vào tháng 12/2009, Bộ trưởng Bộ GTVT Hồ Nghĩa Dũng đã phê duyệt dự án Đầu tư xây dựng hầm đường bộ đèo Cả. Dự kiến giai đoạn 1 của dự án sẽ được khởi công vào tháng 10/2010 và hoàn thành sau 48 tháng thi công.

KHƯƠNG DUY