Đó là câu nói mà nhiều sinh viên năm cuối và các tân cử nhân, kỹ sư thốt lên trước những yêu cầu cần thiết mà nhà tuyển dụng đưa ra.

Nếu chỉ thực tập trong trường học, sinh viên không thể có kinh nghiệm thực tế để đáp ứng yêu cầu của nhà tuyển dụng – Ảnh: M.THÚY

Cầm trên tay thông báo tuyển nhân viên của một doanh nghiệp, bạn Nguyễn Quốc Hùng, sinh viên năm cuối của Trường Cao đẳng Xây dựng số 3 thổ lộ với chúng tôi: “Sinh viên mới toanh như bọn em làm gì có kinh nghiệm thực tế. Tuyển dụng kiểu này thì những người mới ra trường làm sao đáp ứng được”. Cùng nỗi lo như Hùng, Nguyễn Thị Hà Vy, sinh viên tốt nghiệp ngành quản trị kinh doanh (Trường ĐH Quy Nhơn), bày tỏ: “Khi tuyển dụng, vì mong muốn chọn được người có năng lực nên các công ty thường đưa ra tiêu chuẩn khá cao. Nào là trình độ ngoại ngữ, vi tính, ngoại hình dễ nhìn, đặc biệt còn yêu cầu phải có kinh nghiệm thực tế. Khách quan mà nói, những yêu cầu này là rất cần thiết để giúp các nhà tuyển dụng đỡ tốn công đào tạo lại, nhưng vô tình làm khó cho những người mới ra trường như chúng em. Chưa được đi làm thì làm sao tụi em có kinh nghiệm được?”

Trong số những yêu cầu của nhà tuyển dụng thì học lực và kinh nghiệm là hai yêu cầu quan trọng nhất. Đòi hỏi trên là bài toán khó cho sinh viên và cho cả hệ thống đào tạo ĐH, CĐ. Sinh viên mới ra trường kiến thức còn chênh lệch quá xa so với thực tế, với yêu cầu công việc. Hơn nữa, rất ít sinh viên có tư duy sáng tạo, tự tin, dám đưa ra ý tưởng mới. Ông Trần Xuân Thực, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Xây dựng số 3, cho biết: “Năm nào nhà trường cũng tăng cường kinh phí đầu tư cơ sở vật chất trang thiết bị dạy học có giá trị hàng tỷ đồng, tạo điều kiện cho học sinh, sinh viên được thực hành thường xuyên. Tuy nhiên, cách làm này mới chỉ đáp ứng được điều kiện cần, chứ chưa đủ. Vì vậy, những năm gần đây, chúng tôi phải chủ động phối hợp với các công ty, xí nghiệp đưa sinh viên đến đó để các em thực hành trực tiếp giúp các em va chạm với những thực tế công việc để lấy kinh nghiệm”.   

Nhiều người cho rằng nguồn nhân lực của nước ta hiện nay là thiếu tổng thể, thừa cục bộ. Trung bình mỗi năm, cả nước có từ 8 – 10.000 sinh viên tốt nghiệp đại học ra trường không xin được việc làm. Số sinh viên đáp ứng được yêu cầu của nhà tuyển dụng chiếm chưa đến 30%. Số còn lại, hoặc làm việc trái ngành, hoặc ở nhà chờ việc. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, theo các chuyên gia giáo dục, là do từ trước đến nay mới chỉ đánh giá hiệu quả bên trong của công tác đào tạo, nghĩa là mới chú ý đến chương trình học, chất lượng giảng dạy và học tập qua các kỳ thi, cấp văn bằng; còn hiệu quả bên ngoài, nghĩa là sự thành công trong nghề nghiệp của sinh viên sau khi ra trường chưa được quan tâm. Hà Vy cho biết: “Sinh viên ở những ngành học như quản trị kinh doanh, kế toán, quản lý giáo dục… dù có cố gắng đến mấy cũng khó mà tích luỹ được kinh nghiệm, nếu chưa được đi làm. Nhà tuyển dụng đòi hỏi phải có kinh nghiệm thì làm sao tụi em đáp ứng được”. 

Rõ ràng, muốn khắc phục bất cập này, ngoài nỗ lực của chính bản thân sinh viên, các trường ĐH, CĐ phải vào cuộc. Bên cạnh việc tìm hiểu thực tế, các trường phải xem xã hội cần gì ở những sản phẩm do mình đào tạo ra, từ đó điều chỉnh nội dung giảng dạy gần với thực tế hơn. Các trường nên phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp có những ngành nghề tương ứng để tạo điều kiện cho sinh viên sau khi ra trường là đủ khả năng đảm đương ngay công việc. Như thế sẽ giảm bớt tình trạng long đong tìm việc sau khi tốt nghiệp và giảm bớt “rào cản” về kinh nghiệm từ các nhà tuyển dụng đối với tân cử nhân.