Lần đầu tiên, Phú Yên đã lai tạo được 4 dòng lúa mới trong hệ thống các bộ giống lúa, tên sơ bộ là 20-1, 52-1, 52-2 và 15-1. Cả 4 dòng này đều cho năng suất cao, có thể đưa ra sản xuất đại trà để thay thế các giống lúa đã thoái hóa. Đây là sự kiện giúp cho Phú Yên có tên trong bản đồ các địa phương sản xuất được giống lúa của nước ta.

Giới thiệu dòng lúa 15-1, một trong bốn dòng mới được lai tạo - Ảnh: LY KHA

 

4 DÒNG LÚA TRIỂN VỌNG

Ngày 28/3, Trại giống nông nghiệp Hòa An (xã Hòa An, huyện Phú Hòa) công bố 4 dòng lúa mới được lai tạo hứa hẹn cho năng suất cao, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu của Phú Yên. Cả 4 dòng lúa này vừa được khảo nghiệm sản xuất thành công sau khi được lựa chọn từ 7 dòng triển vọng vào năm 2004. Đây là kết quả chương trình “Chọn tạo giống lúa phục vụ sản xuất trên địa bàn tỉnh Phú Yên” của Trung tâm Giống - Kỹ thuật cây trồng (Sở Nông nghiệp - Phát triển nông thôn Phú Yên) từ năm 2002. Theo ông Nguyễn Văn Thi, Trưởng Trại giống nông nghiệp Hòa An và là chủ nhiệm chương trình này, cả 4 dòng lúa mới đều có khả năng đưa ra sản xuất đại trà tại Phú Yên. Các tính năng của 4 dòng đều có nhiều ưu thế so với một số giống truyền thống mà nông dân đang sử dụng.

Ông Thi cho biết: Trại giống đã tiến hành nghiên cứu tuyển chọn trong 34 dòng của 12 tổ hợp lúa Ma Lâm, Q5, tổ hợp IR, ĐV108… được trồng lâu năm trên đất Phú Yên. Các tổ hợp giống đều được tạo ra dòng thuần siêu nguyên chủng. Sau khi lai tạo ra con lai F1, các dòng mới đều được nghiên cứu đến thế hệ con lai F2 theo đúng quy trình và cho ra nguồn gen mới.

Sau thời gian lai tạo, chọn được 12 dòng, Trại giống nông nghiệp Hòa An tiếp tục chọn tạo và kết quả có 7 dòng có khả năng phù hợp với đặc tính khí hậu, thổ nhưỡng ở Phú Yên. Từ 7 dòng này, trại giống tiếp tục khảo nghiệm cơ bản, chọn được 4 dòng ưu việt nhất. Đó là các dòng 52-1, 52-2, 20-1 và 15-1. Trong đó, hai dòng 52-1 và 52-2 được lai tạo từ các giống Q5 và IR 17494, dòng 20-1 là kết quả lai tạo từ Ma Lâm 49 và IR 50404, dòng 15-1 là kết quả của giống IR 62065 và Q5. Sau khi khảo nghiệm cơ bản, trại giống đã tiến hành khảo nghiệm sản xuất các giống lúa trên tại 4 địa điểm khác nhau gồm: Trại giống nông nghiệp Hòa An, HTX Hòa Trị (huyện Phú Hòa), Trại giống nông nghiệp Hòa Đồng (Tây Hòa) và HTX An Ninh Tây (Tuy An). Ông Thi nói: Sau khi tiến hành khảo nghiệm sản xuất, năng suất lý thuyết tính được từ các dòng này trong vụ đông xuân dao động từ 89,97 – 109,97 tạ/ha. Trong đó, dòng 52-2 có năng suất lý thuyết cao nhất với 109,97 tạ/ha, kế đến là dòng 52-1 với 109,28 tạ/ha. Năng suất tất cả các dòng đều cao hơn năng suất lúa đối chứng từ 8,38 – 20,09 tạ/ha/vụ. Qua đó, năng suất thực thu của các dòng dao động từ 73,6 – 92,1 tạ/ha trong khi năng suất lúa đối chứng đạt 73,6 tạ/ha.

Trong vụ hè thu, các dòng lúa mới cũng cho năng suất lý thuyết từ 74,4 – 88,6 tạ/ha và năng suất thực thu từ 71,39 – 75,28 tạ/ha trong khi năng suất lúa đối chứng đạt 61,95 tạ/ha.

Các giống lúa đối chứng được lựa chọn là các giống hiện có năng suất cao bậc nhất tại Phú Yên mà nông dân đang sử dụng. Ông Nguyễn Văn Thi khẳng định, 4 dòng lúa trên đều có khả năng nhân rộng tại Phú Yên để thay thế một số giống lúa thoái hóa, bởi đã được khảo nghiệm sản xuất trên diện rộng. Trên thực tế, rất nhiều nông dân đã sử dụng các giống này để sản xuất và đều đạt năng suất cao.

4 NGUỒN GEN MỚI SẼ ĐƯỢC ĐẶT TÊN

Theo ông Thi, từ cách chọn dòng thuần và tiến hành lai tạo, 4 dòng lúa trên là 4 nguồn gen hoàn toàn mới do ông và các cộng sự tại Trại giống nông nghiệp Hòa An lai tạo được. 4 dòng này hoàn toàn đủ điều kiện để đăng ký tên mới và được công nhận nguồn gen cũng như công nhận giống trong hệ thống giống quốc gia.

“Trong 4 dòng này, tôi “mê” nhất là hai dòng 52-1 và 15-1.” - ông Thi thổ lộ - “Dòng 52-1 rất phù hợp với điều kiện canh tác của Phú Yên, nhất là vụ hè thu vì là giống ngắn ngày, cây thấp, chống chịu sâu bệnh hại khá, năng suất thực thu rất cao với 89,5 tạ/ha trong vụ đông xuân và 75,28 tạ/ha trong vụ hè thu, chất lượng gạo cũng phù hợp với nhu cầu của nông dân địa phương. Dòng 15-1 có chiều cao cây lớn hơn nhiều so với dòng 52-1, năng suất thực thu cũng rất cao, tuy nhiên đây là dòng dài ngày nên khó phù hợp với mùa vụ hiện tại vì có khả năng thiếu nước vào cuối vụ”. Cả 4 dòng lúa này sẽ được lập hồ sơ đề nghị Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn công nhận giống mới và cho sản xuất đại trà.

LY KHA