Gần đây, giá muối xuống thấp, trong khi đó lượng muối tồn nhiều khiến diêm dân không còn mặn mà trụ với nghề sản xuất muối truyền thống.
Thông thường, tháng Giêng là thời điểm bước vào vụ sản xuất muối mới, nhưng những ngày qua trên các cánh đồng muối thôn Lệ Uyên, Trung Trinh, xã Xuân Phương và Tuyết Diêm, xã Xuân Bình (TX Sông Cầu), diêm dân vẫn chưa ra đồng xới ruộng, đầm đất. Vùng muối Lệ Uyên, Trung Trinh rộng 46ha, những ruộng muối, nước lênh láng, rong giẻ, rong nhớt bám đầy. Trước đây, khi muối có giá thì thời điểm này, diêm dân đã be bờ xả nước, cuốc xới ruộng rồi dùng chồ đầm cho dẽ đất, sau đó cho nước vào kết tinh thành muối. Ông Nguyễn Văn Trung ở thôn Lệ Uyên xót xa bày tỏ: 3 năm liền, diêm dân ở đây làm ăn thất bại, ai cũng kêu muối ế, ngày công lao động không quá 40.000 đồng/người.
Nhà ông Trung có 2.000m2 ruộng muối, phân ra thành 2 “chiếu ruộng” (sở dĩ gọi vậy vì ruộng sản xuất muối liền kề với nhau bằng phẳng như chiếc chiếu), mỗi “chiếu ruộng” rộng 1.000m2, ngăn thành 4 đám. Trong đó 1 đám chứa nước biển, 1 đám nuôi mặn, 1 đám chịu (lắng cho nước biển sắc lại) và 1 đám ăn (kết tinh muối). Trung bình một đám ăn thu 3 gánh muối, hai đám là 6 gánh, tương đương 6 bao (55kg/bao), bán với giá 20.000 đồng/bao, thu được 120.000 đồng. Thế nhưng muối làm ra không phải bán được ngay mà chất đống chờ thương lái đến mua, họ còn o ép. Hiện nay, muối cũ năm ngoái còn tồn chất đầy đường nên diêm dân chưa thể ra ruộng làm muối.
Chòi muối của ông Bùi Văn Long ở thôn Trung Trinh qua mùa mưa gió rách te tua, đến giờ ông chưa che chắn lại. Ông Long cho hay: “Mấy hôm nay, nhiều người ở trong xóm kêu sang lại ruộng muối nhưng không ai nhận vì muối ế nhiều quá”. Ông Nguyễn Hữu Lộc, Phó Giám đốc HTX Kinh doanh dịch vụ tổng hợp Xuân Phương, cho biết: Năm ngoái, đầu vụ muối, giá 400 đồng/kg, đến giữa vụ xuống còn 350 đồng/kg, thấp hơn một nửa so với cách đây 2 năm, nhưng thương lái vẫn không mua. Cuối tháng 9 vừa qua, giá muối đã nhích lên 450 đồng/kg, thương lái chỉ mua mạnh trong vòng một tuần, sau đó giá lại hạ như cũ.
Còn tại vùng muối Tuyết Diêm rộng gần 140ha, những ngày này trên cánh đồng chỉ có vài người bắt tay vào sản xuất muối. Ông Trần Văn Thanh, nhà ở cạnh ruộng muối, cho hay: Tháng này là thời điểm nông nhàn, tôi ra ruộng muối cào bớt rong rồi chờ xem giá muối có nhích lên chút đỉnh không. Nếu giá muối thấp như năm qua thì khó có ai trụ với nghề làm muối này nữa.
Ông Thanh kể, ruộng ở đây từ bao đời nay “sang qua sớt lại” đều không biết làm gì ngoài muối. Theo kinh nghiệm của diêm dân, tháng Giêng là thời điểm bắt đầu bước vào vụ muối mới. Lâu nay, người mua trữ muối trong tháng Giêng chủ yếu bán lại cho các tàu đánh bắt gần bờ muối cá. Thế nhưng, tháng Giêng năm nay, các tàu ít trúng cá nên sản lượng muối bán ra không đáng kể, muối ế chất đống cạnh đường.
Theo thống kê của Phòng Kinh tế TX Sông Cầu, trung bình hàng năm, diêm dân ở đây sản xuất 20.140 tấn muối; trong đó xã Xuân Phương 4.230 tấn, Xuân Bình 15.910 tấn. Đầu năm 2016, muối tồn khoảng 6.000 tấn, còn năm 2015, lượng muối của diêm dân tồn kho khoảng 8.200 tấn.
Ông Đỗ Văn Chính, Trưởng Phòng Kinh tế TX Sông Cầu, nói: Những năm trước, giá muối tăng cao, từ năm 2014, diêm dân đầu tư làm muối nên sản lượng muối tăng 40,7 lần so với cùng kỳ. Tuy nhiên, cũng năm đó, giá muối lại giảm, sản lượng muối tồn đọng cho đến đầu năm 2015 rồi qua năm 2016. Khó khăn hiện nay là giá muối không ổn định, được mùa thì mất giá nên tuy đã bắt đầu vào vụ sản xuất mới nhưng diêm dân vẫn không mặn mà.
LÊ TRÂM
