Chỉ thị 06 của UBND tỉnh về đẩy mạnh thu hồi nợ đọng tại các HTX đã được triển khai “rốt ráo” nhiều năm qua và bước đầu thu được kết quả. Nhưng hơn 2 năm trở lại đây, tình hình nợ đọng tại nhiều HTX có chiều hướng tăng với những khó khăn cũ. Làm thế nào để thu hồi nợ cũ, hạn chế nợ mới vẫn là bài toán khó phải giải với các HTX hiện nay.
Số nợ vẫn lớn
Giai đoạn 2010-2015, nhờ Chỉ thị 06 của UBND tỉnh về tăng cường công tác thu hồi nợ đọng trong các HTX, các HTX trên địa bàn tỉnh có căn cứ “ra quân” thu hồi nợ đọng được hơn 20 tỉ đồng. Nhưng từ năm 2015 đến nay, số nợ tại nhiều HTX lại tăng.
HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Hòa Xuân Tây 1 (huyện Đông Hòa) quản lý diện tích sản xuất của 1.319 hộ trong xã. Đây cũng là các hộ có sử dụng dịch vụ thủy lợi, giao thông nội đồng, làm đất, gặt lúa của HTX. Theo HTX này, năm 2015 có 982 hộ nợ HTX hơn 744 triệu đồng; đến nay, số nợ HTX phải thu đã lên đến gần 946 triệu đồng của 1.095 hộ.
Ông Huỳnh Văn Bảo, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Hòa Xuân Tây 1, cho biết: Tổng nguồn vốn của HTX có gần 770 triệu đồng, gồm vốn tích lũy sau nhiều năm hoạt động và vốn điều lệ của 410 thành viên. Hàng năm, lợi nhuận từ dịch vụ kinh doanh sau thuế của HTX chỉ đạt gần 13 triệu đồng. Nhìn vào những con số này có thể thấy, HTX có nguồn thu thấp mà số nợ lại quá lớn. Hệ quả là HTX không còn vốn để chủ động đầu tư dịch vụ hay phát triển sản xuất.
Còn tại HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ Xuân Phước (huyện Đồng Xuân), đơn vị này cũng chủ yếu làm các dịch vụ phục vụ sản xuất nông nghiệp, lãi dịch vụ chỉ ở mức vài chục triệu đồng nhưng số nợ phải thu lúc nào cũng ở mức hàng trăm triệu đồng.
Theo ông Nguyễn Dư, Giám đốc HTX này, năm 2013, số nợ HTX phải thu tới hơn 658 triệu đồng. Sau 5 năm tích cực thu hồi, đến nay HTX mới thu được 156 triệu đồng. Với số nợ còn lại lớn như vậy, HTX không biết đến khi nào mới xong.
Số nợ còn lớn do số tiền thu được luôn ở mức “nhỏ giọt”. Ông Cao Xuân Đệ, Giám đốc HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Mỹ Đông (huyện Tây Hòa), cho biết: Mặc dù có thu hồi được nợ nhưng tổng số tiền HTX còn phải thu vẫn còn tới hơn 490 triệu đồng. Bởi một số người nợ thường chỉ trả một khoản rất nhỏ, đủ để thể hiện là có trả.
Cần biện pháp mạnh
Với hầu hết HTX, việc thu hồi nợ trước chuyển đổi (từ năm 1996 trở về trước) là gánh nặng khó giải quyết nhất nên nhiều HTX buộc phải xóa nợ. Ông Nguyễn Dư, Giám đốc Sản xuất kinh doanh dịch vụ Xuân Phước, cho biết thêm: Từ khoản nợ gần 660 triệu đồng đến nay còn gần 180 triệu đồng, giảm được 475 triệu đồng; nhưng thực tế, số tiền HTX thu về được rất thấp, còn phần lớn là nhờ xóa nợ.
Cụ thể, đúng ra số nợ đơn vị còn phải thu là 502 triệu đồng, nhưng HTX gần như “bất lực” vì thiếu căn cứ, người nợ đã mất hoặc đã bỏ xứ đi làm ăn xa đã nhiều năm… Năm 2016, Hội đồng quản trị HTX buộc phải trình lên đại hội thành viên xin xóa nợ hơn 319 triệu đồng, nằm chủ yếu ở những khoản nợ trước chuyển đổi.
Với khoản nợ còn lại là nợ mới sau chuyển đổi, rơi vào các hộ có điều kiện trả nợ nhưng chây ỳ không chịu thanh toán. HTX cũng đã nhiều lần nhắc nhở, động viên nhưng vẫn không thu được, đành chuyển lại cho Ban chỉ đạo thu hồi nợ và xử lý nợ đọng của xã, để đơn vị này đủ thẩm quyền đưa ra pháp luật.
Ngoài xóa nợ, hàng năm, các HTX cũng chỉ biết vận động trả nợ và xác nhận nợ lũy kế. Ông Cao Xuân Đệ, Giám đốc HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Mỹ Đông, khẳng định thêm: Trong năm, đơn vị đã tổ chức 3 đoàn công tác thực hiện vận động và lập 193 biên bản cam kết trả nợ. Tuy vậy, công tác thu hồi nợ gặp rất nhiều khó khăn.
Nguyên nhân thì không có gì mới, vẫn là người dân đi làm ăn xa không có mặt ở địa phương, một số hộ cố tình chiếm dụng nên chây ỳ. Các biện pháp đưa ra hiện nay cũng chỉ dừng lại ở vận động, tuyên truyền để người dân tự giác trả nợ mà chưa có biện pháp chế tài mạnh.
Ông Lê Thanh Lam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: Hiện các HTX đã áp dụng gần như triệt để các biện pháp có thể thu nợ. Những khoản nợ trước chuyển đổi, cơ chế thực hiện đã có trong Chỉ thị 06 của UBND tỉnh.
Đáng lo ngại hiện nay là các HTX để nợ mới phát sinh, trong khi chưa có biện pháp triệt để giúp thu hồi. Đã tới lúc, các HTX mạnh tay trong việc cung ứng dịch vụ, tức là hộ nào thanh toán thì được tiếp tục sử dụng, hộ không trả thì không cung cấp.
Về phía Liên minh HTX tỉnh, để giúp các HTX có thêm kiến thức trong công tác quản lý nợ, thu hồi nợ đọng, thời gian tới, đơn vị sẽ phối hợp với các tổ chức tín dụng, các ngân hàng trong tỉnh để chia sẻ kinh nghiệm cho HTX.
MINH DUYÊN
