Lần đầu tiên, một kỹ sư nông nghiệp ở Phú Yên đã lai tạo được 4 nguồn gien mới của cây lúa và cho ra đời 4 giống lúa mới. Ước mơ có tên trên bản đồ tạo nguồn giống mới của Phú Yên sau nhiều năm đã thành sự thật.

Anh Thi bên dòng lúa mới được lai tạo - Ảnh: LY KHA

Kỹ sư nông nghiệp Nguyễn Văn Thi, Trưởng trại giống nông nghiệp Hòa An (xã Hòa An, huyện Phú Hòa) là một người cực kỳ đam mê làm lúa giống. Từ năm 2000, khi anh còn công tác tại Trại giống nông nghiệp Hòa Đồng (huyện Tây Hòa), tranh thủ thời gian rảnh và các ngày nghỉ, Thi biến nhà mình thành… khu nghiên cứu lúa giống. Hết ngày này qua tháng khác, anh một mình cặm cụi với những ô, chậu trồng lúa; hết dùng phôi lại trồng xen, ghép… để lai tạo. Ước mơ của anh là tạo được những giống lúa “đặc chủng” của Phú Yên, bởi tuy là tỉnh phát triển về nông nghiệp, diện tích đất trồng lúa lớn hàng đầu miền Trung, nhưng Phú Yên vẫn chưa có tên trên bản đồ tạo được giống lúa.

Năm 2002, anh Nguyễn Văn Thi chuyển công tác về Trại giống nông nghiệp Hòa An. Niềm say mê tạo được giống lúa mới của anh được các cộng sự ở trại giống này hưởng ứng. Họ cùng nhau thực hiện đề tài khoa học “Chọn tạo giống lúa phục vụ sản xuất trên địa bàn tỉnh Phú Yên”. Riêng Thi, không chỉ nghiên cứu lai tạo giống ở trại, mà anh vẫn giữ nguyên công tác ở… “phòng nghiên cứu tại gia”.

Từ năm 2002 đến năm 2005, Trại giống nông nghiệp Hòa An đã tiến hành lai tạo 90 tổ hợp giống lúa. Các tổ hợp giống đều được tạo ra dòng thuần siêu nguyên chủng.

Anh Thi cho biết: Sau khi khảo nghiệm cơ bản, Trại giống Hòa An đã tiến hành khảo nghiệm sản xuất cả 4 dòng ở hai vụ lúa chính là đông xuân 2006-2007 và vụ hè thu 2007 (có đối chứng với giống ML68 – một trong những giống lúa cho năng suất cao nhất ở Phú Yên) tại 4 địa điểm khác nhau. Kết quả khảo nghiệm sản xuất, năng suất lý thuyết các dòng này đều đạt rất cao, trong đó, dòng 52-2 có năng suất lý thuyết cao nhất với 109,97 tạ/ha, kế đến là dòng 52-1 với 109,28 tạ/ha. Năng suất thực thu của các dòng dao động từ 73,6 – 92,1 tạ/ha trong khi năng suất lúa đối chứng đạt 73,6 tạ/ha.

Đến vụ hè thu năm 2008, hai dòng lúa trên đã được nông dân Phú Yên sử dụng đại trà. Dòng 52-1 có diện tích canh tác 136,9ha, còn dòng 20-1 đã đứng chân được trên 74,5ha. Kỹ sư Nguyễn Văn Thi cho biết: “Dòng 52-1 có nhiều ưu điểm, khả năng thích ứng rộng, thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất cao, chống đổ ngã, chưa thấy bị các loại sâu bệnh gây hại, phù hợp với điều kiện sinh thái, thổ nhưỡng và tập quán canh tác ở nhiều địa phương. Dòng 20-1 có ưu điểm chịu nóng khá, thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất cao, chống đổ ngã trung bình, phù hợp với những chân ruộng gò cao, chủ động tưới tiêu”. Theo đánh giá của nhiều nông dân và chuyên gia, các giống trên phù hợp với điều kiện sản xuất tại Phú Yên, cần được nhân rộng, thay thế một số loại giống không còn phù hợp hiện nay.

Hiện tại, nhóm nghiên cứu của Trại giống đang phối hợp cùng các bộ phận chuyên trách của Sở Nông nghiệp - Phát triển nông thôn, Sở Khoa học – Công nghệ Phú Yên hoàn tất thủ tục đăng ký tên giống và đề nghị Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn đưa các giống lúa này vào danh mục các giống lúa được phép sản xuất đại trà trên cả nước.

Anh Thi cho hay. Ngoài ra, Trại giống nông nghiệp Hòa An cũng đang tiếp tục sản xuất so sánh giống, lai tạo thường xuyên để tạo ra nhiều dòng, giống mới bổ sung vào cơ cấu giống lúa của tỉnh”.

LY KHA