Các phương tiện vận tải hành khách ở các tuyến liên tỉnh hiện phần nhiều là xe cũ đã qua sử dụng, được nhập khẩu từ nước ngoài về rồi tân trang lại. Còn xe sản xuất trong nước thì chất lượng chưa đáp ứng, hầu như chỉ để chạy xe buýt. Các chủ xe vì những lý do khác nhau chưa thể đầu tư mua phương tiện mới để hoạt động nên không đảm bảo an toàn khi lưu thông, dễ dẫn đến tai nạn.
Doanh nghiệp Thuận Thảo, đơn vị đi đầu trong việc đổi mới phương tiện và nâng cao chất lượng phục vụ hành khách - Ảnh: HOÀI TRUNG
Sở dĩ các chủ phương tiện, chủ doanh nghiệp chỉ muốn mua xe cũ để kinh doanh vì giá trị đầu tư thấp, dễ thu hồi vốn. Đầu tư xe mới cần nhiều vốn, vì vậy giá vé phải cao để có thể kinh doanh hiệu quả. Nhưng trong thực tế, các chủ doanh nghiệp không thể xây dựng giá vé riêng cho mình, vì theo quy định hiện hành, các đơn vị vận tải trên tuyến phải cùng hiệp thương để thống nhất giá vé. Nếu doanh nghiệp, tổ chức tập thể đầu tư một xe mới, có giá trị gấp 2-3 lần các xe khác, mà vé bán ra cùng giá với loại xe có giá trị dầu tư thấp, thì làm sao kinh doanh có hiệu quả. Đây là nguyên nhân làm cho các chủ doanh nghiệp ngại đầu tư xe mới. Cũng cần nói thêm rằng, theo quy định, khi xe tham gia tuyến vận tải hành khách thì phải hiệp thương với các đơn vị vận tải trên tuyến. Nếu các doanh nghiệp đang khai thác tuyến không đồng ý cho tham gia, thì không thể đưa phương tiện vào hoạt động được. Như vậy làm sao doanh nghiệp có thể đổi mới phương tiện, thay đổi phương thức phục vụ hành khách?
Rõ ràng với các quy định như hiện nay, thì vận tải khách bằng đường bộ khó phát triển. Vô hình trung các quy định của nhà nước đã làm cho tính cạnh tranh trong vận tải không còn nữa. Các chủ doanh nghiệp không có áp lực để phải thay đổi phương tiện, thay đổi cung cách phục vụ. Cuối cùng, hành khách đi xe vẫn phải chịu thiệt thòi, còn doanh nghiệp thì không thể phát triển. Chính vì vậy, Bộ GTVT nên nhanh chóng bãi bỏ các quy định về hiệp thương vận tải trên tuyến, chỉnh sửa các quy định để phù hợp thực tế hơn, để các doanh nghiệp được tự do cạnh tranh, tự do thiết lập biểu đồ chạy xe của mình, hành khách có quyền lựa chọn phương tiện, lựa chọn thương hiệu, lựa chọn giá cả phù hợp. Có như vậy, ngành vận tải khách bằng ô tô mới phát triển, phương tiện vận tải khách sẽ tốt và an toàn hơn.
Hiện nay nhu cầu của hành khách ngày càng cao nên đầu tư một phương tiện tốt chưa đủ, doanh nghiệp vận tải phải tạo ra nhiều hơn các giá trị gia tăng cho hành khách đi xe. Chúng tôi cho rằng công tác quản lý điều hành nhân viên lái xe, phục vụ trên xe là hết sức khó khăn, vì đa số các tài xế, phục vụ trên xe có trình độ hạn chế, có thói quen làm việc theo kiểu đối phó. Cách hành xử không chuẩn mực của họ thường làm cho hành khách không hài lòng, đồng thời làm giảm uy tín của doanh nghiệp. Thế nhưng, công tác quản lý nhân viên tài xế, phục vụ trên xe lại chưa được các doanh nghiệp chú trọng. Đây cũng chính là điểm yếu của các đơn vị kinh doanh vận tải khách ở Phú Yên.
Theo kinh nghiệm của Doanh nghiệp Vận tải và Thương mại Thuận Thảo, muốn quản lý được đội ngũ tài xế và phục vụ trên xe phải làm được 2 việc: Một là bảo đảm việc làm ổn định cho họ, để họ yên tâm làm việc lâu dài. Hai là thu nhập phải bảo đảm đủ để tài xế và người phục vụ trên xe nuôi sống gia đình. Một khi đã yên tâm với công việc và thu nhập, thì họ sẽ sẵn sàng chấp hành, tuân thủ các quy định của doanh nghiệp. Ngoài ra các đơn vị kinh doanh vận tải khách phải thường xuyên huấn luyện, tập dượt, kiểm tra giáo dục để hình thành một thói quen mới cho các tài xế, phục vụ xe. Đây là nhiệm vụ hàng đầu của đơn vị, tổ chức tập thể tham gia vận tải khách. Thực tế, các trường dạy nghề hiện nay chỉ đào tạo lái xe là chính, còn việc trang bị những điều cần thiết trong cung cách ứng xử cho các tài xế thì hầu như bị bỏ quên hoặc không được chú trọng. Do vậy khi nhận tài xế vào làm việc, hầu hết các doanh nghiệp phải đào tạo lại. Điều này làm tốn kém nhiều thời gian và tiền bạc của các doanh nghiệp. Nên chăng, Bộ GTVT cần đổi mới chương trình đào tạo, sát hạch giấy phép lái xe ô tô các loại. Trước khi tốt nghệp, học viên phải đáp ứng được cả 2 tiêu chí: tay nghề và cung cách ứng xử trong vận tải. Nếu làm được như vậy, chắc chắn chất lượng lao động mà các doanh nghiệp nhận được sẽ cao hơn, tốt hơn rất nhiều, người đi học cũng sẽ tìm kiếm công việc dễ dàng hơn.
VÕ THỊ THANH
Giám đốc Doanh nghiệp Vận tải và Thương mại Thuận Thảo
