Phú Yên có nhiều lợi thế để phát triển chăn nuôi theo hướng hàng hóa, song có một thực tế tồn tại lâu nay là chất lượng đàn bò của tỉnh còn khá thấp so với mặt bằng chung trong khu vực. Để phát triển chăn nuôi bò theo hướng sản xuất hàng hóa mang lại hiệu quả kinh tế cao, Phú Yên cần đẩy mạnh việc lai tạo để nâng cao chất lượng đàn bò thịt.
Chăn nuôi bò đàn phát triển mạnh ở Sông Hinh, song chất lượng đàn bò thịt cần cải tạo tăng tỉ lệ sinh hóa. - Ảnh: N.T
LỢI THẾ PHÁT TRIỂN CHĂN NUÔI
Chăn nuôi bò là tập quán lâu đời của nông dân Phú Yên và nổi tiếng với giống bò vàng được ghi nhận là giống bò tốt trong bộ giống bò của Việt
Những năm qua, mặc dù đàn gia súc của Phú Yên chịu ảnh hưởng của bệnh dịch nhưng đàn bò vẫn tăng từ 3 - 6%/năm. Toàn tỉnh hiện có 233.600 con bò, trong đó ba huyện miền núi Sơn Hòa, Sông Hinh và Đồng Xuân với hơn 132.000 con, chiếm gần 60% tổng đàn của tỉnh. Sông Hinh là huyện có phong trào chăn nuôi bò đàn phát triển mạnh, có thời điểm đàn bò địa phương này lên trên 38.000 con, tương đương với dân số của huyện, hình thành nhiều trang trại chăn nuôi bò đàn hàng trăm con, trị giá hàng tỉ đồng. Tiêu biểu như hộ ông Hồ Văn Thuộc ở xã Đức Bình Đông; Ma Bay, Thái Văn Hùng ở xã Ea Trol…
Tuy nhiên, phát triển nghề nuôi bò thịt thành sản phẩm hàng hóa mang lại giá trị kinh tế cao phải kể đến huyện Phú Hòa. Địa phương này đã có chính sách đầu tư hỗ trợ nông dân trồng cỏ chăn nuôi bò lai nên từ năm 2004 đến năm 2008, đàn bò của huyện này từ 14.730 con tăng lên gần 20.700 con, trong đó bò lai sind chiếm hơn 80% tổng đàn. Nuôi bò thịt trở thành một nguồn thu nhập chính đối với nhiều nông dân ở Phú Hòa và được xã hội hóa. Nông dân nắm vững kỹ thuật thâm canh vỗ béo bò thịt, con bê giống lai 10 - 12 tháng tuổi có trọng lượng 120 - 130kg/con có giá từ 5 - 6 triệu đồng/con, qua nuôi vỗ béo 12 tháng đạt trọng lượng 280 - 300kg, xuất bán trên 10 triệu đồng. Theo khảo sát của Trung tâm Giống và kỹ thuật vật nuôi Phú Yên, lượng bò thịt của Phú Yên xuất bán mỗi năm khoảng 30.000 con, trong đó 70 - 75% cung cấp cho thị trường TP Hồ Chí Minh. So với các thịt gia súc, gia cầm khác, thịt bò luôn có giá ổn định 35.000 đồng/kg hơi và nhu cầu tiêu thụ đang gia tăng là điều kiện thuận lợi để phát triển nghề chăn nuôi bò thịt.
NÂNG CAO TỈ LỆ BÒ LAI
Muốn đẩy mạnh phát triển chăn nuôi bò thịt và bò thịt có chất lượng thì vấn đề con giống có vai trò quyết định, trong đó nâng cao tỉ lệ bò lai là giải pháp thiết thực, cấp bách. Công tác lai tạo sẽ giúp nâng cao thể trạng và chất lượng đàn bò hiện có, nhất là với các giống bò lai theo hướng chuyên thịt. Tại Phú Yên đã có những giống bò được lai tạo có thể đưa vào cải tạo đàn bò. Đó là các giống bò nhiệt đới Brahman trắng, Brahman đỏ, Red sind, Sahiwal và một số giống bò chuyên thịt có nguồn gốc ôn đới như Chalorai, Limousine, Crimousine... với tỉ lệ máu lai từ 50 - 75% (bò F2; F3), trọng lượng bình quân bò lai ở 24 tháng tuổi là 300 kg/con, cá biệt có con nặng hơn 400 kg, tỉ lệ thịt tinh 42 - 44% so với 30% ở bò nội.
Việc đầu tư cải tạo đàn bò thịt cần thực hiện theo hướng loại thải bò nội kém chất lượng, đồng thời đẩy mạnh chương trình phối tinh nhân tạo và nhân giống trực tiếp bằng bò đực giống thuần với bò cái nền địa phương đã cải tiến (lai Sind, lai Sahiwall ....) tạo con lai hướng thịt. Trong đó, chú trọng nhân giống bò lai ở các huyện có lượng bò thương phẩm lớn nhưng bò nội chiếm tỉ lệ lớn như Tuy An, nơi có đàn bò hơn 41.300 con, nhưng chỉ có 28,2% bò lai hoặc ở huyện miền núi Sông Hinh có đàn bò gần 30.500 con, nhưng bò nội, bò “cóc” còn chiếm trên 78% tổng đàn. Mặt khác, cần chọn lọc nhân thuần đàn bò Phú Yên tiến tới xây dựng thương hiệu giống bò Phú Yên.
Để hỗ trợ cho nông dân phát triển bò thịt, Phú Yên cần tăng cường hoàn thiện hệ thống giống và dịch vụ kỹ thuật chăn nuôi đáp ứng được nhu cầu con giống, quản lý dịch bệnh. Về phía người chăn nuôi, muốn nuôi bò thịt có hiệu quả đòi hỏi phải có sự thâm canh. Trước tiên cần loại bỏ tập quán chăn thả tự nhiên và chuyển sang hình thức chăn nuôi thâm canh với mức đầu tư cao, theo đúng quy trình kỹ thuật. Ngoài đầu tư con giống, chuồng trại người chăn nuôi còn chú ý đến đầu tư thức ăn tinh hỗn hợp vỗ béo cho bò trước khi bán thịt, trồng cỏ để đảm bảo thức ăn thô xanh.
Ông Đào Lý Nhĩ, Giám đốc Trung tâm Giống và kỹ thuật vật nuôi tỉnh Phú Yên cho biết: “Chúng tôi đang xây dựng đề án đầu tư sản xuất giống bò thịt của tỉnh giai đoạn 2008 - 2015. Theo đó, mỗi năm ngân sách tỉnh đầu tư khoảng 4 tỉ đồng để đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý, lực lượng dẫn tinh viên và đầu tư giống bò thịt theo hai chương trình song song là phối tinh nhân tạo và nhân giống trực tiếp bằng bò đực giống thuần nhằm đạt mục tiêu đưa tỉ lệ đàn bò lai chiếm 70% tổng đàn vào năm 2015. Hi vọng khi đề án thực hiện, chất lượng đàn bò thịt của Phú Yên sẽ được nâng lên đáng kể, góp phần chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa mang tính bền vững cao”.
NGUYÊN TRƯỜNG
