Trên địa bàn các huyện Tuy An, Đồng Xuân và TP Tuy Hòa, hiện có nhiều đại lý kinh doanh mặt hàng ít ai ngờ tới: phân bò.

Các đại lý phân bò tập kết hàng cạnh Quốc lộ 1A, đoạn qua thôn Phú Điềm, xã An Hòa - Ảnh: H.NAM

Chủ các đại lý rảo lên Xuân Sơn Nam (huyện Đồng Xuân), Sơn Long (huyện Sơn Hòa) mua hàng và xây dựng “đầu mối”. Anh Nguyễn Xuân Cường, chủ một đại lý phân bò ở thôn Phú Điềm (xã An Hòa, huyện Tuy An) cho biết: “Tôi theo nghề này 5 năm, làm ăn thấy có lãi nên tôi dốc sức đầu tư vào đại lý của mình. Hiện nay tôi đang mở điểm mua gom tại xã Sơn Long”. Anh Cường nhẩm tính, chỉ riêng ở huyện Tuy An có đến 50 đại lý phân bò. Cũng chính vì mọc lên rộ nên các đại lý cạnh tranh nhau. Để có hàng giao đúng hẹn, các đại lý ở xa có những “chiêu” giữ bạn hàng, như lâu lâu thì có quà tặng. Một người chuyên mua phân bò ở xã An Thọ (huyện Tuy An) cho biết, để được lòng bạn hàng, anh thường cho họ ứng trước một số tiền.

Phân bò đang là mặt hàng giúp tăng thu nhập cho một số nông dân. Bà Nguyễn Thị Nga ở xã Xuân Sơn Nam nói: Đại lý mua “trụm”, một bao may miệng giá 10.000 đồng. Gia đình tôi nuôi 5 con bò, trung bình một tháng bán được 300.000 đồng tiền phân. Vừa rồi kẹt tiền, tôi ứng trước 3 triệu đồng.

Ở các xã An Hiệp, An Cư, có một số người chuyên đi nhặt phân bò. Hằng ngày, họ rong ruổi khắp các đường làng để nhặt phân bò khô. Đang vào vụ gặt lúa hè thu, bò thả ăn tập trung, những người đó càng có cơ hội kiếm thêm thu nhập. Cái bao kè kè sau lưng, họ đi từ đồng này sang đồng khác...

Anh Chẩn, chủ một đại lý phân bò ở thôn Phú Điềm cho biết, anh vừa đầu tư cả trăm triệu đồng mua xe tải 15 tấn chuyên chở phân đi các tỉnh. Trung bình một tháng xuất bán 10 xe. Chở vô Bình Thuận thì bán cho nhà vườn thanh long, còn chở lên Gia Lai, Đắk Lắk thì bán cho người trồng cà phê, gần đây các nhà máy phân vi sinh Gia Lai, Đắk Lắk cũng đặt hàng. Ước tính trên địa bàn tỉnh Phú Yên, mỗi tháng lượng phân bò xuất đi lên cả trăm tấn.

Phân bò xuất đi với số lượng lớn, trong khi tại các cánh đồng ở xã An Hiệp, An Hòa (Tuy An), Bình Kiến (TP Tuy Hòa) không hề có một túm phân bò bón ruộng. Ông Võ Văn Sử, một nông dân ở huyện Đồng Xuân nói: Lâu nay tôi bón ruộng bằng phân bò. Ruộng bón lót phân bò về sau chỉ bón ít phân kali hoặc urê chứ không phải đội cả thúng, gánh cả đôi ky phân NPK, DAP ra ruộng. Cũng theo kinh nghiệm của ông Sử, phân bò bón một vụ, đất tốt “ăn” 2-3 vụ sau. “Họp xã viên lần nào tôi ráng ý kiến về chuyện đó nhưng khổ một điều bà con nghe rồi bỏ ngoài tai” - ông than thở.

Ở xã Bình Kiến, ngoài các đám ruộng vùng trũng hằng năm phù sa bồi đắp, ruộng ở khu vực cao đang “nghèo” đi. Ông Nguyễn Đồng Minh, Chủ nhiệm Hợp tác xã Sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Bình Kiến 2 phân tích: “Để khắc phục tình trạng ruộng “nghèo” dinh dưỡng cần bón phân bò. Nếu không có phân bò thì năm nào nông dân cũng phải tốn một số tiền lớn mua các loại phân bón khác để đầu tư cho ruộng, như vậy lỗ cầm chắc”.

MẠNH HOÀI NAM