Môn học tự chọn được Bộ GD – ĐT chính thức đưa vào chương trình giảng dạy từ năm học 2004 – 2005 ở khối lớp 8. Năm học 2005 – 2006, khối lớp 9 cũng bắt đầu học môn học này. Thế nhưng cho đến nay, học sinh vẫn chưa được chọn.

Môn tự chọn tin học được nhiều học sinh thích thú, nhưng không phải trường nào cũng đáp ứng được  Ảnh: Mạnh Thúy

Trường THCS Hùng Vương, một trong những “trường điểm” của TP Tuy Hoà, năm học này có 750 học sinh lớp 8, lớp 9. Với số lượng lớn như vậy môn học mà các em chọn rất phong phú, từ các môn thuộc khoa học – tự nhiên, Tin học, Tiếng Anh đến các môn văn thể mỹ... Thầy Dương Văn Sáng, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Những tiết học môn tự chọn luôn là khoảng thời gian thoải mái nhất trong các giờ học ở trường. Theo yêu cầu của chương trình giảng dạy môn học tự chọn triển khai ở 2 khối lớp 8 và 9, học sinh hễ thích môn học nào thì nhà trường tổ chức dạy cho các em môn đó. Vì thế, việc chọn cho mình một môn học phù hợp với khả năng và sở thích đối với các em là không khó. Đối với các trường thuận lợi về cơ sở vật chất, trang thiết bị thì chuyện đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh là không phải lo. Với các trường ngược lại thì việc chọn môn học theo sở thích của học sinh còn phải phụ thuộc vào khả năng của nhà trường. Học sinh đăng ký là quyền của học sinh, nhà trường có dạy được hay không còn phụ thuộc vào khả năng hiện có của mỗi trường. Do đó, môn học tự chọn dù thuộc quyền lựa chọn của học sinh nhưng các trường đều phải “can thiệp” để các em không lựa chọn những môn học ngoài khả năng đáp ứng.

Môn học được nhiều học sinh yêu thích nhất là Tin học, kế đến là môn Tiếng Anh. Đối với Trường THCS Hùng Vương, nhờ có phòng máy vi tính nên rất thuận lợi cho việc dạy môn tự chọn này. Trong khi nhiều trường khác nhất là ở vùng nông thôn, miền núi, đến nay chuyện xây dựng phòng chức năng vẫn còn là “mơ” thì môn tự chọn Tin học có muốn dạy – học  cũng không được. Thầy Lê Ngọc Chi, Hiệu trưởng Trường THCS Trần Phú (huyện Sông Hinh) bày tỏ: “Trường có đến 70% học sinh có nhu cầu học Tin học nhưng vì chưa được trang bị máy vi tính nên chúng tôi đành tư vấn các em học tiếng Anh, học các môn bổ khuyết”.

Những học sinh khá, giỏi thường chọn các môn khoa học – tự nhiên. So với trước, chương trình học các môn này đã được chú trọng hơn cả về nội dung và phương pháp dạy học. Các môn học đã khắc phục được một phần hạn chế của chương trình cũ, thiết thực và tạo hứng thú hơn cho học sinh. Nhưng từ chương trình – sách giáo khoa đến khâu chuẩn bị cơ sở vật chất và tổ chức thực hiện đôi khi có sự “vênh” không nhỏ dẫn đến hiệu quả không được như mong đợi. Theo giáo viên tại nhiều trường phổ thông hiện nay, do thiếu thốn cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho việc dạy học nên giờ học chính khoá của các môn học này chưa đạt yêu cầu, khả năng dạy – học thực hành, liên hệ thực tế, tổ chức cho học sinh tự tìm hiểu, khám phá kiến thức còn rất hạn chế. Chương trình sách giáo khoa mới yêu cầu tăng cường sử dụng thiết bị thực hành thí nghiệm, giáo viên phải thực hiện ngay trên lớp, trên bàn viết của học sinh. Do thiếu phòng chức năng nên dù các em có muốn nâng cao kiến thức thông qua những giờ học tự chọn, nhà trường cũng… lực bất tòng tâm.

Tuy là môn học tự chọn với thời lượng 2 tiết/tuần nhưng môn học này được coi là môn bắt buộc, có đánh giá, xếp loại hẳn hoi. Để hạn chế áp lực kiểm tra, thi cử, phần lớn học sinh chọn những môn học không đòi hỏi kiến thức. Với các em, giờ học môn tự chọn như là cơ hội để vừa học vừa chơi và trong một chừng mực nhất định, để các em phát huy tính sáng tạo, năng khiếu của mình. Bên cạnh đó, những môn học tự chọn  còn giúp học sinh dễ dàng liên tưởng, suy luận và ứng dụng kiến thức vào đời sống. Trong tương lai đây là xu hướng cần thiết phải áp dụng. Bởi sản phẩm cuối cùng của giáo dục là con người, là nguồn nhân lực. Đã là môn học tự chọn thì hãy để các em được chọn những môn học mình ưa thích chứ đừng vì căn bệnh thành tích mà ép học sinh học vẹt, học đối phó.

THUÝ HẰNG