Dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng trên địa bàn Phú Yên đang tăng mạnh do nhu cầu vốn đầu tư phát triển của các thành phần kinh tế. Đó là điều kiện thuận lợi cho các tổ chức tín dụng (TCTD), nhưng cũng gây áp lực lên hoạt động ngân hàng do tiềm ẩn nhiều rủi ro. Các TCTD phải áp dụng những giải pháp hữu hiệu nào để giảm thiểu tình trạng này?

Ngân hàng Đầu tư - Phát triển chi nhánh tại Phú Yên luôn coi trọng nâng cao chất lượng tín dụng để tăng doanh thu - Ảnh: Đ.N

 

Hoạt động tín dụng phụ thuộc vào kết quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp vay vốn, do đó chịu tác động của diễn biến thị trường và năng lực kinh doanh của doanh nghiệp, đồng thời đóng vai trò quan trọng đối với hoạt động của TCTD. Hiện dư nợ của các ngân hàng thương mại trong tỉnh đạt 4.200 tỉ đồng, tăng gần 28% so với đầu năm 2007; tỉ lệ nợ quá hạn của hệ thống TCTD trên địa bàn Phú Yên giảm còn 3%, thấp hơn mức cho phép của ngành 2%. Điều này cho thấy các TCTD đang đẩy mạnh đầu tư cho nền kinh tế và từng bước nâng cao hiệu quả đồng vốn. Thế nhưng, có một thực tế đang diễn ra tại một số TCTD là tình trạng “đảo nợ” để làm “sạch” dư nợ, giảm tỉ lệ nợ quá hạn. Ví dụ như doanh nghiệp vay vốn tại ngân hàng thời hạn 12 tháng, lẽ ra khi đến hạn doanh nghiệp phải hoàn trả toàn bộ nợ gốc và lãi cho TCTD, nhưng vì khả năng tài chính yếu nên không trả được nợ. Để tránh khoản nợ trên chuyển sang nợ xấu, TCTD và doanh nghiệp thỏa thuận ký một hợp đồng tín dụng mới với hạn mức bằng hoặc lớn hơn khoản tiền đã vay trước đó để cho doanh nghiệp trả hết nợ hợp đồng tín dụng đến hạn. Điều này trái với quy định của ngành ngân hàng và rất nguy hiểm. Vì vậy, con số 3% nợ quá hạn/tổng dư nợ có thể chưa phải là con số thực.

Theo các TCTD, rủi ro tín dụng phổ biến hiện nay là khoản vay cho doanh nghiệp làm ăn kém hiệu quả, năng lực tài chính yếu, kinh doanh chủ yếu bằng vốn vay. Điều đáng chú ý là nhiều TCTD tăng sử dụng vốn huy động ngắn hạn để cho vay trung, dài hạn. Số liệu thống kê từ Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tại Phú Yên cho thấy, hiện dư nợ cho vay trung, dài hạn mà các TCTD đầu tư cho nền kinh tế Phú Yên đạt xấp xỉ 1.900 tỉ đồng, tăng 29% so với đầu năm và chiếm 44%/tổng dư nợ. Tỉ lệ này theo đánh giá của ngành ngân hàng là hợp lý.

Giao dịch tại Ngân hàng Công thương Phú Yên - Ảnh: Q.THUẦN

 

Tuy nhiên, nó vẫn chứa đựng nhiều nguy cơ. Nguyên nhân chủ yếu là nhu cầu tín dụng trung, dài hạn  của nền kinh tế tăng mạnh, đặc biệt tín dụng trung, dài hạn tạo thu nhập cho NHTM do khoản vay phải trả lãi ngay nhưng chưa phải trả gốc, mặc dù dự án có thể chưa đi vào hoạt động hoặc hoạt động chưa có lãi. “Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro tín dụng, rủi ro thanh toán, đồng thời gây ra rủi ro lãi suất đối với TCTD do lãi suất cho vay trung, dài hạn cố định ở một mức trong suốt thời hạn cho vay trong khi đó lãi suất huy động lại tăng theo lãi suất thị trường làm giảm thu nhập của các TCTD” – Giám đốc một TCTD nói.

Làm thế nào để tránh những điều đáng tiếc xảy ra với diễn biến nợ như hiện nay? Theo các chuyên gia ngành ngân hàng, các TCTD phải phân tích, đánh giá kỹ lưỡng lĩnh vực kinh doanh và xây dựng cơ cấu tín dụng hợp lý giữa cho vay ngắn hạn với cho vay trung, dài hạn; giữa cho vay các thành phần kinh tế; giữa cấp tín dụng và các hoạt động đầu tư, bảo lãnh; giữa tín dụng sản xuất và tín dụng tiêu dùng… đồng thời cần đa dạng hóa dịch vụ tín dụng và đầu tư như cho vay, chiếc khấu giấy tờ có giá, bảo lãnh, bao thanh toán, cho thuê tài chính, tạm ứng… trên cơ sở tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn tín dụng như cho vay một khách hàng không vượt quá 10% vốn tự có, cấp tín dụng trung, dài hạn dựa hoàn toàn trên nguồn vốn huy động trung, dài hạn và vốn tự có của  ngân hàng… Đặc biệt các TCTD cần nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư, tránh việc cho vay theo phong trào, hạn chế cho vay đầu tư bất động sản, không thực hiện bao cấp tín dụng, hạn chế can thiệp hành chính vào hoạt động kinh doanh, chỉ định cấp tín dụng.

ANH THƯ